De afgelopen periode heeft de VNG duidelijk gemaakt dat de financiële en bestuurlijke verhoudingen versterkt moeten worden. Laten we ervan uitgaan dat iedereen daar wel van doordrongen is en dat hierover met een nieuw kabinet goede afspraken worden gemaakt. Wat is dan onze inhoudelijke agenda voor de toekomst van Nederland?
Persoonlijk zie ik vier grote opgaven waar gemeenten een grote rol in moeten willen spelen. Ten eerste: de bouw van 1 miljoen woningen de komende twaalf jaar. Vervolgens: de energietransitie realiseren en Nederland minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen. Drie: de verantwoorde groei van de economie na de coronacrisis. En vier: als één overheid aanwezig zijn in het leven van de meest kwetsbare gezinnen. De komende weken zal ik in deze column aandacht aan deze agenda besteden.
In zijn recente boekje De toekomst van Nederland werpt Rijksbouwmeester Floris Alkemade een interessant licht op de manier waarop wij die opgaven met elkaar kunnen verwezenlijken. Die opgaven vragen namelijk niet zozeer een deskundige blik op ruimtelijke ordening en planologie, maar vooral een sociaal-maatschappelijke benadering. Ze vragen van ons dat wij bereid zijn te veranderen.
Hoewel verandering onontkoombaar is, is de bereidheid daartoe in onze welvarende maatschappij niet vanzelfsprekend. Wij zijn geneigd om elke verandering aanvankelijk als een bedreiging te zien. Volgens Alkemade is verbeeldingskracht het essentiële element om daar doorheen te breken. Met onze verbeeldingskracht vormen wij de wereld.

Maatschappelijke opgaven vragen van ons dat wij bereid zijn te veranderen

Ook voor de bouw van 1 miljoen woningen moet verbeeldingskracht tot nieuwe antwoorden leiden. De casuïstiek ligt voor het oprapen: ouderen die hun te groot geworden gezinswoning wel voor een comfortabele seniorenwoning willen verruilen, maar geen geschikte koper kunnen vinden. Jongeren die dolgraag willen starten op de woningmarkt, maar die door onbetaalbare woningen en ingewikkelde financieringsprocedures worden afgeschrikt. Ouders die het hele land doorkruisen op zoek naar een geschikte zorginstelling voor hun hulpbehoevende kind. Het zijn de schrijnende en helaas alledaagse voorbeelden die vragen om op eigentijdse en innovatieve manieren te worden aangepakt.
Dat vraagt ook van ons dat we bereid zijn om op een nieuwe manier met elkaar samen te werken. De VNG wil daar een grote rol in spelen. Als gemeenten hun creativiteit verbinden met die van, bijvoorbeeld, Bouwend Nederland en Aedes, moeten we een eind kunnen komen. Ik zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat we majeure vraagstukken de komende jaren kunnen oplossen. Laat verbeeldingskracht daarbij onze leidraad zijn.