Door Andries Houtakkers
De Omgevingswet speelt goed in op de veranderende samenleving, waarin de roep om burgerparticipatie steeds sterker wordt. We waren hier voor de introductie van de nieuwe wet al mee bezig. Op papier waren we als gemeente onze tijd ver vooruit, maar de uitvoering in de praktijk bleef achter. Mede doordat de besluitvorming stagneerde als gevolg van de fusie. De komst van Omgevingswet biedt de juiste kaders om door te pakken.
Einde aan fusieperikelen
Onze gemeente is in 2001 ontstaan uit een fusie tussen de gemeenten Sittard, Geleen en Born. Veel bewoners waren niet blij met de fusie en ook op bestuurlijk niveau was er weinig draagvlak. Dit zorgde voor veel stagnatie en leidde er in 2018 zelfs toe dat onze gemeente door de provincie onder preventief toezicht werd geplaatst. De Omgevingswet dwingt tot nieuwe vormen van samenwerking. Zowel binnen de gemeente als tussen de samenleving en de overheid, maar ook tussen burgers onderling. Bewoners van de verschillende plaatsen hebben lang met de ruggen tegen elkaar gestaan. Door ze actief bij onze plannen te betrekken, ontstaat er meer saamhorigheid en verdwijnen oude vetes naar de achtergrond. Dit geldt ook voor onze interne organisatie, mede gesterkt door de aanwas van jonge ambtenaren. De Omgevingswet is zo beschouwd een mooi middel om de integrale samenwerking te versterken. Hierbij is het wel essentieel dat het DSO goed werkt. Ik denk dat we als gemeente de implementatie aardig goed op orde hebben. De overstap naar thuiswerken is ook zonder wanklanken verlopen. Ik vraag me alleen af of de landelijke voorziening wel op tijd in orde is. We blinken als land nu niet bepaald uit op het gebied van grote it-systemen.
Procesversneller
Een andere zorg is de financiële kant. De opbrengsten uit leges vervallen en de implementatie van de wet vraagt om meer capaciteit. Op de vraag hoe we dit moeten compenseren hebben we nog steeds geen antwoord. Maar dit weerhoudt ons er niet van om door te gaan. We hebben ons interne programma vastgesteld en de ervaringen met de intaketafels zijn positief. Je bereikt een enorme versnelling door al direct aan de voorkant samen te werken met ketenpartners. Je bereikt sneller overeenstemming en gewenste aanpassingen zijn vroeg in beeld. Dit werkt veel efficiënter dan achteraf ageren tegen een bepaald plan of idee. Zo gaat de welstandscommissie zich vanuit een pilot ontwikkelen naar een ruimtelijke adviescommissie die niet alleen achteraf beoordeelt, maar al in de ontwerpfase meedenkt en adviseert over de ruimtelijke inpassing van plannen.
Over gemeentegrenzen heen
Tot nu toe ging het alleen over onze eigen gemeente, maar ook regionaal biedt de Omgevingswet kansen. De toewijzing van het NOVI gebied Zuid-Limburg is een interessante gemeenschappelijke uitdaging, waarin onze zestien gemeenten actiegericht moeten samenwerken. We staan als regio voor een aantal grote opgaven, waaronder het wegwerken van sociaal-maatschappelijke gezondheidsachterstanden. Het is de kunst dat we elkaar hierin vinden. Hierbij is het ook belangrijk dat je binnen de eigen gemeente goed duidelijk maakt wat de verbindingen zijn en hoe we elkaar kunnen versterken. We hebben het ontwerp voor de Omgevingsvisie klaar en je merkt dat een aantal zaken goed in elkaar passen. Als dit breed gedragen wordt, dan kom je echt vooruit. De Omgevingswet brengt ons dichter bij elkaar.
Andries Houtakkers is wethouder in gemeente Sittard-Geleen