Simon Groot, oprichter van East-West Seed in Enkhuizen, is één van de trendsetters in Seed Valley en spreker op het VNG Jaarcongres. Hij weet zijn hele leven al hoe belangrijk de kwaliteit van zaad is. En ook wat de impact is van een slechte oogst. Al meer dan zestig jaar zit hij in het vak. Het bedrijf van Groot is gespecialiseerd in groentezaad voor tropische klimaten. ‘Ingewikkeld klimaten dus waar het niet altijd vanzelf gaat’, licht hij toe. ‘Daar wilde ik wat aan veranderen. Landje voor landje ben ik aan de slag gegaan. De Filipijnen, Thailand. Indonesië en de rest van Azië zijn redelijk geslaagd en nu ga ik verder in Afrika. Ook daar zetten ze nu grote stappen. Met als doel: beter zaad en dus betere voeding.’ Groot won er in 2019 zelfs de ‘World Food Prize’ mee. ‘Een soort Nobelprijs, maar dan voor landbouw,’ zegt hij zelf.

Techniek en knowhow
Groot heeft het niet van een vreemde. ‘De vader van mijn betovergrootvader was rond 1818 al met zaadveredeling bezig’, vertelt hij. ‘Mensen hadden honger en de kleine boeren hier in de regio snapten dat je voor meer eten, beter zaad nodig had. Maar ook dat je dat zaad een betere kwaliteit kunt geven door te kruisen, te bestuiven en de beste planten te selecteren.’ Al snel kwam de verkoop naar andere regio’s in het land op gang en begonnen meer bedrijven met zaadhandel.
Het was de start van wat tegenwoordig Seed Valley heet. Het gebied in Westfriesland waar wereldwijd verreweg het meeste groentezaad vandaan komt, is vandaag de dag wereldleider op het gebied van tuinbouw. Niet alleen door de lange historie en alle ervaring die is opgebouwd, maar ook door de techniek en de knowhow. ‘We zijn de anderen gewoon altijd net een stapje voor’, zegt Groot. Ik kan wel stellen: als er nu een bom op Enkhuizen valt, dan heeft een kwart van de wereld geen groente meer te eten.’

Het is toch te gek dat veel kinderen niet meer weten waar een tomaat vandaan komt?

Positief effect
Het belang van Seed Valley voor de omliggende gemeenten is groot, weet ook Win Bijman, wethouder in Enkhuizen die het gebied in zijn portefeuille heeft. ‘Overheden, bedrijfsleven, kennisinstituten en onderwijs werken intensief samen om nieuwe, innovatieve technieken te ontwikkelen en toe te passen. De vraag naar arbeidskrachten in onze regio is hoog en dat trekt werkzoekenden uit binnen- en buitenland, van mbo- tot universitair niveau. Dit wordt ondersteund door de samenwerking met een uitgebreid kenniscluster bestaande uit onder meer Wageningen University & Research en verschillende agrarische vmbo- en mbo-opleidingen. Zo kan dus ook de lokale jeugd een baan binnen de sector vinden. Tot slot zorgt Seed Valley ook voor naamsbekendheid van de regio. Wellicht heeft dit zelfs een positief effect op het toerisme.’ Het heeft overigens wel even geduurd voor de regio zich bewust was van de unieke positie van de agrarische sector op het agrarische wereldtoneel. Bijman: ‘Dat de VNG met het Jaarcongres hier nu op visite komt en er expliciet aandacht aan schenkt, geeft wel aan dat dit belang ook op nationaal niveau wordt onderkend. Uiteraard zijn we trots.’

Schaarse ruimte
Maar er zijn ook uitdagingen. ‘We hebben niet alleen agri maar ook duurzame energie, wonen, werken, recreëren en natuur’, legt Bijman uit. ‘Dat moet allemaal een plek krijgen binnen de schaarse ruimte die we hebben. De komende jaren verwachten wij een toenemende vraag naar woningen, onder meer vanuit de overloop uit Amsterdam. De provincie, de zestien gemeenten en de marktpartijen hebben vorig jaar de ambitie geformuleerd om in regio Noord-Holland Noord tot 2030 zo’n 40.000 extra woningen te bouwen op binnenstedelijke locaties. Ook hier ligt dus een stevige opgave. Uiteraard zullen de bedrijven uit Seed Valley ook hierbij hun terechte claims neerleggen. In de provinciale ruimtelijke verordening 2022 zijn hierbij specifieke gebieden voor Seed Valley aangewezen onder de indrukwekkende titel “Zaadveredelingsconcentratiegebieden”. Kortom, werk aan de winkel en we zullen het echt mét elkaar moeten doen.’

Schooltuinen
Een doelstelling waar Simon Groot ook zeker achter staat. Niet alleen op het gebied van economische groei, kennisontwikkeling en ruimteverdeling overigens, maar ook als het gaat om bewustwording rond gezond eten. Samen met Rob Baan, eigenaar van Koppert Cress, een bedrijf in microgroente met wie Groot op meerdere tuinbouwvlakken samenwerkt, maakt Groot zich hard voor meer kennis en bewustzijn over gezonde voeding en dan met name natuurlijk groente. ‘Mensen moeten 250 gram groente per dag eten en daar komt lang niet iedereen aan’, merkt hij op. ‘Groenten zijn een cruciaal onderdeel van ons voedselpakket. Nederland valt echter zelfs buiten de top-10 van Europese landen waar de meeste groente gegeten wordt. Het is toch te gek dat veel kinderen niet meer weten waar een tomaat vandaan komt?’
In de Alliantie Schooltuinen ‘strijden’ Groot en Baan daarom voor het behoud van schooltuinen. ‘Steeds meer gemeenten schaffen ze af en steeds minder scholen doen er iets mee’, merkt Baan op. ‘Dat is zo ontzettend jammer. Juist voor kinderen in achterstandssituaties. Vandaar ook onze oproep aan gemeenten om vooral wél te blijven investeren in schooltuinen. En om het bijvoorbeeld ook mee te nemen als vast aandachtspunt bij nieuw te ontwikkelen woonwijken. Want het begint bij een klein zaadje en het eindigt bij de wereldgezondheid. Niet alleen in ontwikkelingslanden maar ook hier in Nederland.’

Hart
Enkhuizen is wat dat betreft goed op weg. ‘Het is absoluut belangrijk dat kinderen leren waar groente vandaan komt en wat er moet gebeuren om het op tafel te krijgen’, vindt Bijman. ‘Als gemeente onderstrepen wij het belang van de schooltuinen en hebben we een goedlopend schooltuinproject ondersteund door Stichting Milieu Educatief Centrum Enkhuizen, met lessen in de klas waar alle scholen uit Enkhuizen gebruik van maken.’ Daarnaast is vorig jaar het project ‘The Garden’ gestart. ‘Een ontdekkingstuin met een educatief en sociaal-maatschappelijk karakter’, licht Bijman toe, ‘die onder andere het hart van de Nederlandse zaadwereld representeert. In het centrum van Enkhuizen is het museum Sow to Grow gevestigd. Een plek waar bezoekers zelf kunnen ontdekken wat de bijdrage van de plantenveredeling is aan de wereldvoedselvoorziening.’