VNG Magazine nummer 15, 7 oktober 2022
Tekst: redactie | Beeld: VNG
De kandidaten voor het nieuwe VNG-bestuur zijn bekend. VNG Magazine stelt er drie aan u voor: twee commissievoorzitters en een lid van het algemeen bestuur.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart startte de VNG een flinke zoektocht. Niet minder dan 226 functies in algemeen bestuur en commissies moesten opnieuw worden ingevuld, het liefst zo dat het VNG-bestuur een goede afspiegeling is van de achterban, zowel in partijpolitieke achtergrond – met extra aandacht voor lokale partijen – als in bijvoorbeeld de verdeling over de provincies, gemeentegrootte en genderverhouding.
De nu voorgedragen kandidaten starten als waarnemer. Op de ledenvergaring in december, de Najaars-ALV, worden de voordrachten voorgelegd aan de gemeenten. Als die instemmen, worden de waarnemers officieel benoemd tot bestuurs- of commissielid.
Lokale partijen
Het aandeel vertegenwoordigers van lokale partijen steeg van 25 naar 26 procent. Daarmee zijn de lokalen nog altijd iets ondervertegenwoordigd in de bestuurlijke VNG-organisatie. Het aandeel vrouwen steeg van 30 naar 36 procent, met de kanttekening dat er commissies zijn met, volgens de selectiecommissie onder leiding van de Edeze burgemeester René Verhulst, ‘nog steeds een aanzienlijke ondervertegenwoordiging’.
Voorzitter
Daarmee zijn nog niet alle vacatures vervuld. De werving is begonnen voor de invulling van zowel de post van voorzitter als die van vicevoorzitter. Vicevoorzitter Hubert Bruls stopt bij de ledenvergadering in december, voorzitter Jan van Zanen zwaait in juni 2023 na twee termijnen af. De bedoeling is dat de vicevoorzitter die in december aantreedt, in juni wordt benoemd tot voorzitter.
Wat er ook besloten wordt in den Haag, gemeenten mogen het uitleggen
‘De komende periode meer insteken op onderwijs’
Cathalijne Dortmans
Voorzitter commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs, wethouder (GroenLinks) in Helmond
‘De commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs is belangrijk. Dat heb ik de afgelopen periode als lid gemerkt. Omdat ik ook in de bestuurlijke delegatie Jeugd zit, ken ik de discussies met het rijk. Dat heeft me in ieder geval niet afgeschrikt om me kandidaat te stellen voor het voorzitterschap, juist niet.
Natuurlijk ging het in de commissie veel over jeugd en jeugdzorg. En over de Wmo, bijvoorbeeld het abonnementstarief. We hebben vorig jaar in een heisessie geconstateerd dat we wel vaak de Haagse agenda volgen en dat het belangrijk is om ook zelf thema’s aan te dragen. Aan cultuur en sport zijn we eigenlijk amper toegekomen. De komende periode zullen we ook meer moeten insteken op onderwijs.
We zijn nu in gesprek met de PO-Raad en de VO-raad. Het zou goed zijn als we als VNG vaker zulke allianties aangaan met andere partijen. Dat vind ik een mooie uitdaging. We hebben onze propositie voor het sociaal domein met de drie belangrijke thema’s: bestaanszekerheid, gezonde leefomgeving en kansengelijkheid. Ik zou het goed vinden om daarmee meer onze eigen weg in te kunnen slaan.
Natuurlijk zullen zorg en jeugd belangrijke onderwerpen blijven. Maar ik hoop dat we straks, als we in november op het gebied van jeugd een hervormingsagenda op hoofdlijnen zouden kunnen ondertekenen, in een andere dynamiek terechtkomen. Dan is er overigens nog steeds veel te doen als het gaat om de implementatie.
Ik heb werkervaring bij verschillende departementen en in de Tweede Kamer, dus ik ken het Haagse goed. Dat zie ik wel als een voordeel voor mijn rol als commissievoorzitter. De dynamiek van die vierkante kilometer in Den Haag is heel speciaal, ik kan me daarin verplaatsen.
Door de manier waarop we als gemeenten benaderd en gefinancierd worden, blijven we als VNG vaak in dezelfde groef zitten. Ik zou wat vaker het gesprek op metaniveau willen voeren. Dan kunnen we het ook hebben over vragen als “wat gebeurt hier nou eigenlijk” en “waarom zitten we nu alweer met elkaar op dezelfde manier aan deze tafel”.
