De zon verdwijnt langzaam achter de bomen, de schemer treedt in. Op het toneel valt een Duitse staalfamilie pijnlijk en met geweld uiteen. Een groot scherm toont dreigende beelden van de marsen van Hitlers soldaten aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Het publiek in het amfitheater volgt ademloos de verrichtingen van toneelgezelschap ITA in het Amsterdamse Bostheater.

De openluchtvoorstellingen zijn al decennialang een traditie in de groene long van Amsterdam, die toevalligerwijs in dezelfde jaren werd aangelegd als waarin het toneelstuk zich afspeelt. Op 28 november 1928 gaven de toenmalige burgemeester en wethouders groen licht voor de aanleg van het stadsbos, toen nog het Boschplan geheten. Mooi meegenomen was dat het meerjarenplan werk verschafte aan de vele werklozen die de stad destijds kende.

Natuur, recreatie, watersport, horeca en cultuur lijken in het Amsterdamse Bos zonder veel problemen naast elkaar te kunnen bestaan. Functiemenging die niet overál even vanzelfsprekend is. De locatie van de parken speelt hierbij een belangrijke rol. Waar de stadsparken of ander groen aan de rand van een gemeente of vrij liggen, is vaak heel wat mogelijk. Plan je foodtrucks of een dancefestival in een park of op een groenstrookje midden in een woonwijk, dan kan dat op meer problemen stuiten. Geluidsoverlast, wildplassers, vertrapte grasvelden en zwerfafval liggen dan immers op de loer.

Zoals vaker zijn de verschillen groot tussen de gemeenten. Daarbij worstelen ze niet alleen met een goed ruimtegebruik in hun park, maar soms ook met kritische omwonenden. Sommige gemeenten houden de stadsparken daarom primair voor rustzoekers en mensen die willen genieten van het groen. Een toenemend aantal zet echter in op multifunctioneel gebruik, door ook festivals en andere publieksevenementen in hun stadsparken toe te laten.

Mogelijkheden
Dat geldt bijvoorbeeld voor Zoetermeer dat de eigen parken wil promoten onder de inwoners. In de groene gemeente wordt nu naar eigen zeggen weinig van de parken gebruikgemaakt en kunnen andere functies ertoe bijdragen dat meer mensen de parken leren kennen. Om die reden heeft de gemeente in het net gesloten coalitieakkoord hier een paar zinnen voor ingeruimd: ‘De gemeente wil het gebruik van het groen verbeteren. We letten daarbij op meer bewegen, meer ontmoeten en meer levendigheid. Dit doen we met aandacht voor het klimaat en met respect voor de natuur… Daarbij gaan we kleinschalige evenementen, verblijfsplekken en horeca toestaan in de parken, zolang ze ondergeschikt zijn aan de natuurbeleving.’

Geluidsoverlast ligt op de loer

Dat dit tegelijkertijd ook gevoelig ligt, blijkt uit de terughoudendheid van de wethouder om dit voornemen verder toe te lichten: te vroeg, te snel, nog niet gecommuniceerd met de inwoners. Meer reuring in de parken kan voor de een aantrekkelijk zijn, maar voor omwonenden wellicht overlast meebrengen. Toch is er al wel geld voor de plannen gereserveerd.

Volkspark
Een ander voorbeeld is het bijna honderdvijftig jaar oude Volkspark in Enschede. Dat krijgt de komende jaren een ingrijpende facelift qua inrichting en gebruik. Daarnaast worden er meer evenementen toegestaan. Gedacht wordt aan een winterfair of klassieke muziekuitvoeringen, maar ook aan meer ‘hippe’ horeca en nu en dan een festival.

Uit een enquête onder zeshonderd buurtbewoners en andere parkbezoekers blijkt dat het merendeel enthousiast is over de nieuwe invulling van het park. Hoewel er op sommige punten verschillen van mening zijn. De omwonenden hopen dat die punten, net als hun aanvullende ideeën zoals een skatepark en een jeu-de-boulesbaan, nog worden meegenomen in de realisatie van de plannen.

Rotterdam blijft vol inzetten op festivals in de parken. Zelfs nadat afgelopen herfst het gras in vier grote stadsparken flink beschadigd raakte na door corona uitgestelde dancefestivals in de regen. Het college acht de terugkerende festivals en andere evenementen in de stadsparken van grote waarde voor de stad en zoekt daarin haar weg.

Daar komt bij dat terreinen met een harde ondergrond vaak in bebouwd gebied liggen, wat weer meer overlast meebrengt voor omwonenden. Spreiding van de festivals over de beschikbare plekken, inclusief de parken, blijft daarom belangrijk in de havenstad.

Festivals en evenementen maken stadsparken in het algemeen voor meer mensen aantrekkelijk. Maar de provincie Noord-Holland waarschuwt in een recent rapport dat dit ook kan leiden tot te grote drukte en een tekort aan groene ruimte om te recreëren.  Zo is het Amsterdamse Bos intussen een van de drukstbezochte locaties in de omgeving van de hoofdstad. Bezoekers komen er om te wandelen, te ontspannen, te feesten en te ontsnappen aan de hitte van de stad, maar doen dat wel met steeds meer tegelijk. Vraag is of je dan als gemeente moet blijven inzetten op multifunctioneel gebruik, of toch maar weer terug moet naar wandelen en fietsen – recreëren in de klassieke zin van het woord.