Tycho Jansen, wethouder Zwijndrecht (SGP/ChristenUnie)

‘Zonder bezuiniging hebben we de sleutel in handen om veel meer perspectief te bieden aan inwoners van onze meest kwetsbare wijken. Iets wat absoluut noodzakelijk is, maar onmogelijk met de voorgenomen bezuiniging op het gemeentefonds in 2026. Daardoor loopt Zwijndrecht tussen de zeven en tien miljoen euro mis. De gecombineerde bestrijding van armoede en aanpak van kwetsbare wijken is onze grootste sociale opgave. Deze omvat bijvoorbeeld woningbouw en onderhoud van de openbare ruimten. Maar ook de signalering van financiële problemen bij gezinnen. Als de bezuiniging niet doorgaat, dan kunnen we alle radertjes van de aanpak draaiende houden. Anders moeten we terug naar het absolute minimum. Dat heeft dan zijn weerslag op de hele samenleving. 
Het duurzaam aanpakken en doorbreken van armoede vraagt om een lange adem. En ook het bedrijfsleven in Zwijndrecht investeert door bijvoorbeeld mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Echter, werkgevers gaan deze bezuinigingen ook merken: door stress en schulden neemt het ziekteverzuim toe. Door de alsmaar oplopende kosten hebben we al een structureel tekort van drie miljoen euro op onze aanpak. Een nog groter tekort dwingt ons tot fors ingrijpen over de gehele linie.’
 

Stephanie Onclin, wethouder Zaanstad (VVD)

‘Zaanstad combineert van oudsher wonen en werken. Dat vormt een belangrijk deel van onze identiteit. Maar omwille van leefbaarheid en duurzaamheid moet er dringend iets veranderen. Mocht er in september extra geld van het rijk komen, dan willen we dat gebruiken voor die opgave. Zaanstad kent midden in woonwijken industrie, vaak van grote bedrijven. Samen met bedrijven willen we stappen zetten naar een duurzamer leefomgeving. De woon- en werkfunctie van onze gemeente willen we echter overeind houden. 

Zonder geld raken investeringen in bedrijventerreinen in de knel

We kunnen samen met grote ondernemingen kijken naar verduurzamingsmogelijkheden, waarbij voor sommige bedrijven verplaatsen naar bedrijventerreinen binnen Zaanstad ook een optie is. Daarmee boeken we winst op het gebied van milieu en duurzaamheid. De grote bedrijven laten gronden achter in woonwijken; die kunnen we weer gebruiken voor gebiedsontwikkeling. Op het terrein van een voormalig groot bedrijf kunnen bijvoorbeeld kleinere bedrijven, voor wie de grond vaak schaars is, komen. Maar het kan eveneens gebruikt worden voor woningbouw. Niet onbelangrijk, want ook Zaanstad heeft dringend behoefte aan uitbreiding van zijn woningvoorraad. Extra financiële middelen stellen ons als gemeente in staat om de benodigde ruimtelijke procedures te begeleiden. We werken met bedrijven overigens niet alleen aan de ruimtelijke kant van de zaak. Samen met hen bekijken we ook hoe we inwoners beter kunnen opleiden voor de arbeidsmarkt van de toekomst en hoe we mensen uit andere branches kunnen inzetten bij de Zaanse bedrijven. Voor 2026 hebben we een begrotingstekort van ongeveer vijftien miljoen euro, in 2027 loopt dat op tot drieëntwintig miljoen euro. Komt er geen extra geld, dan raken investeringen in bedrijventerreinen in de knel.’
 

Karin Schrederhof, wethouder Delft (PvdA)

‘Net als de meeste gemeenten heeft Delft extra woningen nodig. De nood is hoog. Neem de sociale huursector; de wachttijd voor een huis is zes jaar. Mocht het rijk met extra geld over de brug komen, dan zet ik dat het liefst in om de woningbouw op gang te houden. 
Delft heeft plannen liggen voor het ontwikkelen van locaties voor woningbouw. Die planning is ambitieus, maar lijkt steeds lastiger uitvoerbaar door stijgende rente en hogere bouwkosten. Toch is het belangrijk om die plannen zoveel mogelijk uit te voeren en de woningen ook betaalbaar te houden. Het eerste signaal dat dit onder druk staat, is dat architecten merken dat ze minder opdrachten krijgen. Zij zijn de kanarie in de kolenmijn. Dit heeft zich in de wooncrisis van ruim tien jaar geleden ook voorgedaan, met als neveneffect dat architecten, aannemers en projectleiders bij gemeenten zonder werk kwamen te zitten. Ik hoop dat wij dit nog in ons geheugen hebben en dit gaan voorkomen. Dat vraagt regie en wellicht ook een structurele financiële bijdrage van het rijk om de woningproductie draaiende te houden. De korting van 3 miljard euro levert Delft een flink, structureel tekort op. Dat kunnen we alleen oplossen door te bezuinigen op zaken die voor inwoners van de stad van belang zijn. Dan gaat het bijvoorbeeld om welzijns- en armoedebeleid. Mocht het kabinet z’n poot stijf houden, dan moeten de raad en het college bepalen waarop wordt bezuinigd.’
 

Pieter Groot, raadslid De Wolden (Gemeentebelangen)

‘Ik hoop dat we niet worden gedwongen een salomonsoordeel te vellen over welke plannen we wel of niet kunnen uitvoeren. De voorgenomen bezuiniging op het gemeentefonds in 2026 dwingt ons daar wel toe. Die betekent voor De Wolden een bezuiniging van structureel 1,7 miljoen euro per jaar. Gelijk aan vijftig procent ozb-verhoging. Voor een plattelandsgemeente als de onze komt dat neer op een complete kaalslag. Hopelijk komt het niet zover. 
We werken hard aan het behoud van de vitaliteit in De Wolden. Alle onderdelen van onze plannen dragen daaraan bij: aanpak van vakantieparken die geen recreatieve functie meer hebben, steun voor kleine woningbouwprojecten, ontsluiten van dorpen door goede verbindingswegen, broodnodige verbetering van onderwijshuishuisvesting. Laat je één van deze plannen los, dan is het verband weg. 
Dat gaat ten koste van de vitaliteit van de gemeente. Mocht de bezuiniging gehandhaafd blijven, dan zijn we gedwongen de grove kaasschaaf te gebruiken: overal fors iets vanaf, dus ook minder geld voor bijvoorbeeld subsidies voor verenigingen en natuur. Het is bijna ondoenlijk op deze manier beleid uit te voeren. Vergeet ook niet dat je dan als lokale overheid de betrouwbaarheid van de gehele overheid aantast. Buiten je schuld. Overigens sorteert De Wolden niet voor op de slechte financiële vooruitzichten. We volgen het advies van de VNG om voor 2026 geen sluitende begroting in te dienen. En mocht de bezuiniging van drie miljard euro toch doorgaan, dan gaan wij de opdrachten die het rijk bij ons neerlegt, heroverwegen. We zijn blij dat de VNG hierover spreekt met het kabinet.’