VNG Magazine nummer 9, 29 mei 2020

Nu de coronacrisis voortduurt, verliezen steeds meer mensen hun geduld met de beperkingen die social distancing met zich meebrengt. Er is geen sprake van breed verzet tegen de maatregelen, integendeel. Ze worden door een overgrote meerderheid netjes nageleefd. Maar toch zie je bij een kleine groep de eerste scheuren ontstaan in het begrip voor de maatregelen.
Dat ongeduld was het eerst zichtbaar bij jongeren, de groep die vaak vergeten wordt in deze crisis. Veel gemeenten hebben ontmoetingsplaatsen voor jongeren gesloten en ook sportfaciliteiten zijn dicht. Maar we zien dat het verlies aan sociale contacten met leeftijdsgenoten een enorme impact heeft op de gemoedstoestand. Juist deze groep heeft grote behoefte aan ontmoeting en sociale interactie. Het gemis daaraan maakt dat jongeren zich vaker nerveus, gestrest en lichtgeraakt voelen. Ruim de helft van de jongeren zegt dan ook dat ze moeite hebben zich te ontspannen. Eenzelfde percentage zegt het gevoel te hebben dat er niets is om naar uit te kijken. Om nog maar te zwijgen van diegenen die opgesloten worden in een slechte thuissituatie.

Jongeren worden in deze crisis vaak vergeten

Jongeren worden ook economisch zwaarder getroffen dan velen beseffen. Vooral diegenen die in de horeca of de toeristenindustrie werken, verliezen hun baan of een deel van hun inkomen. Ze zien in de nabije toekomst een verslechtering van de arbeidsmarktsituatie en vermoeden dat zij het eerst slachtoffer worden van deze economische achteruitgang. Dat levert een enorme stress op bij de jongste generatie met de laagste opleidingen en inkomens. Dat wordt nog versterkt in gezinnen waar ook de ouders een zwakke positie op de arbeidsmarkt hebben. Hetzelfde geldt voor studieachterstand. Als je hoogopgeleide ouders hebt die je goed kunnen helpen met je huiswerk, dan is het risico op een leerachterstand aanzienlijk kleiner. Maar in gezinnen waar pa en ma minder in staat zijn te helpen, is het afronden van de opleiding opeens moeilijker geworden.  
Juist in deze vormende fase van het leven zijn sociale contacten met leeftijdsgenoten cruciaal voor de ontwikkeling. Een studieachterstand en verslechterende positie op de arbeidsmarkt kunnen lang doorwerken op het gemoed en zelfvertrouwen van jongeren. De ongelijkheid in onze samenleving in termen van inkomen, economische kwetsbaarheid, opleiding, welbevinden en onderlinge solidariteit en vertrouwen, maar ook in gezondheid, neemt verder toe door deze pandemie. Dat gaat in gemeenten ook een zware wissel trekken op de voorzieningen en middelen in het sociale domein.  
Als u zich ook ergert aan het gedrag van jongeren op straat en in parken, is het misschien goed te beseffen welke onzichtbare tragedie zich onder deze jonge generatie voltrekt. Ook in uw gemeente.

André Krouwel is oprichter van Kieskompas en werkt als politicoloog aan de Vrije Universiteit: andre.krouwel@vu.nl, @AndreKrouwel