VNG Magazine nummer 18, 18 november 2022

Auteur: Marten Muskee | Beeld: gemeente Zaanstad/Dirk Brand Fotografie

Wethouder Marieke Schouten (GroenLinks) van Nieuwegein ging als rapporteur lucht-, water- en ­bodemvervuiling van het Europees Comité van de Regio’s naar de klimaattop in Egypte. Ze benadrukte daar dat steden en dorpen de gevolgen van klimaatverandering gaan merken.
 

Marieke Schouten

Wat ging u doen in Egypte?
Het belangrijkste doel was om nog een keer goed voor het voetlicht te brengen dat vooral de steden en dorpen de klimaatveranderingen voelen, en dat lokaal bestuurders volop bezig zijn met klimaatadaptatie. Dat hoort een veel betere plek te krijgen in de internationale onderhandelingen en doelstellingen van overheden. De delegatie van de acht EU-vertegenwoordigers reisde met meerdere doelstellingen af. Zo pleitten we ook voor meer rechtstreekse financiering aan lokale besturen en regio’s als het gaat om klimaatadaptatie.’

Komt uw boodschap voldoende over? Snel gaat het allemaal niet, gezien de resultaten van eerdere klimaattoppen.
‘Het is niet nieuw dat we oproepen te stoppen met holle retoriek. De doelstellingen en hoge ambities zijn nodig, maar de focus ligt nu echt op de uitvoering. We bevinden ons op onontgonnen terrein, maar we weten dat we ons moeten voorbereiden op de klimaatveranderingen. Er valt veel te doen in de inrichting van onze steden en dorpen. Tegelijkertijd moeten we ons koopgedrag aanpassen. We moeten minder producten kopen die van ver komen, waarvan de productie veel energiekosten meebrengt en die een korte levensduur hebben. Dat is geen technische, maar grote sociaal-maatschappelijke transitie. Daar moeten we ons veel meer op richten. Wat betekent het voor mensen? De hele arbeidsmarkt verandert, bijvoorbeeld. Richt het onderwijs daarop in. Daar moeten we over nadenken.’

Legt het vorig jaar vastgestelde EU-actieplan ‘Verontreiniging van lucht, water en bodem naar nul’ de lat niet te hoog?
‘Je stelt geen actieplan vast als er geen probleem is. Het valt niet te ontkennen dat het complex is. Het klinkt als jargon, maar de grote kunst is om niet iedere keer alléén naar lucht, water of bodem te kijken. Ga voor een geïntegreerde aanpak. Nieuwegein heeft het Omgevingsprogramma Duurzaam Bouwen vastgesteld. Dat helpt ons om bij nieuwe bouwprojecten richtlijnen en regels te geven voor thema’s als duurzaam energiegebruik, de klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit en natuurinclusief bouwen. Het actieplan vertaalt zich in richtlijnen waar de lidstaten zeggenschap over hebben. Nederland voldoet niet aan de richtlijnen voor luchtkwaliteit. Het vergt acties op veel terreinen om daar wel aan te voldoen. Dat kan de gemeente niet alleen. Nieuwegein ligt ingeklemd tussen drie snelwegen en een drukke vaarweg. Daarvoor is een heel pakket maatregelen op nationaal en internationaal niveau nodig, zodat we lokaal de doelstellingen kunnen bereiken.’