Door Ed Anker
De Omgevingswet dwingt tot een andere manier van werken en een andere mindset. We moeten sectorale opgaven verbinden en dat blijkt in de praktijk een forse uitdaging. Een uitdaging die we als gemeente met beide handen aangrijpen. Wánt als we hierin slagen, dan bewijzen we het democratische systeem en de Ruimtelijke Ordening een enorme dienst. Dit vraagt wel de moed om oude patronen los te laten en een uiterst heldere communicatie, anders kun je de participatie wel vergeten.
Oud denken werkt beperkend
Dit heb ik de afgelopen jaren wel ervaren. Oud denken werkt beperkend. De Omgevingswet vereist dat je echt met elkaar in gesprek gaat, maar in de praktijk is niet elk gesprek integraal. Het kost tijd om het ‘sectordenken’ te doorbreken en gesprekken gaan vaak over aantallen. Traditioneel sturen we op cijfers. De Kamer wil aantallen zien als het om de woningbouwopgave gaat, maar wat zeggen getallen nu eigenlijk? Als ik in de Omgevingsvisie zet dat we tienduizend huizen gaan bouwen dan blijft iedereen daar ‘hangen’. De rest van het verhaal komt niet meer binnen. Een getal is veel te abstract. Het gaat niet om kwantiteit, maar om kwaliteit. Wanneer je mensen echt wilt betrekken, is het belangrijk dat je een duidelijk en allesomvattend verhaal vertelt.
Goede communicatie cruciaal
Dat is trouwens ook een kunst, heb ik gemerkt. De Omgevingsvisie heeft opnieuw laten zien hoe belangrijk communicatie en verbinding is. Want door deze visie komt de integrale toekomstvisie van de stad samen. Dus geen gesprek met de stad over wonen, mobiliteit óf groen. Maar over hoe alle thema’s met elkaar samenhangen. En dat is nieuw. Ook voor inwoners. De impact van alle beleidskeuzes zij niet eerder zo nauw met elkaar verbonden.
Hier ligt trouwens ook een belangrijke rol voor het onderwijs. Dit is vaak nog te sectoraal georiënteerd. Je kunt als bouwkundige je idee niet meer van bovenaf presenteren, je moet op straat beginnen. Tijden veranderen. Mensen zijn mondiger, willen meepraten en accepteren niet zomaar besluiten van bovenaf. Ik denk dat de Omgevingswet goed past in de huidige en toekomstige tijdsgeest en dat we het gedachtegoed hierachter prima kunnen projecteren op andere maatschappelijke disciplines.
Andere rol
De Omgevingswet vraagt ook van het bestuur een andere rol. Er komt meer ruimte voor initiatief vanuit de samenleving. Dat is spannend. Wat gebeurt er met de ruimtelijke kwaliteit als je te veel vrijheid geeft? Werken de vooraf gestelde kaders de participatie niet tegen? In hoeverre kunnen we überhaupt kaders stellen? Hier is het laatste woord nog niet over gesproken. De praktijk zal het leren. We zijn aardig voorbereid op de Omgevingswet, maar op dit gebied is het gewoon een kwestie van doen. Leren met vallen en opstaan. Tot nu toe zijn we er alleen maar wijzer van geworden. We komen er wel.
Ed Anker is wethouder in gemeente Zwolle