Door Fleur Spijker
De invoering van de Omgevingswet is een enorme operatie, maar levert veel winst op. Integraliteit is geborgd in de Omgevingswet, waardoor thema’s als gezondheid en duurzaamheid breder worden opgepakt. De wet maakt meer initiatief mogelijk en heeft ertoe geleid dat we de dienstverlening aan onze inwoners en ondernemers hebben verbeterd. Maar zaken simpel maken, is alles behalve simpel.
De belangrijkste les: gewoon doen. Samen proberen die puzzel te leggen. Onze gemeente is direct aan de slag gegaan met de voorbereidingen voor de Omgevingswet. Zo hebben we geëxperimenteerd met het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Een mooi instrument, waarbij uitnodigingsplanologie centraal staat in plaats van toetsingsplanologie. We stimuleren initiatieven uit de markt door inwoners en bedrijven al in een vroeg stadium bij het proces te betrekken, zónder dat er vooraf al duidelijke kaders zijn gesteld. Dit blijkt in de praktijk een uitstekende aanjager van zinvolle participatie. Het initiatief ligt immers bij de markt. Samen maken we de stad. Kom maar op met een goed plan! Natuurlijk is dit spannend en is de uitwerking gebiedsafhankelijk. In de binnenstad is het veel lastiger om alles los te laten dan aan de rand van de stad. Werken met de Omgevingswet betekent zoeken naar de juiste balans tussen regels en vrijheden.
Keep it simple…
Hiermee samen hangt onze transitie van ‘nee, tenzij’, naar ‘ja, mits’. In voorbereiding op het Omgevingsplan hebben we veertien losse verordeningen voor de buitenruimte samengevoegd tot één Verordening fysieke leefomgeving. We hebben de regels waar mogelijk uitnodigend positief geformuleerd. We hebben deze klus meteen aangepakt om de leesbaarheid van de verordeningen voor inwoners te vergroten. De Omgevingswet maakt complexe vraagstukken an sich niet eenvoudiger, maar zorgt wel voor meer transparantie en duidelijkheid. Niet alleen op procesniveau, maar ook op het gebied van communicatie. Met de juiste woorden bereik je mensen pas echt. Ook dat is essentieel als het gaat om participatie.
Breder perspectief
De Omgevingswet is verder een enorme stimulans voor maatschappelijke opgaven, onder andere op het gebied van duurzaamheid en gezondheid. Deze thema’s gaan verder dan alleen ruimtelijke ordening. Doordat de Omgevingswet toeziet op een integrale aanpak, kom je tot waardevolle inzichten. Hoe krijgen we mensen bijvoorbeeld meer in beweging? De inrichting van de fysieke leefruimte speelt hierbij een belangrijke rol. Je stuurt nu veel meer op kwaliteit dan op normen en dat is uiteindelijk waar het om draait. Dit vraagt uiteraard om een cultuurverandering binnen de gemeentelijke organisatie: er vindt een verschuiving plaats van sectoraal naar integraal denken en werken. We slaan stevige bruggen tussen afdelingen en ook buiten onze gemeentegrenzen ontstaan mooie samenwerkingen. Het Hart van Holland is hier een mooi voorbeeld van. Samen met negen andere gemeenten hebben we een Regionale Agenda Omgevingsvisie 2040 opgesteld. We hanteren een gemeenschappelijk kader voor ruimtelijke ontwikkeling, zonder hierbij de kernkwaliteiten van de afzonderlijke gemeenten uit het oog te verliezen. Zo komen we tot betere resultaten. En we blijven samenwerken binnen de regio Holland Rijnland. Transparantie, vertrouwen, enthousiasme en lef zijn hierbij belangrijke sleutelwoorden. Door samen op te trekken, creëer je veel meer onderling begrip en samenhang. Dat is een groot gewin.
Fleur Spijker is wethouder in gemeente Leiden