Is het eigenlijk wel waar dat kortetermijndenken het publiek debat domineert? Eén spa dieper zie ik een breed gedeeld verlangen naar perspectief en gezamenlijkheid; in elk gemeente-, provincie- of ziekenhuis. Op universiteiten en hogescholen, in de kerk en langs de lijn bij het voetballen. Overal is er de verzuchting om een samenhangend verhaal voor de grote vraagstukken. Om er samen de schouders onder te zetten.

Met 27 denkers uit alle sectoren – van links tot rechts – werkten we in de Denktank 2040 de afgelopen twee jaar aan een toekomstbeeld voor Nederland. Hoe gaan we zo goed mogelijk om met de schaarse ruimte, arbeidskrachten en publieke middelen? De geopolitieke dreiging, klimaat en energie, vergrijzing en migratie, maken het noodzakelijk keuzes te maken voor de lange termijn. Volgende week lanceren we het boek. 

Het was verfrissend om het – in een schijnbaar gepolariseerde tijd – met zulke uiteenlopende denkers over zoveel onderwerpen zo eens te worden. Met de focus op het gezamenlijk belang, in plaats van het individuele, zien we dezelfde dingen. Iets dat politici in het brede midden zouden kunnen omarmen. Niet de verschillen, maar juist de overeenkomsten uitvergroten: dát is leiderschap.

De kracht van het verbeelden hebben we

De langetermijnagenda is ook een verantwoordelijkheid van het maatschappelijk middenveld, van werkgevers en werknemers, zorg, onderwijs, woningcorporaties en landbouworganisaties. Elk van ons staat voor de vraag: hoe zijn we er onderdeel van? De verschillende opgaven komen samen in de regio’s, bij gemeenten. Wat zijn toekomstbestendige keuzes voor economie, wonen,  energie(infrastructuur) en klimaatadaptatie? 

Krachtiger, menselijker en groener, dat zijn de pijlers van het Toekomstbeeld 2040. De kracht van het verbeelden hebben we. Het vraagt daarnaast sturing en durf om het waar te maken. Hoe vernieuwen (en verdelen) we bijvoorbeeld de zorg als de vergrijzing op haar hoogtepunt is? Dit vraagt keuzes, die ergens pijn doen. Maar niet-kiezen is mensen een rad voor ogen draaien; dat is ook een keus, namelijk voor chaos en het recht van de sterkste.

De VNG, netwerkorganisatie bij uitstek, nam samen met de Argumentenfabriek het initiatief voor de Denktank 2040. We zijn betrokken bij de politiek, bij het maatschappelijk middenveld en bij de regio’s waar onze leden zitten. Ik hoop dat alle stille krachten die een langetermijnkoers missen, eraan mee willen doen. Of dat nu is vanuit de politiek, ambtelijk of bij een maatschappelijke organisatie. Willen alle leiders opstaan? De toekomst is urgent en nu aan de orde!

De boekpresentatie is donderdag 22 mei om 16:00 uur in het Atrium van de VNG. Alle informatie staat op toekomstnederland2040.nl