Staphorst voerde dit voorjaar de Quick Scan Lokale Democratie van het programma Democratie in Actie uit. Daarbij werd aan inwoners én bestuurders en politici gevraagd naar wat volgens hen prioriteit moet hebben. Beter luisteren naar de mening van inwoners, transparanter werken en inwoners meer laten meedoen, vormden bij de Staphorsters de top 3.
‘Naar aanleiding daarvan werd een verbeteragenda opgesteld om beter aan te sluiten bij de wensen en behoeften van inwoners, en de verbinding tussen de inwoners en de gemeente verder te versterken’, zegt raadsgriffier Saskia Voortman. ‘Met de agenda willen we ook de beeldvorming van inwoners over het functioneren van de gemeente verbeteren.’
Maar er speelt meer. De nieuwe gemeenteraad heeft behoefte om een eigen raadsagenda op te stellen. Daarom is een club van raadsleden gevormd die beide agenda’s begeleidt en zich daarop focust. De raadsagenda is intussen veranderd in een samenlevingsagenda waar de gemeenteraad in december over debatteert.

Discussie
Hoewel de gemeenteraad het voorstel voor de Commissie lokale democratie unaniem aannam, was er wel even discussie over de raadsagenda. Het ging daarbij vooral om de vraag wat daar nu eigenlijk mee wordt bedoeld. Het is een breed begrip, zegt Voortman. ‘Zo kwamen we op de samenlevingsagenda uit.’
De raad wil op bepaalde onderwerpen vroeger meebeslissen, en de inwoners meer betrekken bij de plannen. Zo leent de herinrichting van het marktplein zich goed voor inwonerparticipatie – bij uitstek een onderwerp waar burgers wat van vinden, volgens Voortman. Alle politieke partijen hebben een vertegenwoordiger in de commissie, en ook de burgemeester en raadsgriffier doen mee. Verder is de beleidsambtenaar burgerparticipatie van de partij.

Het werd als waardevol ervaren dat we het gesprek aangingen

De verbeteragenda moet uiteindelijk leiden tot een nieuwe Nota burgerkracht, hoe om te gaan met de participatie van inwoners. De commissie is apolitiek. Bij de uiteindelijke besluitvorming in de gemeenteraad speelt politiek wel een rol.
De commissie is momenteel bezig met de voorbereidende werkzaamheden voor de samenlevingsagenda en heeft de eerste stappen voor uitvoering van de verbeteragenda gezet. De raad gaat in het komend jaar met inwoners in gesprek over de thema’s voor de samenlevingsagenda en de wensen en behoeften van inwoners.

Boeren
De samenlevingsagenda bevat diverse componenten. ‘De raad heeft de inwoners gevraagd onderwerpen in te vullen waarvan zij vinden dat de raad zich mee bezig moet houden’, zegt Voortman. De commissie koos zelf het markplein als thema. ‘Daar wil de gemeenteraad actief het gesprek over aangaan met de Staphorsters via een participatietraject.’
Daarnaast is er het voornemen om nog veel meer met de voelsprieten de samenleving in te gaan en contact te maken met bepaalde groepen. Begin oktober was een bijeenkomst georganiseerd met agrariërs. Daar ging de raad het gesprek aan over de zorgen van de boeren, zegt Voortman. ‘Het werd aan beide kanten erg gewaardeerd en als waardevol ervaren dat we het gesprek aangingen. Dat soort bijeenkomsten wil de raad veel meer plannen. Denk bijvoorbeeld aan de ondernemers die eerst getroffen werden door de coronacrisis en nu door de energiecrisis.’

Loslaten
Staphorst heeft een coalitieakkoord op hoofdlijnen, aan een raadsbreed akkoord was geen behoefte. Volgens de griffier wilden de raadsfracties vooral samen optrekken bij het versterken van de lokale democratie. ‘De quick scan en raadsagenda liepen eigenlijk per toeval samen. Daar is de commissie aan gekoppeld.’
De raadsfracties hebben er geen moeite mee bepaalde zaken los te laten en bij inwoners neer te leggen. Zolang het kader waarbinnen kan worden gehandeld maar helder is. Op diverse terreinen is Staphorst vooruitstrevend en experimenterend bezig. Zo behoorde het begin 2018 tot het selecte clubje gemeenten met een door de raad vastgestelde omgevingsvisie. De raad geeft de ruimte aan inwoners en dat wordt gewaardeerd.
Het beeld dat de inwoners hebben van het functioneren van de gemeente, is anders dan op het gemeentehuis werd gedacht, blijkt uit de quick scan. De griffier: ‘Het was gelijk duidelijk dat de gemeente aan de slag moet met de uitkomsten van de scan. De raad wil stappen zetten om de lokale democratie te verbeteren. Dat vraagt om inwoners die meer tevreden zijn over de besluitvorming, en meer het gevoel hebben gehoord te zijn. We hebben niet de illusie dat we iedere inwoner tevreden kunnen stellen, maar we zien dit als een proces van verbeteringen en hebben er hoge verwachtingen van.’