Feringa is hoogleraar Organische Chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij hield een inspirerend verhaal over hoe de wetenschap omgaat met complexe vraagstukken. Oplossingen voor die vraagstukken zullen ook helpen bij de transitie naar een duurzame samenleving, zei hij.

‘Complexe vraagstukken vragen allereerst om samenwerking. Stel eerst de vragen en subvragen en maak helder welke expertise benodigd is’, zei Feringa. ‘Maak vervolgens duidelijk wat de doelstellingen zijn en met welk tijdpad. Je kunt wel een doel hebben en een tijdpad, maar in de technologie kijken we vanuit ander perspectief. Oplossingen kunnen best elders liggen.’

Moleculaire motortje
Feringa en zijn team zijn erin geslaagd het allerkleinste moleculaire motortje te maken dat draait onder invloed van licht. Daar zijn dingen mee te maken die betere eigenschappen hebben en meer kunnen. Het motortje is 1 nanometer groot, 1 miljardste meter, duizend keer kleiner dan de huidige microtechnologie in laptops en telefoons. Met deze technologie kunnen slimme geneesmiddelen worden gemaakt, die met een lichtsignaal bijvoorbeeld heel precies op een tumor kunnen worden gericht. Dat maakt chemotherapie overbodig. Ook wordt gewerkt aan een soort van nano-windmolenpark op een oppervlak. ‘Lego op moleculaire schaal. Met zo’n coating hoef je straks nooit meer de ramen, zonnepanelen of auto te wassen. Een kras in de auto repareert zichzelf.’

Om zo’n succes te behalen, is het van belang dat er een backup-plan klaarligt voor elk onderdeel van het proces. Dat betekent dat vooraf in kaart moet worden gebracht waar het mis kan gaan. En dan de middelen. ‘Voor alle onderzoeken is subsidie nodig. Ik ben voortdurend bezig geld te krijgen. Elke week krijg ik aanbiedingen binnen van consultants die pretenderen de oplossingen te hebben. Daar maak ik doorgaans geen gebruik van. Ik heb inhoud en expertise nodig.’
 
Tsunami aan informatie
De hoogleraar ziet de grote opgaven richting een duurzame samenleving niet als probleem, maar als een fantastische uitdaging. Denken in problemen levert niets op. Die oplossingen komen soms in kleine stapjes, dus dat vraagt geduld. ‘Heel belangrijk daarbij is de kwaliteit van informatie die we hebben. We krijgen dagelijks een tsunami aan informatie over ons heen. 80 of 90 procent daarvan is niet essentieel.’

Feringa haalde daarmee de Israëlische historicus Yuval Noah Harari aan. Die stelt dat de macht in het verleden lag bij degene die over de juiste informatie beschikte. In de toekomst ligt die bij degene die weet welke informatie hij kan negeren en wat essentieel is.