Statushouder 
Statushouders die in de gemeente zijn gehuisvest mogen en kunnen werken, net als Nederlanders en statushouders die zijn gehuisvest. Statushouders moeten starten met hun inburgering, de gemeente organiseert een inburgeringsaanbod. 

Rol van de gemeente
De gemeente heeft een rol in het vormgeven van begeleiding van statushouders richting werk in combinatie met inburgering. Statushouders hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlanders op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat er geen tewerkstellingsvergunning nodig is.

Statushouders die zijn gehuisvest door de gemeente, moeten aan hun inburgering beginnen. Gemeenten begeleiden statushouders bij hun inburgeringstraject en bieden een inburgeringsaanbod aan, waarbij een aanbod voor participatie van statushouders van toepassing kan zijn. Meer informatie over inburgering is te vinden op onze website, de website van rijksoverheid en de website van Divosa.

Tips voor in het gemeentelijk beleidskader

• Geef richting aan de begeleiding richting werk aan statushouders in de combinatie met inburgering, maak keuzes welke begeleiding er vanuit de gemeente kan worden geboden.
• Ontwikkel goede communicatiematerialen voor zowel werkgevers als statushouders.
• Organiseer waar mogelijk taallessen op of dicht bij de werkvloer. Zoek hiervoor de samenwerking met de gecontracteerde taalaanbieder.
• Zet in op duale trajecten: het leren van de taal in combinatie met werk.
• Gebruik zoveel als mogelijk bestaande structuren, werk nauw samen met het Regionaal Werkcentrum voor afspraken rondom de begeleiding van de asielzoekers en de benadering en samenwerking met werkgevers. Denk vanuit de behoeften van werkgevers en neem deze behoeften mee bij het opstellen van het beleidskader.
• Werk als regio samen met alle ketenpartners, en zet hier een structuur voor op.
• Heb oog voor de informatiebehoefte van statushouders en werkgevers. Informeer de statushouders bijvoorbeeld over de gevolgen voor de (bijzondere) bijstandsuitkering bij het vinden van betaald werk.
• Het kan zijn dat de statushouder een diploma heeft vanuit een ander land. Via het IDW kan er 1 diploma gratis worden gewaardeerd. 

Specifieke rechten en plichten

• Statushouders moeten op grond van de Wet Inburgering 2021 (WI2021) starten met de inburgering. De inburgering moet behaald worden binnen de inburgeringstermijn van 3 jaar. Gemeenten hebben een regierol op het inburgeringstraject én zijn verplicht om statushouders een inburgeringsaanbod te doen.
• Statushouders kunnen een beroep doen op de Participatiewet, en zo nodig een (aanvullende) bijstandsuitkering ontvangen. Vanuit de Participatiewet kan de gemeente ondersteuning en begeleiding bieden richting werk. Afhankelijk van het gemeentelijk beleid zijn er diverse instrumenten die de gemeente kan inzetten, ook voor Statushouders die niet-uitkeringsgerechtigd (NUG) zijn.

Beschikbare informatie

Er is veel informatie en er zijn veel onderzoeken gedaan over participatie van statushouders. 

• Maak gebruik van de vele informatie die er is, en bijvoorbeeld van de inzet van de Regionaal Verbinders Statushouders.
• Breng werkgevers en statushouders met elkaar in contact, bijvoorbeeld via een banenmarkt.
• Leer van de KIS monitor gemeentelijk beleid arbeidstoeleiding en inburgering.
• Houd rekening met specifieke doelgroepen binnen de groep statushouders. Denk aan het opzetten van een traject voor vrouwelijke statushouders.
• Bied inburgeraars de mogelijkheid om in te burgeren tijdens werktijd.
• Maak gebruik van de re-integratiemogelijkheden die je als regio hebt. Zet bijvoorbeeld in op ‘werkfittrajecten’ op het moment dat betaald werk niet direct mogelijk is.
• Zet in op het ontwikkelen van kennis en vaardigheden van statushouders.

Ter inspiratie

Laat je inspireren door nog meer voorbeelden, en zet in op duale trajecten: het combineren van werken met het leren van de taal.

• Duale trajecten in de Hoeksche Waard.
• Succesfactoren voor duale trajecten
• Leer-werktraject voor statushouders in de zorg in Leiden.

Een statushouder die gaat starten met werken zal vaak nog onbekend zijn met de Nederlandse arbeidscultuur. Zodra een statushouder aan het werk is, is er vaak nog begeleiding en ondersteuning nodig.

Statushouder
Een statushouder die gaat werken heeft vaak specifieke begeleiding nodig. Een statushouder heeft weinig kennis over omgangsvormen op de werkvloer, maar ook weinig informatie over rechten, plichten en mogelijkheden. Het is voor een statushouder goed om een contactpersoon te hebben aan wie vragen gesteld kunnen worden en bij wie hulp gezocht kan worden.

Rol van de gemeente
Om de arbeidsrelatie voor zowel de statushouder als de werkgever tot een succes te maken, is het belangrijk dat er goede ondersteuning van beiden is, en dat alle regels helder zijn. 