Nu bakkeleien we te vaak en hoe meer overheden onderling bakkeleien, hoe minder het vertrouwen van onze inwoners in de overheid wordt. Hoe kunnen we elkaar, rijk en gemeenten, meer helpen? Daar zou ik wel vaker bij stil willen staan, zonder daarbij het perspectief van gemeenten tekort te willen doen.’ (LM)
‘De transitie van het landelijk gebied is belangrijk’
Liesbeth Grijsen
Voorzitter commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit, wethouder (Gemeentebelang) in Deventer
‘Er gebeurt veel in de commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit. Sinds 2014 heb ik als wethouder ruimtelijke ontwikkeling in portefeuille. Je bent bezig de ruimte in te richten voor de toekomstige generaties. Dat is een enorme uitdaging. Gemeenten horen daarbij goed in positie te blijven. Zij staan het dichtst bij de inwoners die te maken krijgen met enorme transities in grote delen van het land. Wij zijn aan zet om lokaal samen de goede keuzes te maken voor de toekomst.
Wat er ook besloten wordt in Den Haag, gemeenten mogen het uitleggen. Wij zien lokaal ook de effecten van die keuzes. Daarom is het belangrijk het goede gesprek met de koepels en vooral met de verschillende ministeries aan te gaan. Wat centraal wordt bedacht moet wel uitvoerbaar zijn. Je kunt wel blijven stapelen, maar als het niet is uit te leggen en uit te voeren, houdt het op. Het rijk pakt een sterke regierol met allerlei uitvoeringsagenda’s. Daarbij richt het zich vooral op samenwerking met de provincies. Die kunnen het niet uitvoeren zonder de gemeenten en waterschappen. Het laatste wat je als gemeente wilt, is dat beleid over je wordt uitgerold zonder dat je daar invloed op hebt.
De belangrijkste opgave is woningen te bouwen voor de komende generaties. Woningen van goede kwaliteit met voldoende groen, klimaatadaptief en energieneutraal. De transitie van het landelijk gebied is ook heel belangrijk. Ons landschap zoals we dat nu kennen, vraagt veel onderhoud. Dat werd vroeger gratis gedaan door boeren. Ik ben benieuwd hoe we naar ons landelijk gebied kijken als de stikstoftransitie is doorlopen. Weten we buiten de Natura 2000-gebieden voldoende kwaliteit in ons landschap in te bouwen?’ (MM)
‘Raadsleden meer handvatten bieden’
Ojanne de Vries-Chang
Lid algemeen bestuur, gemeenteraadslid (D66) in Heerenveen
‘De gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente, maar wat betekent dat nou? Ik ben zelf raadslid en vind het heel bijzonder dat gemeenten veel organiseren in gemeenschappelijke regelingen en bestuurlijke samenwerkingen. Al die taken worden neergelegd en gemandateerd bij bestuurders, maar de gemeenteraad houdt het budgetrecht. Hoe ga je daarmee om? Dat vind ik een belangrijk vraagstuk.
Negen maanden geleden ben ik tussentijds ingestroomd in het algemeen bestuur van de VNG. Eigenlijk ben ik nog maar net begonnen, dus ik wilde het graag voortzetten en heb me opnieuw kandidaat gesteld. Het algemeen bestuur legt uiteindelijk verantwoording af aan de leden en de achterban. Het bestaat uit de voorzitter en de vicevoorzitter, de voorzitters van de commissies en enkele gewone leden, onder wie ik. De commissies hebben een sterke inhoudelijke component, wij finetunen de inzet richting het kabinet. Niet als stempelkantoor, maar juist door samenhang aan te brengen met een overkoepelende blik. Daarbij bespreken we niet alle inhoud opnieuw.
De VNG wil dat in het bestuur niet alleen burgemeesters en wethouders zitten, maar ook gemeentesecretarissen, raadsleden en griffiers. Die diversiteit moeten we borgen. Ik vul mijn bestuurslidmaatschap ook in als raadslid. Daar breng ik ook het vraagstuk van de gemeenschappelijke regelingen in. Het kabinet wil het vertrouwen in de lokale democratie versterken, dan moet je ook hiernaar kijken. Als je als raadslid niet over alles wat kunt zeggen, dan heeft dat gevolgen voor het vertrouwen in de politiek. Dat signaal wil ik graag meegeven in het bestuur en richting het kabinet. Hier moeten we over in gesprek blijven, en we moeten raadsleden hier meer handvatten voor bieden.’ (RvdD)
Meer informatie
Meer informatie over de adviescommissies van de VNG staat op vng.nl/vereniging.
Op 15 september 2022 stelde de Voordrachtscommissie van de VNG haar advies vast voor de invulling van 217 vacatures in de bestuurlijke organisatie van de VNG. Lees hier de ledenbrief met de namen van de voorgedragen kandidaten.