Door Karin Hoekstra
De implementatie van de Omgevingswet wordt binnen onze gemeente breed gedragen. De nieuwe wet past bij onze manier van werken: aanpakken en kijken naar wat wél kan. We hebben in 2018 de Omgevingsvisie opgesteld met duurzaamheid als leidend principe. Hiervoor hebben we samengewerkt met inwoners, ondernemers, verenigingen en instanties. We toetsen initiatieven aan de hand van de koers uit de Omgevingsvisie. In het verleden werden initiatieven ontvangen met een afwachtende ‘nee, tenzij-houding’. We veranderen van richting naar een ‘ja, mits-houding’. Dit biedt veel meer ruimte voor ontwikkeling.
In de praktijk
Een klein, maar tastbaar voorbeeld is de aanvraag van zonnepanelen op een carport. Hiervoor moest een nieuwe carport komen, maar de bestaande carport stond op een plek waar dat eigenlijk niet mocht. De bewoner moest dus een nieuwe vergunning aanvragen voor de carport. Als we op dat moment puur naar de regels hadden gekeken, dan was de aanvraag afgekeurd. Nu hebben we gekeken in hoeverre het plan past binnen onze Omgevingsvisie, waarbij duurzaamheid leidend is. Zonnepanelen passen hier natuurlijk uitstekend bij. In lijn met de uitgangspunten van de Omgevingswet, hebben we de bewoner gevraagd om de plannen ook te bespreken met zijn buren. Niemand had bezwaar, de carport stond er immers ook al jaren. Dit is een mooi voorbeeld van meer mogelijk maken, vanuit een welwillende ‘ja, mits-houding’. Daarnaast is dit ook een goed voorbeeld van verdergaande burgerparticipatie, waarbij de initiatiefnemer gevraagd wordt om het draagvlak bij omwonenden in kaart te brengen.
Cultuurverandering voor iedereen
De cultuuromslag van ‘nee, tenzij’, naar ‘ja, mits’ heeft wel tijd nodig. Hoe krijg je iedereen hierin mee? Dat is sterk persoonsafhankelijk. Het feit dat onze gemeente één gezamenlijke werkorganisatie vormt met de gemeenten Lisse en Teylingen, maakt de omslag nog complexer. De Omgevingswet biedt volop ruimte en kansen om de (regionale) samenwerking te versterken, maar de snelheid van de implementatie van de Omgevingswet verschilt per individu, per gemeente en per overheid bijvoorbeeld tussen gemeente en provincie. Dan kan het voorkomen dat ‘ja’ en ‘nee’ ineens recht tegenover elkaar staan. Maar het gedachtegoed van de Omgevingswet houdt iedereen scherp. We doen dit voor de burgers, om ook in de toekomst te kunnen blijven voorzien in een optimale dienstverlening. Daar kan uiteindelijk niemand iets op tegen hebben, toch? Als die mindset bij iedereen is geland, komen we hier absoluut samen sterker uit.
Inlevingsvermogen
In de omgevingsvisie beschrijven we in hoofdlijnen hoe we willen dat Hillegom er in de toekomst uit gaat zien. We stimuleren inwoners en initiatiefnemers om zelf met plannen te komen, passend bij onze koers. Onze rol is veranderd van zender naar ontvanger. Samen maken we Hillegom steeds mooier. We toetsen initiatieven aan onze koers. Hierdoor weet een initiatiefnemer veel sneller of een project haalbaar en kan men veel sneller starten. Hoe vaak kwam het in het oude systeem niet voor dat een plan afgekeurd werd op punt 1 en dat dit na maanden van aanpassen ook niet bleek te voldoen aan punt 2? Toetsing aan de koers uit de omgevingsvisie, maakt ook direct duidelijk wáárom bepaalde onderdelen aangepast moeten worden. Dit zorgt voor zo veel meer duidelijkheid. Dit is essentieel als we het hebben over participatie. Daarom moeten we ook goed nadenken over hoe we zaken omschrijven. Vellen van houtopstand? ‘Kappen van bomen’ zegt inwoners veel meer. Bij de Omgevingswet stellen we inwoners en ondernemers centraal. Samen zetten we in de gemeente de koers uit.
Gewoon doen
Door te pionieren met een integrale omgevingsvisie krijgt de Omgevingswet in Hillegom steeds meer vorm. Onze visie heeft inmiddels al geresulteerd in een aantal uitvoeringsprogramma’s, waaronder het woonprogramma. We zijn klaar voor de start. Laat de wet alsjeblieft niet nog een keer uitgesteld worden. Je leert uiteindelijk door gewoon te doen. Hierdoor hebben we de afgelopen periode een aantal mooie stappen kunnen maken.
Karin Hoekstra is wethouder in gemeente Hillegom