Wat is het Varendonck-project?
Het Varendonck-project is een initiatief waarbij middelbare schoolleerlingen voor het vak maatschappijwetenschappen kennis maken met een breed scala aan maatschappelijke thema's waar de gemeente aan werkt.  

Leerlingen verrichten sociaalwetenschappelijk onderzoek en kiezen hiervoor een onderwerp uit de Toekomstagenda Asten 2030, een kompas voor de grote maatschappelijke opgaven van de gemeente. Ze kunnen onderzoek doen onder begeleiding van de gemeente, waardoor ze ook inzicht krijgen in de gemeentelijke processen. 

Welk probleem wordt hiermee opgelost?
Jongeren zijn voor de gemeente moeilijker te bereiken en ze zijn vaak niet goed geïnformeerd over gebeurtenissen binnen de democratie. Door samenwerking met de lokale middelbare school wordt een laagdrempelige manier gecreëerd om jongeren kennis te laten maken met gemeentelijke thema's, wat kan leiden tot meer interesse in maatschappelijke zaken en beroepskeuzes.

Wat heeft het Varendonck-project concreet opgeleverd voor de gemeente?
Het contact met jongeren verbeterde en de gemeente werd zichtbaarder voor hen. Gedurende de onderzoeksperiode zijn jongeren actief bezig op straat, wat aandacht van inwoners en ondernemers trekt. Ook kunnen onderzoeksresultaten waardevolle inzichten aan de gemeente opleveren. 

Wat zijn de kosten van het project?
De financiële kosten zijn minimaal: de beste onderzoeken worden beloond met een kleine prijs (de totale kosten zijn gezamenlijk € 150 à € 175). Daarnaast is gemeentelijke capaciteit nodig voor het voorbereiden en het organiseren van de kick-off, het geven van de gastles, het beoordelen van de onderzoeken, de afstemming met de school hierover en het aanwezig zijn bij de prijsuitreiking. Reken op ongeveer 30 uur in totaal.

Hoe is het project uitgevoerd?
In 2017 is de Toekomstagenda Asten 2030 vastgesteld. Bij de uitwerking ervan constateerden diverse programma’s dat jongeren een moeilijk bereikbare doelgroep zijn en vaak ondervertegenwoordigd in de lokale democratie. Hierdoor ontstond het idee voor het project, gevolgd door afspraken met het Varendonck-College in 2019. Vanaf 2020 loopt het project; het vindt jaarlijks plaats in het voorjaar. We werken volgens een vast draaiboek met een focus op maatschappelijke lokale thema’s.

Wat zijn de belangrijkste succesvoorwaarden?
De samenwerking met de school is belangrijk. Goede afspraken en tijdsplanning zijn cruciaal voor het succes van het project, evenals de betrokkenheid en interesse van de leerlingen.

Wat was je grootste inschattingsfout?
Bij de gastles over hoe de gemeente werkt, merkten we dat we dat we de focus beter kunnen leggen op maatschappelijke thema's die relevant zijn voor jongeren en hun onderzoeksopgave. Je vangt hun aandacht als ze er daadwerkelijk iets aan hebben voor hun onderzoek. Dat maakt het concreter, tastbaarder en ze worden op weg geholpen.

Wat was de grootste uitdaging?
Het motiveren van alle leerlingengroepen. Sommige leerlingen hebben direct interesse, terwijl anderen moeite hebben om thema's te kiezen of om effectief te werken aan hun onderzoeksvragen. De begeleiding hierbij is essentieel. Hier ligt uiteraard ook een belangrijke rol voor de school.

Wat had je achteraf anders gedaan?
We zouden achteraf niets anders hebben gedaan. We kunnen nog wel een slag maken om naast dit project te werken aan de effecten van arbeidsmarktkrapte, door als gemeente meer zichtbaar te zijn wanneer de leerlingen een keuze maken voor vervolgopleidingen. Bijvoorbeeld op een laagdrempelige manier informatie geven of gesprekken voeren. 

Hoelang duurde de realisatie van dit project?
De voorbereiding van het project nam een paar maanden in beslag, met verschillende overleggen en afstemming met de school.

Wat is een eerste stap voor anderen die dit willen implementeren?
Leg eerst contact met een middelbare school uit de gemeente en maak duidelijk wat de voordelen zijn van een samenwerking. Leerlingen kunnen maatschappelijk onderzoek uitvoeren, terwijl de gemeente in contact komt met jongeren. Een win-winsituatie.