Onkosten raads- en commissieleden

Raadsleden maken kosten voor het raadswerk. Vanaf de dag van beëdiging ontvangen zij een vaste maandelijkse netto onkostenvergoeding voor voorzieningen die niet zuiver functioneel zijn, noch zuiver privé.

Een raadslid kan de onkostenvergoeding niet weigeren. Wanneer de uitgaven uitstijgen boven de vaste onkostenvergoeding kunnen deze niet alsnog worden gedeclareerd.

Verplichting

De maandelijkse onkostenvergoeding is in artikel 3.3.8 van het Rechtspositiebesluit als eindheffingsbestanddeel aangewezen, zodat netto kan worden uitbetaald. Net als bij de raadsvergoeding is de gemeente is verplicht de onkostenvergoeding over te maken op de bankrekeningnummer van het raadslid. Het raadslid kan de onkostenvergoeding niet weigeren.

Het raadslid mag zelf mag (een deel) van de onkostenvergoeding afdragen aan de politieke partij, maar is juridisch niet verplicht mee te werken aan overdracht van (een deel) van de  onkostenvergoeding. De hoogte van de vergoeding is onafhankelijk van de grootte van de gemeente.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bepaalt jaarlijks per 1 januari de onkostenvergoeding. Elk jaar wordt de onkostenvergoeding en wordt deze aangepast aan de consumentenprijsindex (CPI). Gemeenten worden hierover medio december per circulaire geïnformeerd.

De vaste onkostenvergoeding is bedoeld voor de volgende onkosten (die dus niet gedeclareerd kunnen worden):

• representatie
• vakliteratuur
• excursies
• bureaukosten
• contributies, lidmaatschappen, zoals contributies van verenigingen en regionale beroepsverbanden (anders dan beroepsverenigingen voor het ambt)
• ontvangsten thuis
• zakelijke giften

Meer informatie

Wet- en regelgeving via wetten.nl/zoeken

• Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.1.6)

Niet-partij-politieke scholing

De kosten van niet- partijpolitieke georiënteerde functionele scholing zoals opleiding, cursussen en congressen die direct te maken hebben met het zijn van raadslid zijn voor rekening van de gemeente.

Onder scholing kan functiegerichte en loopbaangerichte scholing worden verstaan. Scholingskosten zijn: cursus- en lesgelden, studiemateriaal, examen- en diplomakosten, alsmede reis- en verblijfkosten voor de opleiding. 

Wanneer de gemeente 'in-company' trainingen organiseert voor raadsleden of hen collectief inschrijft voor een cursus of training, komen de opleidingskosten ook voor rekening van de gemeente. De gemeenteraad kan zelf nadere regels stellen voor zover het de scholing van raadsleden betreft.

Partijpolitieke scholing

Partijpolitieke scholing, cursussen en individuele vaardigheidscursussen worden niet vergoed door de gemeente. Eventuele individuele niet-partijpolitieke onkosten voor cursussen/congressen kunnen op declaratiebasis vergoed worden. Dit geldt ook voor het jaarlijkse VNG-congres. Deelname aan dit congres behoort tot de bestuurskosten.

Contributiegelden beroepsvereniging

Raadsleden hebben ten laste van de gemeente recht op een vergoeding van contributiegeld van beroepsverenigingen. Onder een beroepsvereniging wordt verstaan “een voor iedere ambtsdrager van die beroepsgroep toegankelijke, landelijk georganiseerde beroepsvereniging, die blijkens haar statuten de deskundigheidsbevordering en/ of belangenbehartiging van de functie van die beroepsgroep ten doel heeft of mede ten doel heeft.”

Het college van burgemeester en wethouders bepaalt of er sprake is van een beroepsvereniging en kan een aanspraak weigeren indien het van oordeel is dat de activiteiten onvoldoende invullingen geven aan het omschreven doel.

Meer informatie

Wet- en regelgeving via wetten.nl/zoeken

• Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.3.3 en 3.3.4)

Binnen de gemeente

Reiskosten voor raads- en commissieleden binnen de gemeente worden vergoed voor het bijwonen van vergaderingen van de gemeenteraad en commissies en voor het uitoefenen van de functie.

Buiten de gemeente

De Gemeentewet kent voor raads- en commissieleden ook de mogelijkheid voor vergoeding van de reis- en verblijfkosten op basis van een verordening voor reizen buiten het grondgebied van de gemeente ter uitvoering van een beslissing van het gemeentebestuur. Deze kosten kunnen op declaratiebasis vergoed worden.

Meer informatie

Wet- en regelgeving via wetten.nl/zoeken

• Gemeentewet (artikel 96 eerste lid, 97)
• Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.1.7)
• Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.1)

Het college van burgemeester en wethouders stelt informatie- en communicatievoorzieningen ter beschikking aan raads- en commissieleden voor de duur van de uitoefening van het ambt. Onder informatie- en communicatievoorzieningen  wordt ook verstaan de daarbij behorende abonnementen.

