Hoe kunt u als raadslid sturen op zoiets breeds en complex als het sociaal domein? Welke informatie is daarvoor nodig? Wat is uw achterliggend uitgangspunt? En wat zijn de vraagstukken waarvoor u zich in uw gemeente wilt inzetten? Meer daarover in deze Raadgever.
Kennis
Als raadslid kunt u niet alles weten. De kunst is om de eigen voelsprieten in buurten en wijken te combineren met kennis vanuit (landelijke en lokale) rapporten en websites. De eigen gemeentelijke monitoring kan helpen zicht te krijgen op de specifieke situatie in uw gemeente. Voor een vergelijking met andere gemeenten kunt u terecht bij waarstaatjegemeente.nl. Voor een frisse blik op de mogelijkheden van monitoren zie de etalage monitoring sociaal domein of een aantal artikelen over anders monitoren.
Naast kennis over de eigen gemeente is het nuttig kennis te hebben hoe het sociaal domein in elkaar zit. Welke wetten zijn er allemaal, met welke doelstellingen? Hoe lopen de geldstromen en van welke spelers moet je echt op de hoogte zijn? En hoe valt dat te vertalen naar de situatie in de eigen gemeente? Het boek Zó werkt het sociaal domein (verschenen in september 2021) geeft een handzaam overzicht en helpt om zowel de bomen als het bos van het sociaal domein te (over)zien.
Sociaal domein of de sociale bril
Een werkbaar uitgangspunt is verder dat sociaal beleid niet ‘los verkoopbaar’ is en dus ook niet eigendom van het sociaal domein alleen. Sociaal beleid vraagt brede inzet, van wonen en ruimtelijke inrichting tot verkeer, financiën en economie. Juist als raadslid kunt u elk beleid door ‘een sociale bril’ bekijken. Is de wijk zo ingericht dat het onderlinge ontmoeting stimuleert (wel of geen voortuinen, looproutes in een park)? Sluit de woningvoorraad aan op het toenemend aantal inwoners met zorgbehoefte? Kiezen we voor grote supermarkten aan de rand van de stad of voor lokale winkels in buurten? Kunnen energiezuinige woningen helpen om armoede bestrijden? Als raadslid kunt u invloed uitoefenen op dit soort keuzes.
De waarde van het sociaal domein: 3 speerpunten
Maar dan nog is het de vraag hoe je focus kunt aanbrengen in de talloze opgaven die het sociaal domein rijk is. De onlangs door de VNG en andere (gemeentelijke) partners geactualiseerde propositie De waarde van het sociaal domein is daarbij nuttig. Hierin zijn 3 hoofddoelstellingen geformuleerd die helpen bij het (lokaal) vormgeven van het sociaal beleid: bestaanszekerheid herstellen, kansengelijkheid vergroten en gezond leven makkelijker maken.
Verbeteren toegang
Cruciaal voor inwoners is de toegankelijkheid van gemeentelijke voorzieningen. Gemeenten mogen hierin van elkaar verschillen, maar zijn alle gehouden aan een aantal basisvoorwaarden en doelstellingen. Om dat te realiseren is de VNG met andere partijen het Verbetertraject toegang gestart, met diverse producten zoals een visienota, een richtinggevend kader en een verkenningsinstrument.
Platform Sociaal Domein
Rondom het sociaal domein komt er veel op gemeenten af. Om gemeenten daarin te ondersteunen hebben de VNG en het rijk het Platform Sociaal Domein opgericht, met diverse regionale en specialistische adviseurs die u kunnen helpen als u ergens niet uitkomt.