Het is raadzaam om met de inhoudelijke afdelingen van uw gemeente af te stemmen wat de veranderingen voor uw gemeente inhouden en of er wijzigingen zijn van te betalen leges voor de initiatiefnemer.  Zodat u als communicatieadviseur vervolgens de publiekscommunicatie daarop kunt inrichten. 

Van belang voor de communicatieadviseur: 

• Bepalen van uw nieuwe gemeentelijke communicatielijn leges Omgevingswet en Wkb. 
• Bijdragen aan actieve communicatie richting initiatiefnemers over de veranderende leges vergunningaanvraag en de eventuele vervallen leges. 
• De publiekscommunicatie over leges vergunningaanvraag aanpassen op bijvoorbeeld uw gemeentelijke website en via uw klantcontactcentrum. 

Veranderingen leges Omgevingswet en Wkb achterhalen

• Zijn er binnen onze gemeente veranderingen in het voortraject van vergunningverlening
• Veranderen er bijvoorbeeld zaken in de vereisten aan initiatiefnemers? Denk aan verplichte onderzoeken of gelijkstellingen. 
• Of verandert er iets in de processen (bij bijvoorbeeld buitenplanse afwijkingen). 
• Zijn er veranderingen in de kosten die daarvoor in rekening gebracht worden bij initiatiefnemers? 

Tip: ga dus op onderzoek bij de gemeentelijke initiator(s) van de inhoudelijke verandering(en) en bereid de communicatiestrategie voor met de inhoudelijke afdelingen.

Stap 1: Waar moet communicatie worden ingericht/aangepast? 
 

Stel uzelf allereerst de vraag: op welke plekken op uw gemeentelijke communicatie moet deze (nieuwe) informatie terechtkomen, dan wel verouderde informatie aangepast worden?  
Het is van belang dat u checkt waar nu informatie staat over de leges en andere kosten bij het aanvragen van een vergunning. 
De aanpak zal van gemeente tot gemeente verschillen, dus bepaal vooral uw communicatiestrategie en creëer en/of pas uw gemeentelijke website, brieven of KCC briefings hierop aan. 

Bepaal uw communicatiestrategie 

Webpagina's aanpassen: zoek de huidige relevante financiële pagina’s zelf op, of vraag deze op via uw collega’s van webcare/online communicatie. Denk bijvoorbeeld aan deze pagina’s:

• Pagina’s over de Omgevingswet en Wkb  
• Pagina over Bouwen 
• Pagina over Milieuvergunningen 
• Pagina over Leges 
• Nieuwe pagina(‘s) creëren over verandering in kosten door de Omgevingswet/Wkb?
• Nieuwe pagina(‘s) creëren over vergunningen?
• Communiceren via een nieuwsbericht?
• Mogelijk communiceert uw gemeente ook jaarlijks over de actualisatie van de leges/kosten en moet dit overzicht aangepast worden.

Op het moment dat u kiest om actief te communiceren over de kosten, gaat u als gemeente mogelijk ook vragen krijgen of het verstandig is om voor 1 januari 2024 een vergunning aan te vragen. Kijk voor tips hiervoor naar de VNG Handreiking Vergunningverlening rond 1 januari. 

Stap 2: Korte uitleg wijzigingen Milieuvergunningen, Bouwvergunningen (Wkb) en Bouwvergunningen (deregulering) 

Milieuvergunningen 

De milieuvergunning verandert inhoudelijk, en het is ook weer toegestaan om leges te heffen voor de milieuvergunning. De gemeente neemt hier zelf een beslissing over (raadsbesluit/legesbesluit). Het is natuurlijk raadzaam om hierover te communiceren met belanghebbenden.  

Tips voor het informeren van initiatiefnemers 
Communicatie is noodzakelijk als besloten is om leges in te voeren, maar ook als besloten is om dat niet te doen, aangezien de kans bestaat dat omliggende gemeenten de keuze voor leges wel gemaakt hebben.  

Informatiebronnen 
Deze beslissing moet zijn verwoord in de Legesverordening, dus je kan die erop naslaan, of navraag doen bij de afdeling die deze verordening opstelt. De situatie kan in de loop van de tijd veranderen, bijvoorbeeld als ervoor gekozen is om deze leges pas later in te voeren (of als daar op een later moment over besloten wordt).  

Tips voor het aanpassen van de communicatie inzake milieuvergunningen 

• Worden de leges voor milieuvergunningen weer ingevoerd?  
• Wanneer?  
• Wat zijn de bedragen?  

