Oekraïners hebben de mogelijkheid om in Nederland te werken, in loondienst maar ook als zelfstandige. 

Oekraïner
Een Oekraïner zal zijn weg moeten vinden in Nederland, en bevindt zich in een onzekere fase. De Oekraïner verblijft op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de EU in Nederland en het is onduidelijk voor hoe lang dit zal zijn. De regeling is nu tot 4 maart 2026 geldig.

De Oekraïner woont in een opvanglocatie van de gemeente. Het eerste aanspreekpunt is de begeleider van de opvanglocatie. 

Rol van de gemeente
Gemeenten kunnen een rol oppakken in het vormgeven van eventuele begeleiding van Oekraïners richting werk. Er is geen wettelijke taak vastgelegd in de begeleiding richting werk, maar er zijn voor gemeenten wel mogelijkheden om Oekraïners te begeleiden richting werk

Tips voor in het gemeentelijk beleidskader

• Geef richting aan de begeleiding richting werk aan Oekraïners, maak keuzes of en welke begeleiding er vanuit de gemeente kan worden geboden.
• Werk vanuit een structuur die start bij de opvanglocatie. Zorg ervoor dat de begeleiding vanuit de opvanglocatie plaatsvindt of zorg voor een korte lijn vanuit de opvang naar de medewerkers die de begeleiding gaan uitvoeren.
• Gebruik zoveel als mogelijk bestaande structuren, werk nauw samen met het Regionaal Werkcentrum om afspraken rondom de begeleiding van de Oekraïners en de benadering en samenwerking met werkgevers. Denk vanuit de behoefte van werkgevers en neem deze behoeften mee bij het opstellen van het beleidskader.
• Werk als regio samen met alle ketenpartners, en zet hier een structuur voor op.
• Heb oog voor de informatiebehoefte van Oekraïners en werkgevers.
• Het kan zijn dat de asielzoeker een diploma heeft vanuit een ander land. Via het IDW kan het diploma mogelijk worden gewaardeerd. Dit wordt voor Oekraïners niet vergoed. Denk na over de eventuele vergoeding van de kosten van diplomawaardering.
• Zorg ervoor dat je een goede businesscase maakt, maak bijvoorbeeld gebruik van de informatie die bekend is, bijvoorbeeld uit het onderzoek Oekraïense vluchtelingen op de arbeidsmarkt.

Specifieke rechten en plichten

Voor Oekraïners zijn er specifieke rechten en plichten als het gaat om werk.

• Oekraïners verblijven op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming in Nederland en mogen zonder een tewerkstellingsvergunning werken.
• Werkgevers moeten een melding doen bij het UWV voordat de werknemer start met werken.
• Oekraïners mogen als zelfstandige werken zonder extra vergunningen.
• Begeleiding van Oekraïners is mogelijk op grond van de regeling voor niet- uitkeringsgerechtigden (NUG-regeling).

Beschikbare achtergrondinformatie

Er is veel achtergrondinformatie beschikbaar, maak hier gebruik van.

• Ben je bewust van de positie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland en leer van de vele omstandigheden die een rol spelen.
• Maak gebruik van de Handreiking: ‘Het versterken van de arbeidsmarktpositie van Oekraïense ontheemden’. Deze handreiking bevat aanbevelingen en praktische tips om ontheemden te begeleiden naar werk.
• De Handreiking ‘Grenzeloos talent’ bevat inspirerende praktijkverhalen van werkgevers

Ter inspiratie

Laat je inspireren door goede voorbeelden:

• Uitvoeringsorganisatie Laborijn heeft spreekuren voor arbeidstoeleiding waar Oekraïners met vragen naar toe kunnen en bemiddelt Oekraïense vluchtelingen naar werk.
• Zet Oekraïens en Russisch sprekende medewerkers in om Oekraïners te bemiddelen en te ondersteunen naar werk. Zoals bijvoorbeeld in de regio Groot-Amsterdam.
• Denk bij psychische gezondheidsproblematiek na over de inzet van Oekraïense psychologen.
• Ondersteun Oekraïners bij het opzetten van een eigen bedrijf. De gemeente Deventer heeft hier een traject voor opgezet.
• Maak gebruik van de cijfers, bevindingen en ervaringen die landelijk zijn onderzocht. 

Wat verwachten wij in de toekomst?

• De Richtlijn Tijdelijke Bescherming geeft tot 4 maart 2026 de speciale status aan Oekraïners. Het is nog onduidelijk hoe het vervolg qua verblijfsrecht en verblijfsmogelijkheden is geregeld.
• Om goede begeleiding te kunnen geven, zijn er middelen nodig. Nu de vergoeding van de opvang naar gemeenten is verlaagd, zijn de financiële middelen beperkt.

Oekraïners die snel en op eigen initiatief werk hebben gevonden, vinden over het algemeen hun weg bij hun baan. Oekraïners die meer moeite hebben bij het vinden van werk, hebben vaak ook meer begeleiding nodig op de werkvloer. 

Oekraïners
Veel Oekraïners hebben werk op tijdelijke basis, onder hun opleidingsniveau en tegen een relatief laag inkomen. Het is voor Oekraïners een uitdaging om werk te vinden dat aansluit bij de eigen kwalificaties en ervaring.

Rol van de gemeente
Om de arbeidsrelatie voor zowel de Oekraïner als de werkgever tot een succes te maken, is het belangrijk dat er goede ondersteuning van beiden is, en dat alle regels helder zijn. 

Tips voor in het gemeentelijk beleidskader

• Geef richting aan de begeleiding van werkende Oekraïners en werkgevers, maak keuzes of en welke begeleiding er vanuit de gemeente kan worden geboden. Bijvoorbeeld de inzet van een tolk of jobcoach.
• Zet in op het leren van de taal.
• Spreek met werkgevers over de mogelijkheid van het leren van de taal op de werkvloer.
• Gebruik zoveel als mogelijk bestaande structuren, werk nauw samen met het Regionaal Werkcentrum om afspraken rondom de begeleiding van de Oekraïners en de begeleiding en samenwerking met werkgevers. Denk vanuit de behoefte van werkgevers en neem deze behoeften mee bij het opstellen van het beleidskader.
• Verzamel data over wie er werkt, in welke sector en met welk contract en blijf dit monitoren.

Specifieke rechten en plichten

• Oekraïners met inkomen moeten een eigen bijdrage betalen voor de kosten van de opvang. Ook vervalt het recht op leefgeld. Afhankelijk van het aantal gezinsleden, verandert de hoogte van de eigen bijdrage. Informeer de Oekraïner hier goed over.
• De werkgever moet een melding maken bij het UWV als hij een Oekraïner in dienst neemt.

Ter inspiratie

• Werk als gemeente samen met een organisatie die zowel de werkgever als de gemeente ontzorgt in de ondersteuning en begeleiding op de werkvloer.
• Vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is er een actieplan arbeidsmarktparticipatie Oekraïense ontheemden. Maak gebruik van de acties en ideeën die hierin worden genoemd zoals de samenwerking met publieke en private partijen.