In dit webinar bespreken we wat er allemaal komt kijken bij het starten van een proefproject. En wat zijn de lessen van de proefprojecten tot nu? Gasten zijn Hajé van Egmond van het ministerie van BZK en Marlie Oosterik van de gemeente Alphen a/d Rijn. Esther van Kooten Niekerk van VNG presenteert.
- Presentatie bij webinar (pdf)
Q: Is het wellicht mogelijk achteraf een deelnemerslijst te delen? (bedrijven, gemeenten, provincies etc.)
A: De AVG verbiedt om achteraf deelnemerslijsten te delen zonder de nadrukkelijke toestemming van de deelnemers. Aangezien deze niet is gevraagd, kunnen we geen gegevens delen.
Q: Hoe kun je aanmelden voor de ANWkb? Mogelijk als ambassadeur.
A: Je kunt een verzoek doen om ambassadeursgemeente te worden door een mail te sturen naar wkb@vng.nl.
Q: Wanneer hoor ik of mijn gemeente in aanmerking komt voor het ambassadeursnetwerk?
A: We zijn nu druk met het ministerie van BZK in overleg over de details van de ANWkb. Graag komen we in gesprek met kandidaat-gemeenten om een ANWkb te starten. Waarbij we bespreken wat de mogelijkheden zijn om een ANWkb te starten of mogelijk aan te sluiten bij een ander netwerk. Gemeenten kunnen zich aanmelden via wkb@vng.nl.
Q. Zijn er ook voorbeeld besluiten voor de afgifte van een vergunning tijdens een proefproject.
A. Op de website van iBK is een kaart gepubliceerd met hierop alle gemeenten waar nu integrale proefprojecten draaien. U kunt contact opnemen met deze gemeenten om voorbeeldbesluiten op te vragen. In het Forum Wkb kan deze vraag ook worden gesteld. Collega gemeenten kunnen daar dan direct reageren. Aanmelden kan via forum.vng.nl.
Q: Op de VNG-website staat onder ‘ startpakket’ al geruime tijd dat we binnenkort een format projectplan kunnen verwachten. Ik was benieuwd of inmiddels meer duidelijkheid is over wanneer deze daadwerkelijk beschikbaar komt?
A: Het format projectplan proefprojecten staat inmiddels op de website.
Q: Waarom moet er constructieve uitgangspunten worden ingediend bij de aanvraag om vergunning? Dan wordt er toch afgeweken van hoe straks gewerkt zal gaan worden? Dit is toch de verantwoordelijkheid van de kwaliteitsborger?
A: De constructieve uitgangspunten zijn van belang om een risicobeoordeling te kunnen maken. Ook na invoering van de Wkb zal vooraf -bij de bouwmelding- een risicobeoordeling moeten worden gemaakt. De gemeente bepaalt hoe ze haar rol als bevoegd gezag invult op basis van deze risicobeoordeling. De kwaliteitsborger gebruikt de beoordeling voor het borgingsplan.
Q: Zijn de overige gegevens en bescheiden gefragmenteerd in te dienen volgens het uitvoeringsproces?
A. De kwaliteitsborger heeft gegevens en bescheiden nodig voor zijn borging. Deze dienen dan op tijd aan de kwaliteitsborger te zijn aangeleverd. Technische gegevens van het bouwproject komen in principe pas bij de gemeente via het opleverdossier, tenzij er in gevallen van vooraf aangegeven risico’s specifiek is aangegeven dat er tijdens de bouw informatie aan het bevoegd gezag beschikbaar dient te worden gesteld.
Q: Hoe moeten we nu de kwaliteitsborger en instrumenten beoordelen?
A. Als met ‘we’ het bevoegd gezag wordt bedoeld dan beoordeelt het bevoegd gezag de kwaliteitsborger en de instrumenten niet. Daarvoor zijn de Toelatingsorganisatie en de instrumentbeheerders. Als een kwaliteitsborger van de instrumentbeheerder mag werken met een door de toelatingsorganisatie toegelaten instrument, dan wordt deze opgenomen in het register. Het bevoegd gezag kan dit controleren.
