Bij (schijn van) belangenverstrengeling gaat het om vermenging van het publiek belang met het persoonlijk belang van een bestuurder of raadslid.
Het gaat dan bijvoorbeeld om familieleden of vrienden waarmee een bestuurder of raadslid als privépersoon banden heeft en die tegelijkertijd ook actief zijn voor de gemeente.
Belangenverstrengeling kan het zuiver en objectief besluiten of handelen in het publiek belang schaden en in het zwaarste geval leiden tot bevoordelen van bepaalde personen of bedrijven.
Stemming en besluitvorming
Soms kan een raadslid te maken krijgen met een situatie waarbij gestemd moet worden over een onderwerp waar hij of zij direct of indirect persoonlijk bij betrokken is. Een raadslid mag niet deelnemen aan de beraadslaging of stemming over een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken. Het raadslid maakt zelf de afweging om al dan niet deel te nemen aan de beraadslaging en stemming.
Nevenfuncties
Een andere (neven)functie naast het politiek ambt komt regelmatig voor, betaald of onbetaald. Raadsleden hebben vaak een andere (hoofd)betrekking naast het raadslidmaatschap en voor wethouders en burgemeesters geldt dat sprake kan zijn van één of meerdere q.q. nevenfuncties (aan het ambt verbonden nevenfuncties).
Een bestuurder of raadslid die nevenfuncties vervult naast zijn politieke ambt moet altijd alert zijn op (schijn van) belangenverstrengeling. Nevenfuncties kunnen het onafhankelijk oordeel in gevaar brengen en/of het functioneren van de ambtsdrager negatief beïnvloeden.
Sinds 1 januari 2023 is verduidelijkt dat functies en nevenfuncties onmiddellijk na benoeming of aanvaarding van de nevenfunctie openbaar gemaakt moeten worden en dat dit online (op elektronische wijze) en op een fysieke locatie moet gebeuren. Voor de voltijdsbestuurder geldt aanvullend dat ook de inkomsten uit de nevenfuncties openbaar moeten worden gemaakt.
Raadsleden en wethouders die hun functie in deeltijd uitoefenen hoeven hun inkomsten uit de nevenfuncties niet openbaar te maken. Boven een wettelijk vastgestelde grens geldt bovendien dat neveninkomsten moeten worden verrekend met het inkomen van de voltijdsbestuurder (artikel 44 lid 6 Gemeentewet).
Checks
- In de Gemeentewet staan voor raadsleden, wethouders en burgemeesters de nevenfuncties genoemd die onverenigbaar zijn met hun ambt (artikelen 13. 36b en 68 Gemeentewet). Een raadslid mag als ambtenaar van een gemeenschappelijke regeling geen ondergeschiktheidsrelatie hebben met het gemeentebestuur van de gemeente waar hij raadslid is. Een dergelijk raadslid mag ook geen werkzaamheden verrichten ten behoeve van de gemeente waar hij raadslid is.
- Handboek Integriteit voor politieke ambtsdragers van decentrale overheden. Hierin vindt u onder meer informatie over functies die – wettelijk vastgelegd – onverenigbaar zijn met het politieke ambt.
Melding en openbaarmaking
Sinds 1 januari 2023 is verduidelijkt dat functies en nevenfuncties onmiddellijk na benoeming of aanvaarding van de nevenfunctie openbaar gemaakt moeten worden en dat dit online (op elektronische wijze) en op een fysieke locatie moet gebeuren.
Voor de voltijdsbestuurder geldt aanvullend dat ook de inkomsten uit de nevenfuncties openbaar moeten worden gemaakt. Raadsleden en wethouders die hun functie in deeltijd uitoefenen hoeven hun inkomsten uit de nevenfuncties niet openbaar te maken. Boven een wettelijk vastgestelde grens geldt bovendien dat neveninkomsten moeten worden verrekend met het inkomen van de voltijdsbestuurder (artikel 44 lid 6 Gemeentewet).
Informatie die openbaar gemaakt kan worden via internet
- de omschrijving van de nevenfunctie
- de organisatie voor wie de nevenfunctie wordt verricht
- of het al dan niet een nevenfunctie betreft uit hoofde van het ambt
- of de nevenfunctie bezoldigd of onbezoldigd is; en
- indien bezoldigd wat de inkomsten daaruit zijn.