Bestuurlijk Nederland kent 4 schaalniveaus: gemeenten, provincie, waterschappen en Rijk. Maar daar houden uitdagingen zich zelden aan. Gemeenten moeten opgaven daarom kunnen aanpakken op het schaalniveau van die opgaven. Dit vraagt soms om schaalverkleining, zoals dorpen-, kernen- en wijkendemocratie, en soms juist om bovengemeentelijke en regiodemocratie. Size matters! Hoe schakel je tussen die schalen?
Het filmpje hieronder, uit de reeks Thorbecke2024 - maatwerk, toont het leuke en lastige van Democratische schaal. Gebruik het als inspiratie of als aftrap voor discussie in uw gemeente.
- Bekijk ook de overige video's!
- Binnenlands Bestuur publiceerde een artikel over deze aflevering, lees het artikel hier.
Hieronder staan 3 manieren om u verder te helpen met Democratische schaal.
Naam |
Werkgroep RSAB West-Overijssel |
|
Status |
|
|
Informatie |
Een van de uitdagingen voor de Regionale Energie Strategie (RES) is dat er op dat regionale niveau geen bestuursorgaan is. De regio West-Overijssel startte een unieke samenwerking om dit democratische tekort op te lossen. Zij vormden de regionale werkgroep Raden, Staten en Algemene besturen (RSAB), met daarin volksvertegenwoordigers van de provincie, waterschappen en de gemeenten uit de regio. Nooit eerder is zo’n een afvaardiging van overheidsorganen bij elkaar gezet voor regionale besluitvorming. Lees meer in de Startnota. |
|
Contact |
Annajorien Prins: A.Prins@overijssel.nl |
Naam |
De Federatiegemeente |
|
Status |
|
|
Informatie |
De federatiegemeente is een potentieel experiment voor Nederlandse gemeenten. Er zijn twee varianten: een gemeentelijke en een regionale federatie. Zo’n federatie maakt het mogelijk om taken over te hevelen naar een ander bestuursniveau (wijk-, kernen- of regionaal niveau) wanneer dit beter past bij het vraagstuk (zoals jeugdzorg, energietransitie of leefbaarheidsbudgetten in de wijk). Taken en budgetten worden op decentraal niveau neergelegd wanneer dit kan en daarvoor worden individuele verkiezingen georganiseerd. |
|
Contact |
Sofie Dreef: s.dreef@berenschot.nl |
Naam |
United States Special Districts |
|
Status |
|
|
Informatie |
De VS werkt met ‘independent special districts’: regionale besturen, gebaseerd op een bij de taak passende gebiedsindeling. Zo zijn er fire districts, housing districts, ambulance districts, mosquito control districts, enzovoorts. De districten overstijgen vaak de grenzen van steden en dorpen en worden direct gekozen door de bevolking. Lees meer op Britannica. |
|
Contact |
n.v.t. |
Toelichting van de status
 Prototype |
Dit project is al eerder uitgevoerd. Kunt u zo inzetten, maar maak het wel op maat! |
 Experiment |
Een nieuw project. Help het doorontwikkelen in uw gemeente. |
 Inspiratie |
Een project dat de verbeelding prikkelt voor de verre toekomst. |
- Sofie Dreef (federatiegemeenten): s.dreef@berenschot.nl
- Ben van Essen (dorps- en kernendemocratie): ben.van.essen@outlook.com
- Rob de Greef (regionale samenwerking): rob@proofadviseurs.nl
- Marcel Boogers (regionale democratie): m.j.g.j.a.boogers@utwente.nl
- Partners: www.Berenschot.nl; www.proofadviseurs.nl
- Publicatie 'Dorps- en wijkdemocratie: democratie door de bril van de inwoners' (Democratic Challenge)
- Toekomst voor de federatiegemeente? (Masterthesis van Tess van Winsen)
- Zeker toekomst voor de federatiegemeente (Douwe Jan Elzinga)
- Website Coöperatieve Wijkraad (Gemeente Groningen) en Evaluatie (Breuer & Intraval en OIS Groningen).
- Handreiking Grip op regionale samenwerking (Democratie in Actie)
- Waarom regionale samenwerking soms resultaten oplevert (Oratie Marcel Boogers)
- Betere wisselwerking gemeenteraden en bovengemeentelijke samenwerking (Raad voor het Openbaar Bestuur)
- Binnengemeentelijke organisatie geïnventariseerd (Linze Schaap en Gert-Jan Leenknegt)
- Decentralisatie, schaalvergroting en lokale democratie: gevolgen voor bestuurders, bestuurskracht en democratie (Marcel Boogers en Rik Reussing).
- Dorps- en wijkraden in Nederland (Necker van Naem)