Q: Wanneer kan de gemeente de risico’s inbrengen?
A. De risico’s worden in een goed georganiseerd proces al ingebracht tijdens vooroverleg of bij de aanvraag omgevingsplanactiviteit. Wordt dat hier niet gedaan of is dat nog niet mogelijk, dan heeft de gemeente nog de mogelijkheid om dit te doen nadat de melding is gedaan. Dit wordt in de AMvB beter beschreven.
Q: Mag een gemeente aanvullende punten toevoegen aan het borgingsplan?
A. Nee. De gemeente gaat niet over het borgingsplan, maar heeft wel invloed op de risicobeoordeling. Specifieke door de gemeente aangegeven risico’s kunnen er wel toe leiden dat de kwaliteitsborger zijn borgingsplan hierop dient aan te passen aangezien deze specifieke risico’s om borging vragen.
Q: Heeft de gemeente invloed op wat binnen de meldingen valt?
A. In het Bbl komt een limitatieve opsomming van indieningsvereisten aan een melding. Als deze gegevens niet bij de melding worden ingediend, mag de melding als niet gedaan worden beschouwd.
Q: Gemeente gaat toch wel over de risicobeoordeling?
A: De gemeente kan de risicobeoordeling inhoudelijk beoordelen en als naar haar inzicht er bepaalde risico’s niet of onvoldoende zijn erkend, dan kan zij dit aangeven en zal de risicobeoordeling hierop moeten worden aangevuld.
Q: Waar delen deelnemers aan proefprojecten de "lessons learned" etc.? Is dat ook onderdeel van deze webinar?
A: Voor de onderlinge uitwisseling van gegevens over de Wkb heeft VNG een forum Wkb ingericht: forum.vng.nl. Iedereen vanuit de gemeenten kan zich hierop aanmelden en zelf ervaringen met proefprojecten delen.
Q: Hoe zit het met subsidies voor de proefprojecten?
A: Voor proefprojecten onder de ANWkb zijn mogelijkheden tot subsidie. Daarnaast is het ook mogelijk om voor een (beperkt) aantal proefprojecten subsidie aan te vragen. Dit kan middels een subsidieverzoek aan BZK of VNG.
Q: Wij gaan twee proefprojecten draaien in onze gemeente. Daarbij valt me op dat de aannemer en de kwaliteitsborger aan tafel komen (en willen oefenen). Waar is de rol van de aanvrager (opdrachtgever bouwwerk). Voor hem zouden we het uiteindelijk moeten doen :-)
A. De gemeente heeft juridisch te maken met de aanvrager. (degene die de melding doet), maar de aanvrager kan wel zijn aannemer en kwaliteitsborger naar voren schuiven. Zonder de aanvrager kan ook geen proefproject worden uitgevoerd aangezien de aanvrager door de gemeente zal moeten worden aangesproken.
Q: Risicobeoordeling geeft gemeente toch de kans om de handhavende taak vooraf inhoud en richting te geven?
A: Ja, en hierom zal de concept AMvB kwaliteitsborging op dit punt ook nog worden aangepast en verduidelijkt.
Q: Time out is ook stoppen met bouwen?
A: Ik weet niet wat precies met een ‘Time out’ wordt bedoeld, maar een bouwproject kan tijdelijk stilliggen. Tijdens deze periode wordt er ook niet gebouwd, en hoeft om die reden geen borging plaats te vinden.
Q: Gaan aannemers nu meer risico's lopen?
A: Het is juist de bedoeling van de Wkb dat de aannemers minder risico gaan lopen en dat de kwaliteit beter is geborgd, maar de aansprakelijkheid van de aannemer wordt wel zwaarder en hij kan worden aangesproken op alle gebreken.
