Het kan verkeren. Karima Bouchtaoui was tot halverwege vorig jaar ‘gewoon’ manager bij de gemeente Rotterdam en VVD-statenlid in de provincie Zuid-Holland. Toen kreeg ze een telefoontje van een partijgenoot uit Zaltbommel: of ze daar, een klein uur rijden vanaf haar woonplaats Rotterdam, misschien wethouder wilde worden. Na de raadsverkiezingen viel bij de coalitieonderhandelingen de oude partner ChristenUnie af en de bestaande coalitie van de lokale partij ZVV, SGP en VVD wilde wel samen verder, elk met een wethouder. Maar het werk dat de nieuwe gemeente wachtte was wel erg veel voor drie wethouders, dus besloten ze in hun eigen achterban op zoek te gaan naar een vierde wethouder.
Bouchtaoui: ‘Ik ben toen benaderd door een van de onderhandelaars van de VVD. Als statenlid had ik veel contacten in Gelderland en Utrecht, dus ik was geen onbekende. Ik heb gesolliciteerd en ben het geworden, omdat ik goed in het profiel paste. Men zocht iemand die verbindend kan zijn, en verstand heeft van het sociale domein. En iemand die zich er senang bij voelt om, ook al heb je een partijpolitieke kleur, wethouder te zijn voor de hele coalitie.’

Voor de buitenstaander is het opvallend: u bent vrouw en toch zit u ook voor de SGP, een grote partij in Zaltbommel, in het college.
‘Zaltbommel heeft al meer dan twintig jaar geen vrouwelijke wethouder gehad. Maar belangrijker was mijn cv en het feit dat ik een sociale binding heb met dit gebied, ik ken de stad en weet heel goed wat er in het sociale domein speelt. En omdat ik ook nog twintig jaar ambtenaar en politiek actief ben geweest, ken ik bijna alle kamers van het Huis van Thorbecke.’

Dan gaat u ook nog als moslima in de Biblebelt aan de slag…
‘Ik ben in de eerste plaats wethouder en daarna moslim. Het mooie is: ik herken veel in de SGP. De identiteit als het gaat over geloven, en het vinden van leiding, warmte en troost in bepaalde symbolen en rituelen. Ik hoor eigenlijk niets anders dan ik vroeger ook thuis hoorde, alleen met andere namen en andere symboliek. Uiteindelijk zijn de verschillen niet zo groot.’

Het mooie is: ik herken veel in de SGP

De stap van de grootstad naar het kleine Zaltbommel was dus niet zo moeilijk?
‘Nee, eigenlijk niet. Ik heb achttien jaar in Rotterdam gewerkt en daarvoor twee jaar in Den Haag. Het werd wel tijd om eens naar een andere schaalgrootte te gaan. Ik heb ook in het algemeen bestuur van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard gezeten en toen de kracht en schoonheid van dorpen en kernen ervaren. Zaltbommel heeft twaalf kernen, elk met een eigen identiteit, en een sterk verenigingsleven. Dat sprak me heel erg aan.’

In een kleine gemeenschap moeten mensen ‘van buiten’, zeker als ze uit de stad komen, vaak moeite moeten doen om geaccepteerd te worden. U zit hier nu bijna een jaar, is de integratie al gelukt?
‘Ik heb niet gemerkt dat er anders naar mij werd gekeken. De mensen vinden het zelfs fijn dat er weer eens een vrouwelijke wethouder is, zowel in het gemeentehuis als daarbuiten. Veel jonge dames reageren ook enthousiast, ze voelen zich vertegenwoordigd. Ik kreeg echt een heel warm welkom, ik breng hier ook heel veel tijd door, mensen merken niet dat ik meer avonden in Rotterdam slaap dan hier. Ik ben zichtbaar aanwezig, doe hier boodschappen en ga hier naar de kapper. Dat zien mensen. Zaltbommel is niet zo groot als Rotterdam dus dat valt sneller op.
‘Ik ben met iemand gaan wandelen en die plaatste dat op Instagram en daardoor wilden anderen ook weleens een praatje maken. Bij een van mijn eerste officiële bezoeken kreeg ik ineens een baby’tje van nog geen vier maanden oud in mijn armen, dat ik dacht: oh, vertrouwt die mevrouw mij dat zomaar toe? Waarschijnlijk straalde ik iets moederlijks uit. Die vrouw wist dat ik ook moeder ben, dat geeft dan toch een soort verbinding.’

Een wethouder van buiten, is dat een voordeel?
‘Je hebt dan wel een wat meer onafhankelijke, scherpe blik en je kunt wat relativeren omdat je meer met afstand naar de materie kunt kijken. Ik kan ook vergelijken met andere besturen, dat scheelt. Ik heb me ook voorgenomen om niet elke week te roepen: in Rotterdam doen we het zus en zo. Ik ben natuurlijk ook geselecteerd op mijn ervaring en mijn grote landelijke en regionale netwerk. Zaltbommel is heel bescheiden. We zitten hier aan de A2, een belangrijke plek, met mooie bedrijven, een fruitregio, je kunt hier mooi recreëren. Er zijn van die plekken waar je als kind fijn kunt opgroeien, dit is er een van. Het is goed dat een buitenstaander eens zegt dat je je wel wat meer op de borst mag kloppen.’

