Soms ervaren anderen (naasten, buren, wijkgenoten, voorbijgangers) gedrag van mensen als overlastgevend. Het gaat dan niet zozeer om zeer gevaarlijk gedrag, maar om zogenaamd externaliserend gedrag. Er kan wel sprake zijn van strafbare feiten zoals het verstoren van de openbare orde, belediging of intimidatie.
Bij mensen die dit gedrag vertonen is vaak sprake van multi-problematiek zoals een ernstige psychiatrische aandoening, een licht verstandelijke beperking (lvb), een verslaving en financiële- of bijvoorbeeld huisvestingsproblematiek. Als iemand alleen overlastgevend gedrag laat zien is dat niet genoeg grond voor een gedwongen behandeling. Als er zorg aanwezig is, is dat vaak bemoeizorg.
Ook voor politie en justitie zijn de feiten onvoldoende ernstig om direct in te grijpen. Als de politie iemand aanhoudt, dan kan diegene snel zijn weg vervolgen. Boetes blijven lang openstaan en hebben geen of nauwelijks invloed op iemands gedrag.
Mevrouw Brink was ondernemer. Sinds ze in scheiding ligt met haar man gaat het slecht met het bedrijf. En met mevrouw Brink. Haar man is inmiddels vertrokken, maar de scheiding is nog niet afgerond. Dat staat het vinden van een oplossing voor de schulden die ze inmiddels heeft ontwikkeld in de weg.
Daarnaast vertoont ze regelmatig verward gedrag. Zo gaat ze tekeer tegen buren die zich zorgen om haar maken. Dat doet ze zowel thuis als op straat. Het gaat van kwaad tot erger. Bij instanties waar ze hulp van nodig heeft gaat ze schreeuwen wanneer niet direct gebeurt wat ze in gedachten had. Wanneer dat niet helpt, dreigt ze meerdere malen suïcide te plegen.
De politie kan weinig met de E33 meldingen die worden gedaan. Eigenlijk voelt geen instantie zich integraal verantwoordelijk. Inmiddels heeft ze wel een persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd gekregen, daarvoor wordt ze ook behandeld. Dat maakt nu nog geen groot verschil omdat ze bezorgd is over de aankomende executieverkoop van haar woning. Een sociale huurwoning regelen voor mevrouw Brink is niet eenvoudig. Ze heeft weliswaar 81 gronden om aanspraak te maken op urgentie, maar tijdens de afgelopen periode heeft ze geen aangifte inkomstenbelasting gedaan. Daarom kan haar inkomen niet vastgesteld worden – en dat is een formele vereiste om voor de urgentieregeling in aanmerking te komen.
Meneer De Vries kwam op indicatie van zijn huisarts in een prikkelarme omgeving in een ouderenwoning terecht. Zijn curator gaf per brief aan dat hij meneer niet in staat achtte zelfstandig te wonen. Toch kreeg hij de ouderenwoning toegewezen middels een driehoeksovereenkomst met de woningbouwcoöperatie en de lokale GGz-instelling.
Daar begon al snel de overlast: brieven naar de buren, dreigementen en geschreeuw. Het betrokken team uit de GGz ging niet meer naar binnen zonder politiebegeleiding. De Woningbouwcoöperatie probeerde een doorbraak te realiseren, maar kreeg nul op rekest bij de GGz-instelling. Ook de gemeente nam geen regie en reageerde laconiek op de oproep van de woningbouwcoöperatie.
Uiteindelijk verstuurde de woningbouwcoöperatie een brief met een vonnis uithuiszetting naar meneer. Als reactie daarop is de RM-aanvraag vervroegd en uitgeschreven. Toen bleek er echter geen opnameplek beschikbaar te zijn voor meneer. Er is nog geen oplossing, en de RM verloopt over een week.
Knelpunten
Per knelpunt vindt u verschillende oplossingen:
- U kunt geen (duurzaam) contact realiseren
- Bij overgangsmomenten van en naar zorginstellingen staat de continuïteit op andere levensgebieden onder druk (wonen, inkomen)
- U kunt geen geschikte woonplek vinden
- U kunt geen geschikte behandeling of opnameplek vinden wanneer dat nodig is
- In de ambulante setting zijn nog beperkte mogelijkheden voor intensieve behandeling
- Het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor de hulp aan deze persoon
- Het is onduidelijk hoe structureel geleerd kan worden van knelpunten uit de praktijk
- Bureaucratische belemmeringen op het gebied van inschrijving, inkomen, schulden of wonen staan een goede oplossing in de weg
- Naasten en mensen zelf worden niet genoeg betrokken bij de aanpak
- Woningcorporaties, gemeentelijke loketten en buitenstaanders weten vaak niet goed wat ze met verward gedrag aan moeten
- Regelgeving op het gebied van informatiedeling staat een oplossing in de weg
- U kunt geen gedwongen opname realiseren omdat iemand niet aan de criteria voor een civielrechtelijke maatregel of ggz-behandeling voldoet