Het is 8 oktober 2023 in de ochtend. Een ambtenaar van de gemeente Amsterdam heeft net de Israëlische vlag gehesen op het dak van de Stopera. Het vlagvertoon gaat gepaard met een korte verklaring van burgemeester Halsema op X: ‘Uit afschuw over het brute geweld van Hamas tegen onschuldige burgers en als steunbetuiging aan de Israëlische bevolking heeft gemeente Amsterdam de Israëlische vlag gehesen.’

Vredesvlag
Een dag eerder, op 7 oktober, heeft Hamas onverwacht een gewelddadige inval gedaan in Israël. Het toenmalige kabinet-Rutte IV besluit kort na deze aanval tot het hijsen van de Israëlische vlag op het Binnenhof. Een landelijke vlaginstructie blijft echter uit. Persbureau ANP concludeert na een rondgang langs ruim honderd gemeenten dat dorpen en steden vaak voor een alternatief kiezen. Zij hijsen de neutrale blauwe vredesvlag met de witte duif, uit angst voor polarisatie en omdat ze geen partij willen kiezen in dit gewapende Midden-Oostenconflict. Amsterdam verruilt de Israëlische vlag binnen 24 uur ook voor deze vredesvlag. Halsema na de draai: ‘Deze vlag is een steunbetuiging aan alle onschuldige slachtoffers aan Israëlische en Palestijnse zijde, en aan alle Amsterdammers die meeleven of in angst en onzekerheid verkeren’.

Toenadering
Vanwege de oplaaiende polarisatie organiseert Stichting Yalla! op 11 oktober een bijeenkomst voor Joodse en islamitische Amsterdammers. Het vinden van een neutrale locatie blijkt lastig, vandaar dat burgemeester Halsema alle deelnemers uitnodigt voor een gesprek in haar ambtswoning. 
Van de partij zijn ook Noa Duizend (24), Boaz Cahn (25), Oumaima Al Abdellaoui (22) en Selma Boulmalf (26), vier bevlogen jonge mensen, twee Joods en twee islamitisch. Die avond zet de Joodse Noa een eerste stap door voorzichtig toenadering te zoeken tot de islamitische Selma. Al snel sluiten Boaz en Oumaima aan. De vier raken in gesprek en besluiten samen op te trekken op zoek naar verbinding en tegen polarisering, antisemitisme en moslimhaat. Slechts anderhalve week later lanceren ze hun online campagne Deel de Duif, die na een mediaoptreden bij de talkshow van Humberto Tan op RTL4 al snel viral gaat.

We willen eigenlijk niet dat volwassenen elkaar zo de huid volschelden

Oprecht bezorgd
Boaz en Oumaima vertellen over het onverwachte succes van de campagne. Al Abdellaoui doet een master orthopedagogiek, heeft de briefwisseling Over muren heen geschreven met rabbijn Lody van de Kamp. Ook heeft hij Stichting Uniyoung opgericht, waar jongeren worden gemobiliseerd voor maatschappelijk verantwoord vrijwilligerswerk. Cahn werkt na een master entrepreneurship sinds twee maanden bij maatschappelijk adviesbureau Andersson Elffers Felix als adviseur. Verder is hij al zes jaar betrokken bij het project Leer je buren kennen, een ontmoetingstraject om meer begrip te kweken over het jodendom. ‘Het is niet per toeval dat ik hier zit’, zegt Cahn. En dat geldt ook voor Al Abdellaoui. Ze maken zich oprecht zorgen over de toekomst. 
Al Abdellaoui: ‘Meteen op die avond bij Halsema hadden we het idee dat we iedereen hierin mee wilden nemen. Alleen wisten we nog niet hoe.’ ‘Het begon als een mooi gesprek tussen Noa en Selma’, voegt Cahn toe. ‘Met vragen als hoe voel jij je nu, hoe is het voor jou om een hoofddoek te dragen en voor jou om een ketting om je hals te hebben met je naam in het Hebreeuws. Zulke gesprekken zouden andere Joodse en islamitische jongeren ook moeten voeren. Maar niet alleen zij, ook jongeren die niet direct tot deze twee groepen behoren.’ 
Naar aanleiding van de escalatie van het geweld in het Midden-Oosten zagen de vier na 7 oktober in korte tijd veel heftigheid voorbijkomen op sociale media: Jodenhaat, moslimhaat, kinderen die werden gepest op school. ‘Dat soort geluiden baarde ons heel veel zorgen. Als jongeren hebben wij de toekomst en we willen het eigenlijk niet pikken dat volwassenen elkaar zo de huid volschelden en kwijtraken. Wij willen een tegengeluid laten horen’, aldus Al Abdellaoui en Cahn.