Q: Als gemeente hebben we alle bij ons bekende partijen, tekenbureaus, architecten, aannemers en bouwbegeleiders uitgenodigd voor een informatieavond. Een aantal partijen heeft interesse maar vond het te duur om met een kwaliteitsborger te bouwen. De bouwkosten worden ongeveer 4 a 5% duurder. De meerwaarde wordt nu niet gezien. Algemene reactie: Den Haag heeft weer wat verzonnen om het weer duurder te maken.
A: Dank voor de observatie. Kijk in uw gemeente wel wat de mogelijkheden zijn om alsnog met proefprojecten te starten.
Q: Belangrijke opmerking die in het eerste halfuur nog is vergeten: ook toekomstige kwaliteitsborgers hebben proefprojecten nodig om voor 1-1-2022 de BRL 5019 certificering via de Certificerende Instelling (o.a. Kiwa) te kunnen ontvangen. Via proefprojecten kan/moet richting de Certificerende Instelling worden aangetoond dat de procedures daadwerkelijk volgens de BRL 5019 worden uitgevoerd.
A: Dank voor de aanvulling. Gemeenten kunnen proefprojecten aanmelden bij wkb@vng.nl. Ook zijn er nog mogelijkheden om ambassadeursnetwerken op te zetten. Gebruik hiervoor ook hetzelfde mailadres.
Q:Hoe hebben jullie de toets, toezichtstaken welke overblijven als bevoegd gezag bij de proefprojecten vormgegeven in Alphen aan den Rijn? Bijvoorbeeld de bestemmingsplan taken (uitzetten gebouw), BAG, infiltratie hemelwater enz. De taken welke nu vaak ook bij gemeentelijke toezichthouders liggen.
A: Hoe dit bij de gemeente Alphen aan den Rijn is vormgegeven is ons niet bekend, maar heel duidelijk is dat de kwaliteitsborger alleen gaat over de borging van de bouwtechnische aspecten. Straks hoofdstuk 4 en 5 van het Bbl. Voor alle andere aspecten die bij de bouw aan de orde zijn blijft het bevoegd gezag aan zet. Dit zal onder de Omgevingswet vooral via het omgevingsplan en met omgevingsplanactiviteiten worden geregeld.
Q: Hebben jullie een model voor het monitoren van proefprojecten?
A: De criteria voor het monitoren van de proefprojecten zijn nu onderwerp van discussie tussen de verschillende partijen. Als deze criteria zijn vastgesteld zullen we deze publiceren op de websites van VNG en iBK.
Q: De risicobeoordeling kan door het bevoegd gezag worden gebruikt om zijn handhavende taak van waarnemen, beoordelen en interveniëren vooraf richting en inhoud te geven. Hoe zie jij dat?
A: De gemeente kan de risicobeoordeling inhoudelijk beoordelen en als naar haar inzicht er bepaalde risico’s niet of onvoldoende zijn erkend, dan kan zij dit aangeven en zal de risicobeoordeling hierop moeten worden aangevuld. De AMvB zal hierop nog worden aangepast en verduidelijkt.
Q: Als kwaliteitsborgers op verschillende manieren werken, wordt dan uiteindelijk wel dezelfde soort informatie gevraagd?
A: Per instrument kunnen er verschillen zijn in de wijze van borging, Zo zijn er ook verschillende typen bouwwerken. Een agrarische stal is ook iets anders dan een woning qua te borgen aspecten. Wat wel wettelijk is geregeld, is wat er minimaal moet worden aangeleverd in het borgingsplan en in het dossier bevoegd gezag. Alle instrumenten zullen hier aan moeten voldoen.
Q: Tijdens de bouw vinden er regelmatig aanpassingen aan in het bouwplan. Als daardoor het plan in categorie 2 valt, wanneer wordt dat gemeld? Kan toch leiden tot ander benodigde kwaliteitsborger? Wie is dan waarvoor verantwoordelijk? Positie bevoegd gezag daarbij?
