Al eerder schreef ik over de vermenging van de boven- en onderwereld in de lokale politiek en de kwetsbaarbaarheid van de lokale democratie door infiltratie van criminelen. Niet dat hele bendes drugsbaronnen op de kieslijsten gaan staan, maar het gaat om de macht van het zwarte geld. Door gebrekkige partijwetgeving kunnen nefaste invloeden eenvoudig onze lokale politieke partijen en partijafdelingen binnendringen.
Een andere vermenging vergiftigt eveneens onze democratie. Steeds meer dringt extreemrechts gedachtegoed de gevestigde ‘mainstream’ politiek binnen. Het populistische discours begint zijn vruchten af te werpen. Politieke leiders als Trump weigeren extreemrechtse en fascistische bewegingen te veroordelen; linkse antifascisten zijn immers ‘veel erger’. In Duitsland stelde AfD-politicus Christian Lüth in de achterkamertjes van de populistische Europese politiek dat immigratie goed is voor de electorale steun aan rechtse partijen. Later kunnen we immigranten altijd nog vergassen of fusilleren, stelde hij, het maakte hem niet uit welke uitroeiingsmethode werd gekozen. Eerder dit jaar bleken de interne appgroepen van FvD-jongeren ook al een vruchtbare bodem voor fascistische en antisemitische ideeën. Het nationaalsocialisme, zo stelden een FvD-jongere, is ‘de beste economische formule’.

Het populistische discours begint zijn vruchten af te werpen

Uit onderzoek van het Oxford Internet Institute blijkt dat denkbeelden uit de extremistische ‘backstage’ snel doorsijpelen naar de politieke ‘frontstage’ via sociale media. Daar wordt steeds meer fake news gedeeld tussen extremisten en aanhangers van de gevestigde rechtse partijen. Ook gedijen samenzweringstheorieën goed in de poel van desinformatie op sociale media als Facebook en Twitter. Facebook weigerde aanvankelijk extreemrechtse groepen te sluiten en doet eveneens niets aan anti-vaccinatiegroepen die opzettelijk valse informatie over het coronavirus verspreidden. Facebookbaas Mark Zuckerberg geeft inmiddels toe dat rechtsconservatisme overheerst op het platform dat hij creëerde, maar dat is allemaal vrije meningsuiting.
De grenzen van het toelaatbare in het publieke debat zijn flink aan het verschuiven. In het parlement tieren de populisten met allerlei verdachtmakingen van een zogenaamd kartel. Ook in de lokale politiek zijn er partijen die bestuurders en coalitiepartners niet bestrijden met een inhoudelijk alternatief, maar hen aanvallen op hun integriteit. Oppositiepartijen die geen inhoudelijk alternatief bieden en geen bestuurders klaarstomen om dat alternatief uit te voeren, zijn feitelijk anti-systeempartijen. Daar moeten volksvertegenwoordigers en bestuurders van de verantwoordelijke partijen ook als zodanig op reageren. Niet meegaan in de afbraak van onze (lokale) democratie. Het wordt tijd om de grenzen van het publieke debat opnieuw scherp af te bakenen.