De fietsen staan klaar bij het gemeentehuis van Hof van Twente in Goor. Onderweg naar de buurtschap Stokkum passeren we het ene na het andere bouwproject. Rommelige oude varkensschuren maken plaats voor frisse woningen. De rood-voor-roodregeling, waarbij boeren een bouwrecht krijgen in ruil voor het slopen van vervallen agrarische opstallen, is belangrijk voor het herstructureren van het platteland. Wethouder Wim Meulenkamp zegt dat de gemeente er al jaren mee bezig is. Aan de keukentafel praat hij met boeren over de toekomst van hun bedrijf. De stikstofproblematiek verstoort dit proces. ‘Boeren stoppen met het saneren van stallen omdat landelijke regelingen lang op zich laten wachten, en er is onduidelijkheid over wetgeving. Dit doorkruist ons beleid om toekomstperspectief te bieden en stallen op te ruimen.’

Het kan niet zonder de gemeenten, dat lijkt het rijk niet altijd te beseffen

In Stokkum krijgen we een hartelijk onthaal van het bestuur van Stichting Dynamiek Stokkum. Voorzitter Mark Oude Luttikhuis gaat ons voor in het schoolgebouw dat eruitziet als een grote boerderij. Het doet tevens dienst als dorpshuis en theater. Met z’n smakelijke verteltrant en licht Twentse tongval vertelt Oude Luttikhuis hoe ze met de stichting aan de slag gingen met leefbaarheid en knelpunten aanpakten. Met een club betrokken inwoners, en met een beetje hulp van de gemeente en de provincie, kwam er een positieve agenda voor woningbouw, revitalisering van de school, extra biodiversiteit (verbindende heggen) en extra leven in de brouwerij. De gemeente Hof van Twente heeft zes kernen en dertien buurtschappen. Stokkum is met z’n zeshonderd inwoners voorbeeldig voor hoe de gemeente graag ziet dat het gaat. Vanuit de andere buurtschappen komen er geregeld vragen over de succesvolle aanpak. Het gemeentebestuur stimuleert de initiatieven van de buurtschappen en ondersteunt die met subsidie en hulp van ambtenaren.

Wim Meulenkamp ziet in de praktijk hoe verschillend de boerenbedrijven zijn. Elke ondernemer heeft  een eigen manier van kijken naar zijn bedrijf en de toekomst. Bij de herstructurering van het platteland moet de mens centraal staan, niet het systeem, vindt Meulenkamp. ‘We werken en leven hier al honderden jaren in onderlinge betrokkenheid met respect voor elkaar, het landschap en de natuur. Heb daar vertrouwen in.’ Burgemeester Ellen Nauta, ze is ook voorzitter van het netwerk van plattelandsgemeenten P10, valt hem bij. ‘Het kan niet zonder de gemeenten, dat lijkt het rijk niet altijd te beseffen,’ zegt ze. Het is mij uit het hart gegrepen. Het kabinet stelde in het regeerakkoord dat uitvoering en uitvoerbaarheid essentieel zijn. Bij de keuzes voor de toekomst van het landelijk gebied wordt onvoldoende het gesprek gevoerd over de rol van gemeenten. Om beleid ook echt te kunnen uitvoeren en perspectief te bieden in de regio is dit gesprek hard nodig.