Gemeentelijke cyclus en checklist  bij het vormgeven van het RtC

Oriënteren door de gemeente

Wat zijn de mogelijkheden van RtC en welke potentiële waarde heeft het voor mijn gemeente? Er zijn verschillende manieren waarop gemeenten zich kunnen oriënteren: Een werkbezoek bij gemeenten die al met RtC bezig zijn, Het bezoeken van leerateliers van de VNG en het verzamelen en delen van informatie binnen en tussen de gemeente(n).

Er zijn verschillende vragen en antwoordrichtingen waarmee gemeenten te maken krijgen:

• Welke beleidsonderwerpen wilt de gemeenten openstellen voor de Right to Challenge? Sociaal Domein-breed, groenvoorziening, Wmo?
• Wie kan zich inschrijven voor een Right to Challenge?
  Beperken tot inwoners uit de buurt of ook toelaten van externen, en moeten ze rechtspersoonlijkheid bezitten?
• Hoe gaat de gemeente (actief) invulling geven aan de Right to Challenge?
  Het inzichtelijk maken van de gemeentebegroting voor burgers, het beschikbaar stellen van experimenteerbudgetten, het begrijpelijk maken van het concept en de procedures voor haar burgers, het organiseren van informatieavonden voor geïnteresseerden.
• Welke andere rol van gemeenteambtenaren wordt er verwacht gedurende het gehele proces?
  Borgen van eigenaarschap van de RtC binnen de gemeente, het zorgvuldig documenteren en delen van de opgedane ervaringen.

Right to Challenge binnen de gemeentelijke structuren

Gemeenten staan na de oriëntatiefase voor de vraag hoe ze Right to Challenge een plek willen geven binnen de gemeentelijke structuren.

• Wat wordt er vastgelegd over de vorm en inhoud van een Right to Challenge in een gemeentelijke verordening of door middel van andere regels?
  Wordt het een experiment, kunnen initiatieven ondersteuning (subsidie) krijgen bij de ontwikkeling van projecten?, mogen de vrijwilligers ook een financiële vergoeding krijgen?, duur van besluitvormingsprocessen, rechtsbescherming, evaluatiecriteria.
• Welke bevoegdheden en verantwoordelijkheden krijgt het college van B&W?
  Het opstellen en toetsen van selectiecriteria voor maatschappelijke initiatieven, het opstellen van kwaliteitscriteria, etc.
• Daadwerkelijk vaststellen van de gemeentelijke verordening en vervolgens het uitwerken van beleid betreffende de Right to Challenge.
• Het actief communiceren van de Right to Challenge binnen de gemeente is essentieel omdat ambtenaren de mogelijkheid tot een Challenge actief kunnen uitdragen en ondersteunen tijdens hun werkzaamheden.
• Het eventueel aanpassen van interne werkprocessen, zoals de (aanbesteding)contracten.

Voorbereiden en selecteren van maatschappelijke initiatieven

Gemeenten dienen vooraf goed na te denken over de elementen die een rol spelen bij de voorbereiding en de selectie van initiatieven zodat hier achteraf geen ruis over kan ontstaan.

• Hoe kunnen maatschappelijke initiatieven zich aanmelden voor een challenge?
  Moet er een volledig uitgewerkt voorstel liggen? Naar wie wordt dit toegezonden?
• Hoe worden maatschappelijke initiatieven ondersteund in het voorbereidende proces?
  Hulp bij het formuleren van voorstellen of oriënteren, gratis toegang tot juridische/financiële ondersteuning, hulp van ervaringsdeskundigen.
• Op basis van welke vooraf bekendgemaakte criteria worden maatschappelijke initiatieven geaccepteerd door het college?
  Hoe beoordeel je een maatschappelijk initiatief? Moeten initiatieven ook getoetst worden op draagvlak in de wijk?
• Hoe vindt gunning aan maatschappelijke initiatieven plaats?
  Via maatschappelijk aanbesteden of een subsidiebeschikking?

Samenwerking tussen maatschappelijke initiatieven, gemeenten en andere partijen

Bij het RtC is sprake van samenwerking tussen partijen met verschillende achtergronden; systeemwereld en leefwereld raken elkaar. Gemeenten dienen na te denken over de manier waarop verantwoording over en weer, leren van elkaar en bijsturing een plek krijgen binnen de samenwerking èn naar de samenleving toe.  

• Op welke wijze wordt er door maatschappelijke initiatieven verantwoording afgelegd?
  Beschikken over keurmerken, uitvoeren cliëntervaringsonderzoeken.
• Hoe houdt de gemeente toezicht op de geleverde kwantiteit en kwaliteit van de challenge?
  Periodiek overleg, jaarrapportages.
• Welke mogelijkheden wilt de gemeente hebben om maatschappelijke initiatieven te sturen?
  Informeel overleg, prestatie-normen, langdurige subsidierelaties.
• Hoe wordt er gezorgd voor wederzijds leren tussen maatschappelijke initiatieven, gemeenten en andere samenwerkingspartners, zoals zorgaanbieders en woningcorporaties?

Evalueren door de gemeente

Het is raadzaam om het gemeentelijke leerproces expliciet aandacht te geven en op vastgestelde momenten met de raad te bespreken. Door met elkaar te kijken wat beter kan, kan de gemeente gericht een nieuwe orïentatiefase ingaan, de cyclus opnieuw doorlopen en in de gewenste richting vorm blijven geven.

• Hoe zorgt de gemeente voor een continu intern leerproces?
  Uitwisselen van ervaringen tussen gemeenteambtenaren van de eigen en andere gemeenten en het verbeteren van de ondersteuning en uitvoering van de RtC, het inventariseren van veelvuldig voorkomende drempels in de besluitvorming, het informeren van burgers over veel gestelde vragen.
• Op welke wijze legt het college van B&W periodiek verantwoording af over de uitvoering van de RtC en op welke wijze wordt er door de raad en/of het college gewerkt aan bijsturing of uitbreiding?