Op kerstavond eten we eendenborst. Ooit deden we dit een keer en het bleef zo. De tafel feestelijk gedekt. Servetten, een kandelaar, gepoetste glazen. Alle kinderen komen naar thuis-thuis. We praten, eten en wandelen naar de kerstnachtdienst. Het ritueel geeft extra betekenis aan het samenzijn.

Zo is het ook met de Bestuurdersdag en de Najaars ALV. Je ziet elkaar weer, wisselt verhalen uit over ideeën, successen en mislukkingen. Er is oprechte belangstelling voor elkaar. Thuis in de eigen gemeente heeft iedereen pittige uitdagingen. Ik spreek een burgemeester die vertelt dat er in z’n gemeente in een crisissituatie iemand van de VNG kwam helpen, en dat dit verschil maakte. Ik vind dat leuk om te horen. 

In zijn toespraak spreekt VNG-voorzitter Jan van Zanen van een samenleving die vergruizelt door de stapeling van problemen en crises. De gemeentebesturen die dit jaar aantraden, moesten meteen hurry-up aan de slag. Met de opvang van Oekraïners en asielzoekers, woningbouw, jeugdzorg en de bestaanszekerheid van inwoners. Jan van Zanen vergelijkt gemeenten met Hansje Brinker, de jongen die zijn vinger in de dijk steekt. Alle golven komen samen in gemeenten, het vergt een Deltawerk om het water buiten te houden. In de discussienota over de Verenigingsstrategie 2030 is dit een belangrijk gegeven. Meer samen optrekken, de banden versterken en op grote dossiers het initiatief nemen om te voorkomen dat zich telkens nieuwe crisissituaties aandienen.

Het verhaal van Josse de Voogd over mensen die zijn afgehaakt, inspireert de uitwisseling over waarden. Over lokale samenlevingen waar iedereen meedoet en meetelt. Waar gemeenten het goed doen voor de mensen die de overheid het meest nodig hebben. Bestaanszekerheid en het recht op wonen zijn vastgelegd in de Grondwet, ze staan buiten kijf.

Het vergt een Deltawerk om het water buiten te houden

De ideeën voor de nieuwe verenigingsstrategie krijgen weerklank. Elke bestuurder kent het gevoel te worden opgeslokt door de waan van de dag. Elke gemeente maakt een eigen ontwikkeling door. Die ontwikkeling kan in collectief VNG-verband winnen aan betekenis. Door de uitvoeringspraktijk een grotere stem te geven in de beleidsvorming en met meer collegiale uitwisseling. In alle lunchpraatjes valt het me op dat er grote collectieve bereidheid is om van elkaar te leren met benchmarks en intervisie. Ook op de arbeidsmarkt komen we samen verder, overal zijn er te weinig goed opgeleide ambtenaren. Daar ligt zeker een opdracht voor de VNG.

Samen. Moest ik één wenkend woord kiezen voor 2023, dan zou dat het zijn. In elke familie is er weleens wat. Maar je kent de achtergrond en de kwetsbaarheden. Je helpt elkaar. Prima traditie die ALV en Bestuurdersdag, de afdronk was plezierig en warm.