De overvolle agenda in de laatste maanden van het jaar is even traditioneel als Kerstmis zelf. Maar nu is het ineens windstil, het huis feestelijk aangekleed en alles staat klaar voor de inkeer die past bij de overgang naar een nieuw jaar. Wat zien we als we het oude nog eens goed aankijken?
Bij de start van dit eerste volledige bestuursjaar van de nieuwe raden en colleges waren de verwachtingen hooggespannen. We zouden afspraken maken over stabiele gemeentefinanciën, stappen zetten in bestaanszekerheid en wonen, en werken aan bestuurlijke focus op de lange termijn. Maar veel ligt stil door de kabinetsval. Geen doorbraken op de grote dossiers, geen cent extra gekregen. Toch – in de warme gloed van kerstlampjes en vlammen in de haard – is het oude jaar niet geheel zonder allure.
Weliswaar is er concreet geen extra geld, we voerden wel wezenlijke gesprekken met de rijksoverheid, begrijpen elkaar beter en we werkten gezamenlijk scenario’s uit. Op de onderwerpen die voor onze inwoners het belangrijkst zijn – bestaanszekerheid, wonen, de spreidingswet – bedachten we binnen de VNG en met gemeenten zelf oplossingen voor hoe het beter kan. De op de laatste Bestuurdersdag aangekondigde toppen over wonen en bestaanszekerheid bereidden we inhoudelijk voor in 2023. Het resultaat is dat er nu veel klaarligt. Intussen leeft in Den Haag breed het belang van langetermijnfocus. Op basis van de opbrengst van de Denktank Nederland 2040 zijn we ambtelijk in gesprek met de ministeries en de planbureaus. Dit gaat over hoe we gezamenlijk een degelijk bestuurlijk langetermijnfundament kunnen leggen onder de vluchtige politieke werkelijkheid.

De overheid moet nu snel beter gaan presteren

Uitgepakt onder de kerstboom heeft 2023 het aanzicht van een tussenjaar. Zoals jongeren na de middelbare school een jaar reizen en werken om zich op te laden voor ze gaan studeren. Een jaar om het verleden te begrijpen en te verbinden aan nieuwe betekenis voor de toekomst. Geen verloren jaar.
Maar nu is het mooi geweest. We hadden in 2022 ook al de recordlange kabinetsformatie. De val van het kabinet levert stagnatie die we ons niet kunnen permitteren tegen de achtergrond van dringende grote opgaven en toenemende maatschappelijke onvrede. Om maar niet te spreken over het financieel ravijn dat gemeenten de komende tijd voor onmogelijke keuzes stelt. Eén – behoorlijk langgerekt – tussenjaar kan wel, we hebben het goed benut, maar twee wordt problematisch. De overheid moet nu snel beter gaan presteren. Laat 2024 een volwaardig en productief bestuurlijk jaar worden. De VNG staat in de startblokken om alles wat we hebben voorbereid tot bloei te brengen. Voor nu wens ik u een vredige kerst en een gezellige, rustige jaarwisseling.