Tips voor in het gemeentelijk beleidskader

• Geef richting aan de begeleiding van werkende statushouders en werkgevers, maak keuzes of en welke begeleiding er vanuit de gemeente kan worden geboden. Bijvoorbeeld de inzet van een cultuurverbinder, tolk of jobcoach.
• Spreek met werkgevers over de mogelijkheid van het leren van de taal op de werkvloer.
• Ontwikkel goede communicatiematerialen voor zowel werkgevers als statushouders.
• Organiseer waar mogelijk taallessen op of dicht bij de werkvloer. Zoek hiervoor de samenwerking met de gecontracteerde taalaanbieder.
• Zet in op duale trajecten: het leren van de taal in combinatie met werk. Zorg ervoor dat er oog blijft voor het behalen van de inburgeringsdoelen.
• Gebruik zoveel als mogelijk bestaande structuren, werk nauw samen met het Regionaal Werkcentrum om afspraken rondom de begeleiding van de asielzoekers en de begeleiding en samenwerking met werkgevers. Denk vanuit de behoeften van werkgevers en neem deze behoeften mee bij het opstellen van het beleidskader.
• Heb oog voor de informatiebehoefte van statushouders en werkgevers. Informeer de statushouders bijvoorbeeld over de gevolgen voor de (bijzondere) bijstandsuitkering bij het vinden van betaald werk.
• Werk als regio samen met alle ketenpartners, en zet hier een structuur voor op.
• Ontzorg de statushouder waar nodig bij het organiseren van regelzaken rondom werk. Bijvoorbeeld bij het zoeken naar kinderopvang, het invullen van formulieren en het aanpassen van de toeslagen.

Specifieke rechten en plichten

• Statushouders moeten op grond van de Wet Inburgering 2021 (WI2021) starten met de inburgering. De inburgering moet behaald worden binnen de inburgeringstermijn van 3 jaar.
• Statushouders die de Z-route van de inburgering volgen, moeten verplicht 800 uur participatie volgen. Deze uren moeten in een Nederlandstalige omgeving plaatsvinden.
• Statushouders kunnen een beroep doen op de Participatiewet, en zo nodig een (aanvullende) bijstandsuitkering ontvangen. Vanuit de Participatiewet kan de gemeente ondersteuning en begeleiding bieden richting werk. Afhankelijk van het gemeentelijk beleid zijn er diverse instrumenten die de gemeente kan inzetten, ook voor Statushouders die niet-uitkeringsgerechtigd (NUG) zijn.

Ter inspiratie

• Laat je inspireren door verschillende succesfactoren bij de begeleiding van nieuwkomers. Het onderzoek ‘Een blik op het onderzoek naar Platform Nieuwkomers en Werk’ van Regioplan geeft een overzicht van de verschillende werkzame elementen.
• Werk net als de gemeente Utrecht samen met werkgevers in tekortsectoren en organiseer op deze manier leerwerktrajecten voor statushouders.
• Maak bij de ontwikkeling van het beleid gebruik van de verbetertool arbeidsparticipatie statushouders van het Kennisplatform inclusief samenleven.
• Maak gebruik van eerder geleerde lessen en specifieke aanpakken voor statushouders.
• Zet naast het ontwikkelen van werknemersvaardigheden ook in op vaktaal in bepaalde sectoren. Bied een aanbod dat niet alleen toegankelijk is voor statushouders, maar bijvoorbeeld ook voor andere doelgroepen nieuwkomers.
• Kijk of er kan worden aangesloten bij projecten van werkgevers, bijvoorbeeld het TalentWerkt! Programma van de Belastingdienst.

Wat verwachten wij in de toekomst?

• De Regeling Inburgering 2021 wordt gewijzigd, waardoor de inburgeringstermijn kan worden verlengd bij het hebben van werk. Dit biedt meer ruimte voor statushouders om werk te combineren met inburgering. 

Statushouder 
De eerste baan van statushouders is vaak een opstartbaan. Vaak is er het verlangen van statushouders om door te groeien naar een meer passende baan. Meestal is dit pas aan de orde als de statushouder al in de gemeente woont en de inburgering heeft afgerond.

Beleids- en juridisch adviseur
Het kan zijn dat de statushouder nog een aanvullende bijstandsuitkering heeft, de partner van de statushouder geen baan heeft, of de statushouder een volgende stap in zijn loopbaan in Nederland wil maken. 

Tips voor in het gemeentelijk beleidskader

• Geef richting aan de begeleiding van statushouders zonder PW-uitkering. Maak keuzes of en welke begeleiding er vanuit de gemeente kan worden geboden. Benut de eventuele participatieverplichtingen vanuit de Z-route inburgering.
• Gebruik zoveel als mogelijk bestaande structuren, werk nauw samen met het Regionaal Werkcentrum om afspraken rondom de begeleiding van de asielzoekers en de begeleiding en samenwerking met werkgevers. Denk vanuit de behoeften van werkgevers en neem deze behoeften mee bij het opstellen van het beleidskader.