VNG-programma gemeenteraadsverkiezingen 2026 van start

Volgend jaar vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. De VNG wil met een speciaal programma het democratisch belang van deze verkiezingen onderstrepen en de representativiteit van het lokaal bestuur vergroten.
De verkiezingen zijn een vierjaarlijks hoogtepunt in de lokale democratie. In 2026 zijn er 8.505 zetels te verdelen in 340 gemeenteraden. Gemeenteraden staan aan het hoofd van de gemeente en vervullen daarmee een essentiële functie. Gemeenten hebben namelijk een sleutelpositie bij de aanpak van de grote opgaven van onze tijd. Zij willen onderdeel van de oplossing zijn en dicht bij hun burgers staan, hun geluid vertolken en hun belang dienen.

Meer vrouwen in de lokale democratie
De VNG start een jaar van tevoren met een programma om het belang van de verkiezingen te onderstrepen, het enthousiasme voor het lokaal bestuur te versterken en de opkomst te bevorderen. Ook is het doel om de representativiteit van het lokaal bestuur te vergroten. Zo deed de VNG onlangs samen met een aantal partners een oproep voor meer ­vrouwen in de lokale democratie. Dat dit vroegtijdig gebeurt is belangrijk, omdat politieke partijen dit jaar al starten met het bepalen wie hun kandidaten zijn voor het raadslidmaatschap en het wethouderschap. 

Strategie, ambities en dienstverlening
Belangrijk is ook het contact en de samenwerking tussen de nieuwe raadsleden en wethouders en de VNG. Enerzijds om gemeenten optimaal te blijven ondersteunen en de strategie, ambities en dienstverlening van de VNG onder de aandacht te brengen. Anderzijds om nieuw verkozen raadsleden en benoemde wethouders aan te trekken die zich ­willen inzetten voor het VNG-bestuur en de commissies om zo ook vanuit de vereniging te zorgen voor een krachtig lokaal bestuur in ons land.

Weerbare samenleving: wat doet de VNG?

De toenemende spanningen op het wereldtoneel, hybride dreigingen en klimaatverandering zijn ook op lokaal niveau voelbaar. Dit vraagt om een weerbare en veerkrachtige samenleving, waarin risico’s geminimaliseerd worden, inwoners zelfredzaam zijn en de continuïteit van de maatschappij wordt gewaarborgd.

Gemeenten hebben een belangrijke rol hierin en de VNG wil ervoor zorgen dat zij die rol kunnen pakken. Dat gaat via belangenbehartiging, dienstverlening en de platformfunctie. Er wordt nauw samengewerkt met andere overheden en betrokken organisaties, waaronder de veiligheidsregio’s, het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), het NIPV en de NCTV.

Belangenbehartiging
Bestuurlijk overleg met het rijk vindt plaats via de bestuurlijke tafel met de minister van JenV. De voorzitter van de commissie Bestuur en Veiligheid vertegenwoordigt de VNG hierin en stemt hierover af met de portefeuillehouders op dit thema binnen de commissie. 

Ook zoekt de VNG zoveel mogelijk afstemming met de vertegenwoordigers van het Veiligheidsberaad en van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS).  Zo ontstaat er één duidelijk lokaal en regionaal geluid.

Platformfunctie
Op het besloten VNG-forum Weerbare Samenleving kunnen gemeenten hun vragen, ervaringen en informatie kwijt. Wilt u deelnemen aan het forum? Stuur dan een mail naar forum.helpdesk@vng.nl. 

Inloopsessies
Daarnaast zijn er vanaf maart maandelijkse online inloopsessies waar gemeenten en de VNG elkaar op de hoogte brengen van nieuwe ontwikkelingen, vragen bespreken, en ambtenaren op een interactieve manier met elkaar in contact komen. 

Dienstverlening
Afhankelijk van de bestuurlijke opdracht gaat de VNG gemeenten ondersteunen bij hun inzet op lokaal en regionaal niveau. Denk daarbij aan bijvoorbeeld een actielijst/checklist, handreikingen en modelverordeningen. Houd daarvoor vng.nl in de gaten.