Online lof en haat
Met de snelheid waarmee jongeren dingen aanpakken hadden ze in mum van tijd de campagne Deel de Duif opgetuigd, vergezeld van een statement met hun gemeenschappelijke waarden. Al Abdellaoui: ‘We trapten de campagne af door de toenmalige minister van Sociale Zaken Karien van Gennip als symbolisch gebaar de afbeelding van een duif te overhandigen. Ook riepen we op de campagne zo veel mogelijk te delen op social media om te laten zien dat we in Nederland nog steeds naast elkaar staan.’ 
Aan de oproep werd massaal gehoor gegeven. Ruime media-aandacht zorgde voor de rest. Veel mensen zagen het als een hoopvolle boodschap en  als iets om zich aan vast te houden. Maar er was ook veel kritiek. 
Al Abdellaoui: ‘We kregen veel commentaar op de woorden die we gebruikten of juist weglieten, en ook ontvingen we vragen als: waarom ga je met iemand om die dit zegt? De reacties, zowel positief als negatief, kwamen vanuit onze eigen gemeenschappen, maar ook van daarbuiten. Iedereen vindt er wat van, soms komt het dichtbij en is het vervelend. Maar je kunt niet iedereen tevreden houden. Zolang ik mijzelf maar recht aan kan blijven kijken in de spiegel.’

Splijtende onderwerpen            
Hun oproep om met elkaar in gesprek te blijven, ook als je het totaal niet met elkaar eens bent, lijkt eenvoudiger dan het is. Want hoe zorg je ervoor dat er lucht komt in moeilijke gesprekken? Niet alleen in gesprekken over het Midden-Oosten, ook over andere splijtende onderwerpen, zoals vluchtelingen, klimaat, stikstof, racisme of discriminatie. En hoe faciliteer je als docent of als gemeente een dergelijk gesprek waarin betrokkenen vastzitten in hun overtuiging? Cahn: ‘We moeten blijven zoeken naar overeenkomsten, maar sommige mensen willen of kunnen er echt niet overheen stappen of het ligt te gevoelig. Het kan niet altijd met iedereen, dat moet je ook accepteren, hoewel ik dat wel heel jammer vind.’ 
Al Abdellaoui vertelt dat er al snel na de lancering van de campagne vragen kwamen van docenten. ‘Die hadden er moeite mee om dit onderwerp te bespreken in de klas, bijvoorbeeld omdat ze er emotioneel erg bij betrokken waren of er juist niet genoeg van afwisten om zo’n gesprek te leiden. De gesprekken kwamen hierdoor niet op gang of sloegen dicht. Terwijl er bij leerlingen wel veel behoefte aan bestond.’
De vier initiatiefnemers van Deel de Duif zijn toen gestart met schoolbezoeken om hun eigen verhaal te vertellen. ‘Hoe vaker we dit deden, hoe meer we onze ideeën konden aanscherpen. Dat wij in die hectische tijd vol spanningen samen zo’n school binnen kwamen lopen als Jood en moslim, en het vervolgens over dit onderwerp gingen hebben, werkte daarbij echt ontwapenend.’

Polarisatie gaat niet meer zomaar weg, de verharding zet door

Gemeenten 
Niet alleen scholen, ook gemeenten worstelen met de toenemende polarisatie in de samenleving. VNG-voorzitter Sharon Dijksma organiseert hierover op 6 mei een debatavond, waar ook een belangrijke rol voor Deel de Duif is weggelegd. Daarna volgt een landelijke estafette door verschillende regio’s. De initiatiefnemers van Deel de Duif gaan op de eerste debatavond in gesprek over hun ervaringen en bevindingen. De grotere steden zijn we allemaal al langs geweest, ook kleinere gemeenten tonen interesse.  
Al Abdellaoui is van mening dat gemeenten ‘nog wel achterblijven als het breed genomen gaat over inclusiviteit’. ‘In de samenleving lijken de ontwikkelingen sneller te gaan dan binnen gemeenten. Je ziet dat dit niet gelijk loopt, je merkt het aan beleidskeuzes en de manier waarop ze communiceren over dergelijke onderwerpen. Gemeenten kunnen hier veel meer op inzetten. Er gaat nog best veel mis. Als we met z’n allen wat harder lopen en ons niet laten afremmen door bureaucratische processen, dan zouden we echt veel sneller kunnen bewegen.’ 
Cahn sluit zich daar bij aan. ‘Polarisatie gaat niet meer zomaar weg, de verharding zet door. Gemeenten moeten op zoek naar een structuur om de gesprekken rond controversiële maatschappelijke en (geo)politieke thema’s op gang te houden. Waar ga je wel het gesprek over aan en waar niet, zonder dat het normerend is.’
Moeilijke vraagstukken waar geen eens­luidend antwoord op is, maar waar je zonder erover te praten al helemaal niet uitkomt. Al Abdellaoui en Cahn: ‘Blijf nieuwsgierig en ga op zoek naar overeenkomsten, dat helpt altijd.’