De basisschool in Rotterdam-Zuidwijk heeft een schitterende naam: Het Epos. Naar het literaire genre van een held die in een zoektocht tegenslagen overwint, zichzelf tegenkomt en zijn/haar talenten ontdekt. Het team werkt hard om leerlingen alles uit zichzelf te laten halen. Dat weet ik, omdat ik in het bestuur van de school zit. Het Epos onderzoekt, gefinancierd door Stichting de Verre Bergen, of er op school een voorschoolse voorziening voor 0- tot 4-jarigen kan komen. Leerkrachten zien dat een deel van de kinderen bij de start op school essentiële vaardigheden missen. Ze zijn bijvoorbeeld angstig, kunnen niet samen spelen, komen slecht tot leren en/of vragen constant aandacht. Dit beïnvloedt ook de rest van de klas. In heel Rotterdam-Zuidwijk gaat de helft van de kinderen niet naar een voorschool of kinderopvang. Kinderen die van huis weinig meekrijgen, staan zo als ze 4 jaar oud zijn al op een 10-0 achterstand.

Gemeenten kunnen op het gebied van kansengelijkheid een enorm verschil maken. Zoals in Rotterdam-Zuid waar de gemeente een verlengde schooldag met muziek, taal en sport financiert. Dit gebeurt in meer gemeenten. Het is van cruciaal belang, vooral in wijken waar veel kinderen zijn met een potentiële leerachterstand.

Alles rond kinderen en opvoeden gebeurt op school

Deze gemeentelijke initiatieven zijn goed, maar niet afdoende. Een serieuze boost van kansengelijkheid vraagt fundamentele veranderingen naar het Zweedse model van de förskola. Het is alleszeggend dat de kinderopvang in Zweden zo heet. Voorschoolse educatie en kinderopvang, buitenschoolse activiteiten, opvoedondersteuning en jeugdzorg zijn daar onderdeel van de school. Alles rond kinderen en opvoeden gebeurt op school. Het is geen probleem als ouders moeite hebben met opvoeden; iedereen heeft die problemen. Je kunt er op school over praten met goede teams van leerkrachten en pedagogen.

Hoe kunnen gemeenten een stap naar voren doen en het initiatief nemen op het terrein van kansengelijkheid? Ten eerste, alles doen wat kan binnen de bestaande regels, en daarbij van elkaar leren. In de tweede plaats het initiatief nemen voor een beter stelsel en voorstellen uitwerken in samenwerking met het onderwijsveld en de organisaties van kinderopvang en voorschoolse educatie. In het huidige systeem bedient de markt het winstgevende segment van werkende ouders en de publieke sector is verantwoordelijk voor de kwetsbare groepen. In een op kansengelijkheid gericht systeem is kinderopvang een voor ieder kind toegankelijke publieke voorziening, en geen verdienmodel.

Een rijke (voor)school met doorlopende leerlijnen en een breed team van vakkrachten zal leerachterstanden, de druk op leerkrachten en de instroom in het speciaal onderwijs verminderen en de basisvaardigheden van kinderen verbeteren. Elk kind verdient zo’n goede start. Laten we er werk van maken.