VNG Magazine nummer 5, 28 maart 2025
Tekst: Leo Mudde | Beeld: Hans Roggen
Het straatnaambord van de Prins Bernhardlaan in Utrecht is sinds kort voorzien van een QR-code. Die verwijst naar Wikipedia, waar meer over het leven van de prins is te lezen. Álle straten verdienen zo’n code, zegt D66-raadslid Dirk-Jan van Vliet.
De discussie om meer duiding te geven aan straten die zijn vernoemd naar ‘foute’ mensen uit de geschiedenis is niet nieuw. Waarom nu dit initiatief?
‘Ik denk dat de tijd er nu rijp voor is. Natuurlijk is hier ook in Utrecht eerder over gesproken. We hebben hier in de stad een Jan Pieterszoon Coenstraat en de Laan van Moskou, daar was al eerder discussie over. Toen anderhalf jaar geleden de lidmaatschapskaart van de NSDAP van prins Bernhard opdook, dacht ik: nu moeten we hier maar eens klaar mee zijn. We hebben dit in de fractie besproken. Straatnamen veranderen was voor ons geen optie, daarmee zou je de geschiedenis uitwissen en je wilt er juist van leren. We hadden onze motie met opzet breed geformuleerd: een opdracht aan het college om bij het Prins Bernhardplein en de Prins Bernhardlaan feitelijke informatie te verstrekken over het verleden van de prins. Burgemeester Sharon Dijksma kwam toen heel pragmatisch met het idee van een QR-code. Dat was een prima oplossing, mensen kunnen nu zelf de informatie opzoeken.’
Utrecht telt bijna drieduizend straten, daarvan zijn er vast een paar vernoemd naar andere mensen met een besmet verleden. Wat gaat u daarmee doen?
‘Wat mij betreft gaan we nu kijken of op den duur álle straatnaamborden een QR-code kunnen krijgen, op het moment dat ze worden vervangen. Dus bijvoorbeeld ook de Hyacintstraat zodat je op Wikipedia kunt zien hoe een hyacint eruitziet. Learning by walking around, werd dat in Rotterdam genoemd waar dit plan ook al eens door de raad is voorgesteld. Het is ook goed dat de codes linken naar Wikipedia, een neutrale bron, en niet naar een eigen pagina van de gemeente. Daarmee voorkom je ook dat mensen gaan zeggen dat de gemeente je gaat vertellen wie goed of fout was. Nu kunnen mensen zelf oordelen. En als Wikipedia over iets of iemand geen pagina heeft, zullen we die zelf moeten aanmaken. Maar ik weet uit ervaring dat dat een flinke klus is, er wordt dan door heel veel mensen meegekeken en gemodereerd. Wat op zichzelf natuurlijk prima is.’
Wat is de volgende stap? QR-codes op begraafplaatsen waar bekende Utrechters liggen, of bij standbeelden?
‘Zo’n uitbreiding zou een optie kunnen zijn. Maar alles op z’n tijd. Het gaat misschien wat te ver om de openbare ruimte vol te hangen met QR-codes. Laten we maar beginnen met de straatnaamborden, daarna kijken we wel verder.’