Bouwvergunningen: Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

De Wkb maakt dat voor eenvoudige bouwwerken zoals een woning, fietsbrug of eenvoudig bedrijfspand de technische bouwtoetsing niet meer door de gemeente plaatsvindt, maar door een private kwaliteitsborger.  

Tips voor het informeren van initiatiefnemers  
Dit betekent dat bij de gemeente een deel van de taken rondom de vergunning voor deze bouwwerken wegvalt, en daardoor de leges voor die vergunningen over het algemeen ook zullen verminderen. Ga dus bij de betreffende interne afdeling(en) na of en hoe uw gemeente de legesverordeningen en/of monitoring inricht en hoe dit invloed heeft op de initiatiefnemer.

Naast de inhoudelijke communicatie over deze wetswijziging, is het ook raadzaam om over de leges-impact te communiceren. Ook hier moet de beslissing (de nieuwe hoogte van de leges voor dit type vergunning) in de legesverordening staan.

Informatiebronnen 
De afdelingen Vergunningverlening, toezicht en handhaving (Bouwen & Wonen) moet initiatiefnemers ook kunnen vertellen over de impact. Dit is een wetswijziging, dus het effect zal zeker direct bij inwerkingtreding gaan gelden, en geldt voor een deel van de bouwaanvragen (de eenvoudigere categorie). In een later stadium (verwacht over 5 jaar) volgen ook de complexere bouwwerken. 

Let op dat het hier waarschijnlijk gaat om een (mogelijk forse) legesverlaging, maar dat de initiatiefnemer daar andere kosten (o.a. zelf inhuren van een kwaliteitsborger) voor in de plaats krijgt. Het zou qua toonzetting niet raadzaam zijn om hier te spreken van een besparing (of een positief effect) voor de initiatiefnemer. 

Tips voor het aanpassen van de communicatie inzake de leges Wkb

• Veranderen de leges voor bouwvergunningen door de Wkb?  
• Wat zijn de nieuwe bedragen? 
• Welke (financiële) gevolgen gaan deze veranderingen hebben voor de initiatiefnemer? 
   

Bouwvergunningen: deregulering

De Omgevingswet geeft veel beleidsvrijheid aan de gemeente om zelf te bepalen hoe de vergunningplicht eruitziet. In de ontwikkeling van het Omgevingsplan - die tot 2032 loopt - kan dit natuurlijk impact hebben op welke initiatieven een vergunning vereisen, en daarmee een legesbetaling. Het zal een geleidelijk proces zijn de komende jaren, waarin veranderingen kunnen optreden. De oorsprong van de verandering zit in het Omgevingsplan, vaak bij de afdeling RO-beleid. Zij kunnen aangeven of er al vergunningen wegvallen (of juist bijkomen, dat kan ook). In de legesverordening moet dan weer de hoogte van de tarieven te vinden zijn. 

Vragen om te stellen binnen uw gemeente inzake bouwvergunningen Wkb

• Heeft het omgevingsplan impact op de vergunningplicht?
• Komen er vergunningen bij of vallen er vergunningen af? 
• Is er impact op de legestarieven? 

De Omgevingswet vraagt om meer aandacht voor het voortraject van een vergunningverlening. De invulling hiervan is weer gemeentelijke beleidsvrijheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om informeren van potentiële initiatiefnemers, vooroverleg, intaketafel, omgevingstafel, principebesluit. Veel gemeenten zijn hier de afgelopen jaren al mee bezig, en soms heeft dat ook al impact gehad op de kosten die in rekening gebracht worden. Naast de inhoudelijke communicatie hierover, kan het ook nodig zijn om te communiceren/informeren over de kosten van dit traject, of en hoe deze in rekening gebracht worden bij de initiatiefnemer. De afdeling Dienstverlening of de afdeling VTH zou hiervoor de goede gesprekspartner zijn (en ook weer de legesverordening als formele bron). 

Kijk voor meer informatie, actualiteiten en handige documenten voor de Wkb op de webpagina wet kwaliteitsborging voor het bouwen.  

Kijk voor meer informatie, actualiteiten en handige documenten voor financiën op de webpagina financiën Omgevingswet. 

Heeft u een vraag over deze onderwerpen, mailt u dan naar omgevingswet@vng.nl met als onderwerp financiën Omgevingswet of Wkb.