Een uitdrukkelijke wettelijke grondslag voor een bruikleenovereenkomst is niet nodig volgens de wetgever. Het is aan de gemeente in hoeverre zij de terbeschikkingstelling van de ICT-middelen nadere regels over het gebruik wil stellen. Eventuele overname van ICT-middelen aan het einde van de bestuursperiode, al dan niet tegen restwaarde, is niet toegestaan. De overweging hierbij is dat het risico op datalekken zoveel mogelijk moet worden voorkomen, ook als de apparaten geschoond zijn.

Overgangsrecht

Aan bestuurders en raadsleden die reeds op of uiterlijk op 31 december 2018 een vergoeding of tegemoetkoming is toegekend voor (eigen) ICT-middelen geldt overgangsrecht.

Voor hen geldt gedeeltelijk de oude ICT-regeling op basis van de vervallen Rechtspositiebesluiten zoals die golden op 31 december 2018. Totdat de betreffende bestuurder of raadslid aftreedt of wordt herbenoemd kan er een tegemoetkoming of vergoeding worden verstrekt op basis van de oude regeling voor ICT-voorzieningen.

Meer informatie

Wet- en regelgeving via wetten.nl/zoeken

• Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.3.2)

Brief ministerie van BZK

• Aanvulling op circulaire Invoering nieuwe rechtspositiebesluit: Overgangsrecht ICT (pdf)

Tegemoetkoming ziektekosten voor raadsleden

Gemeenteraadsleden hebben recht op een tegemoetkoming in de kosten van hun ziektekostenverzekering. 

De tegemoetkoming voor raadsleden is een netto tegemoetkoming per jaar en wordt elk jaar per circulaire door het ministerie van Binnenlandse Zaken vastgesteld.

Tegemoetkoming ziektekosten voor commissieleden

Commissieleden hebben in het geheel geen recht op een tegemoetkoming in de kosten voor hun ziektekostenverzekering.

Meer informatie

Wet- en regelgeving via wetten.nl/zoeken

• Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (artikel 3.1.10)

Alleen voor onvermijdelijke functionele kosten kunnen raadsleden een declaratieverzoek indienen en vergoed krijgen. Voor kosten waarvoor de onkostenvergoeding bestemd is mogen geen declaraties vergoed worden.

Uitgangspunten

Belangrijke uitgangspunten voor het betalen van voorzieningen aan raads- en commissieleden zijn:

• het gaat uitsluitend om functionele kosten die gemaakt worden om raadslid te kunnen zijn
• er moet een directe relatie zijn tussen de uitgaven en de taken van de gemeente
• de functionaliteit van de uitgave moet aantoonbaar zijn
• de uitgave moet een duidelijk belang van de gemeente dienen
• bestuurskosten worden in principe rechtstreeks door de gemeente betaald
• er moet een wettelijke grondslag zijn

Nevenfuncties

Uitgaven in verband met een nevenfunctie worden niet betaald door de gemeente. Een uitzondering hierop zijn de reis- en verblijfkosten die een raadslid maakt in verband met een nevenfunctie die samenhangt met zijn raadslidmaatschap waarvoor hij geen andere vergoeding ontvangt. Hierbij kan gedacht worden aan de reiskosten naar vergaderingen buiten de gemeente van een VNG commissie of het bestuur van een gemeenschappelijke regeling die de gemeenschappelijke regeling niet vergoed.

Het uitgangspunt is dat zo weinig mogelijk uitgaven door het raadslid zelf worden gedaan. Het indienen van declaraties is soms onvermijdelijk. Zo is het in het buitenland vaak niet mogelijk dat een gemeente rechtstreeks de factuur betaalt. De afwikkeling van declaraties moet zo zorgvuldig mogelijk gebeuren. Een declaratieverzoek is altijd voorzien van bewijsstukken. De hoofdregel hierbij is: het moet gaan om functionele kosten en ze mogen niet vallen onder de (vaste) vergoeding.

Omgang met publieke middelen

Raads- en commissieleden moeten verantwoord omgaan met publieke middelen. Verantwoording van kosten - en openheid daarover - is essentieel. Daarbij moet altijd worden beoordeeld of de uitgave ook in de openbaarheid kan worden gemotiveerd. Soberheid is en blijft de norm.

Vergoedingen moeten voor alles transparant zijn. Een heldere verantwoording van de uitgaven is van groot belang. De administratie moet dus ook zo zijn dat er vertrouwen is in de juistheid en de rechtmatigheid van de uitgaven. Ook zijn er procedures over de wijze waarop functionele uitgaven rechtstreeks in rekening worden gebracht of worden gedeclareerd.