A: Mocht het voorkomen dat een project onder kwaliteitsborging in gevolgklasse 1 zodanig tijdens de bouw wordt gewijzigd dat hij in gevolgklasse 2 komt te vallen, dan dient de kwaliteitsborger dit aan het bevoegd gezag te melden omdat hij hier dan niet meer over gaat. In zo’n geval valt zolang de kwaliteitsborging alleen gaat over gevolgklasse 1 dit bouwwerk vanaf dat moment weer onder de vergunningplicht en zal het bevoegd gezag vervolgens haar taak moeten invullen.
Q: Komt er op termijn een certificering iod van kwaliteitsborgers?
A: De rijksoverheid richt nu een Toelatingsorganisatie in die de instrumenten gaat valideren en kwaliteitsborgers gaat registreren die toegang krijgen tot het stelsel. De kwaliteitsborgers worden gecertificeerd volgens de BRL 5019. Deze BRL bestaat uit verschillende deelgebieden.
Q: Hebben jullie ook een inschatting qua [voorbereidings] tijd die benodigd was voor de proefprojecten vanuit de gemeentelijke organisatie?
A: Indien er zich bijvoorbeeld een partij zich meldt om een proefproject te doen dan is het uiteraard afhankelijk wanneer met denkt met de uitvoering te kunnen starten. Het proeven gebeurt vooral tijdens de realisatie van het project. Qua voorbereidingstijd is het in ieder geval binnen de reguliere procedure tijd goed te organiseren is de ervaring.
Q: Is het veranderkundige aspect een noodzakelijk onderdeel bij het starten/implementeren van proefprojecten?
A: De verandering van rollen, taken, communicatie en dergelijke zijn vooral aspecten die gaan over vertrouwen, acceptatie, gewenning e.d. Dit is zeer belangrijk in dit traject, en het is ook belangrijk hier voldoende aandacht aan te besteden.
Q: Wie beoordeelde bij jullie het borgingsplan?
A: Het borgingsplan moet voldoen aan de eisen uit het instrument. De beoordeling van het borgingsplan is aan de instrumentbeheerder en daarboven de toelatingsorganisatie. Bij een proefproject kan uiteraard ook de gemeente kijken of dit volgens haar aan de gestelde eisen voldoet.
Q: ‘Het dossier opleveren’. Wie bepaalt dat dossier compleet is? Tot op welk niveau dient informatie in dossier te zitten?
A: De gemeente bepaalt of het dossier compleet is bij de bouwaanvraag en deze dient te voldoen aan de in de AMvB opgenomen minimale indieningsvereisten.
Q: Is nu eigenlijk de bedoeling dat iedere gemeente 10% van de aanvragen aanmerkt als proefproject of de gemeenten die met de ANWKB meedoen, 10% als proefproject uitvoeren?
A: In het bestuursakkoord is afgesproken dat alle gemeenten ernaar streven op 10% van de bouwaanvragen in gevolgklasse 1 als proefproject Wkb uit te voeren.
Q: Hebben jullie ook ervaring met verbouwprojecten? Wij hebben met 6 borgers gesproken, maar zij hebben hier weinig interesse in voor de pilot.
A: In Alphen aan den Rijn lopen nu verschillende proefprojecten, een verbouwing zit daar niet bij.
Q: Kunnen wij als architectenbureau in een kleinere gemeente meedoen aan een proefproject?
A: Zeker. Ook in kleinere gemeenten is het mogelijk om mee te doen aan proefprojecten.
Q: Beoordelen borgingsplan - manuren daarvan in leges te verrekenen?
A: Na invoering van de Wkb vervalt de mogelijkheid van gemeenten om leges te heffen. De bouwvergunning wordt dan een bouwmelding.
Q: Bij ons zijn de leges nu een heikelpunt hoe hebben jullie dit ondervangen?
A: Alphen aan den Rijn geeft een korting op de leges van 50% met een maximum van 10.000 euro.
Q: Hebben jullie ook ervaring met proefprojecten/pilots met aannemers in de onderhoud- en renovatiebranche? En wat waren hierbij de grote verschillen en knelpunten t.o.v. nieuwbouw?
A: De proefprojecten in Alphen zijn alle nieuwbouwprojecten.