VNG Magazine nummer 8, 28 april 2023

Auteur: Leo Mudde | Beeld: Pim Mul

Tegelijk met het verbod op lachgas kwam op 1 januari 2023 ook een einde aan het statiegeld op lachgascilinders. Die belanden nu in het zwerf- en restafval, wat zorgt voor gevaarlijke situaties. Dat moet anders, zegt directeur Wendy de Wild van afvalbranchevereniging NVRD.

Wendy de Wild

Wat is het probleem precies?
‘Ik had tot 1 januari nooit iemand over lachgas gehoord, maar dat veranderde snel nadat het illegaal werd en de cilinders niet meer konden worden ingeleverd. In februari hoorden we van de gemeente Amsterdam dat ze in hun milieustraten naast de afgesloten kastjes waar ze “normale” gascilinders in zetten, nu ook een afdeling voor lachgascilinders hebben. Dat zijn geen schattige slagroomspuitjes, maar dingen met een inhoud van 15 tot 37 liter die je online nog in het buitenland kunt bestellen. Die komen nu in het restafval of in de openbare ruimte terecht. Dat is niet zonder risico’s.’

Wat kan er dan gebeuren?
‘Die cilinders belanden uiteindelijk in een afvalverwerkingsinstallatie. Door de combinatie van vuur en hoge druk exploderen ze. Dat is een hele harde knal. Het materiaal vinden we meer dan 30 meter hoog terug in de schoorsteen. Alleen al in Amsterdam gebeurt dat meerdere keren per week. Landelijk loopt de schade in de miljoenen euro’s. In de verbrandingsovens werken geen mensen, dus van levensgevaar is daar geen sprake. Dat ligt anders voor onze wagens. Als een lachgascilinder in de kraakpers komt, explodeert ie. Dat is niet goed voor de wagen en niet voor de medewerkers die achterop de vuilniswagen staan. Er kunnen dan allerlei dingen uit vliegen. Zónder lachgas hebben we al een serieus probleem omdat er nog altijd batterijen in het restafval zitten. Als die tussen de kraakpers komen, vliegen ze in brand. Als in diezelfde wagen dan ook nog een lachgascilinder zit, zijn de rapen pas echt gaar.’

Voer het statiegeld weer in, opperde u in de pers, dat zou het probleem oplossen.
‘Wij snappen dat het niet realistisch is om te pleiten voor herinvoering van iets wat net is afgeschaft en bovendien illegaal is. Maar we wilden inzichtelijk maken wat het effect is van het afschaffen van statiegeld en dat als je iets illegaal maakt, daarmee het probleem niet is opgelost. Het komt op een andere plek in de maatschappij terug. Samen met de Vereniging Afvalbedrijven zijn we nu met de ministeries van Justitie en Veiligheid en van Infrastructuur en Waterstaat in gesprek over oplossingen. Wij willen dat onze leden op een veilige manier de cilinders mogen opslaan tot een afvalverwerker ze komt ophalen, en vervoeren. Want dat mag nu ook niet. Als we een lachgascilinder op straat vinden, dan mogen we ’m niet eens aanraken maar moeten we de politie bellen. Ik denk dat die het al druk genoeg heeft.’