Het is een beetje de tragiek van Zaltbommel. Iedereen die naar het zuiden rijdt over de A2 ziet die toren, een landmark, maar bijna niemand neemt even de afslag.
‘Dat lijkt zo, maar ik zie het anders. Ik hoor vaak dat mensen benieuwd raken naar het stadje, het bezoeken en dan onder de indruk zijn van wat Zaltbommel aan historie en groen te bieden heeft. Wat ik als wethouder sociaal domein echt een schat vind, is het DNA van deze stad. Mijn vader was in de jaren ‘60 een gastarbeider, dit is ook zo’n plek veel mensen hun geluk hebben gezocht en een toekomst hebben gevonden, waar ook generaties uit voortgekomen zijn. Sint Maarten is hier ook heel belangrijk en dat zie je terug in de identiteit van de stad: barmhartig, omkijken naar elkaar. Dat kenmerkt ook het beleid van de gemeente, dat gaat veel meer uit van vertrouwen dan van wantrouwen en het bieden van een kansrijke leefomgeving. Minder controle, maar meer steekproefsgewijs checken of het allemaal goed gaat. Dat vind ik heel mooi.’

Ik heb tot aan m’n knieën in de modder gestaan

Ook als de sociale basis op orde is, zullen er toch grote problemen zijn.
‘Hier zijn ook kinderen die kansarm opgroeien, of niet de voordelen van het opgroeien in een fruitregio dagelijks meekrijgen. Maar in 2015, bij de decentralisaties in het sociaal domein, is hier wel voor een eigen aanpak gekozen, waarin de zorg heel nabij de mensen is georganiseerd en daar plukken de inwoners nu de vruchten van. Dat zijn best grote schoenen om te vullen, de uitdaging voor mij nu is de kwaliteit van de zorg hoog te houden met alles wat er nu weer op de gemeente af komt.’

Helpt uw achtergrond om met een brede blik het grote geheel te kunnen bekijken?
‘Enorm. In het college hebben we allemaal onze eigen ervaringen en kwaliteiten, maar als wijkmanager in Rotterdam heb ik tot aan m’n knieën in de modder gestaan. Als het gaat over de wijkaanpak en het achter de voordeur samenwerken met partners, en leefbaarheid: we kunnen wijken wel mooi opnieuw inrichten, maar uiteindelijk moeten mensen daar fijn en gezond kunnen wonen en meedoen in de samenleving. Dat heb ik allemaal gedaan, dus dat voeg ik hier wel echt toe.’

U bent lid van de VVD, maar hier bent u een onafhankelijk wethouder namens meerdere partijen. Kunt u dat scheiden?
‘Ja, misschien ook wel omdat ik twintig jaar ambtenaar ben geweest. Privé voel ik me thuis bij een bepaalde liberale stroming, toch ben ik steeds op zoek naar het algemeen maatschappelijk belang, als ambtenaar en nu ook in het college en met de gemeenteraad. Want dat is wat ons bindt. Als partij-onafhankelijk wethouder kun je dat ook heel mooi bewaken, bijvoorbeeld door erop te letten dat de oppositie voldoende de ruimte en inbreng krijgt. Want die is ook een deel van de samenleving.’

Wonen is veel meer dan het hebben van een dak boven je hoofd

U zit ook in de Denktank Nederland 2040 van de VNG en De Argumentenfabriek, in de werkgroep Wonen. Waarom Wonen?
‘De Denktank spreekt me erg aan omdat ik hoop dat we naar een meer verbonden Nederland gaan in 2040. Wonen is voor mij hierbij veel meer dan het hebben van een dak boven je hoofd. Het sociale is daar ook een heel sterke component van. Ik had zoiets van: als ik dat goed verankerd wil hebben, dan moet ik in die werkgroep gaan zitten.
‘Het mooie van de Denktank is dat er niet alleen maar mensen uit het openbaar bestuur in zitten, maar ook uit de wetenschap, de cultuursector, jongerenorganisaties, het bedrijfsleven die allemaal willen zoeken naar antwoorden op belangrijke vraagstukken. Ik denk dat de VNG met al haar leden een verbindende rol kan spelen in een polariserende samenleving waar mensen kunnen afhaken.’

Is de Denktank ook voor uzelf een verrijking?
‘Ik kom er mensen tegen die ik anders niet dagelijks spreek, dat neem ik mee naar Zaltbommel. Wat ik vooral ook hoop is dat het resultaat weer verbinding legt met de provincies en de waterschappen. Als gemeenten kunnen we niet zonder hen, we hebben elkaar hard nodig. Je ziet dat we door de discussies over stikstof en woningbouw wat dichter bij elkaar komen. Onder druk wordt alles vloeibaar, maar het moet straks een vanzelfsprekendheid zijn bij het schrijven van college- of verkiezingsprogramma’s: hoe staan de provincies en de waterschappen hierin? En andersom natuurlijk.’