Kennisbronnen

Als raadslid kunt u niet alles weten. De kunst is om de eigen voelsprieten in buurten en wijken te combineren met kennis vanuit (landelijke en lokale) rapporten en websites. Denk op het gebied van bestaanszekerheid aan:

• het VNG-essay Bestaanszekerheid als belofte: naar een lokale agenda bestaanszekerheid
• de adviezen van de Commissie sociaal minimum; zie ook het VNG-bericht hierover
• onze thema-/rubriekspagina Werk, inkomen en sociale zekerheid
• de VNG Routekaart Financiële Zorgen
• onze partner Divosa

De eigen gemeentelijke cijfers en inzichten helpen zicht te krijgen op de specifieke situatie in uw gemeente. Voor een vergelijking met andere gemeenten kunt u terecht bij Waarstaatjegemeente.nl. Denk hierbij aan inzicht in gezondheidsverschillen, aantal werkenden en werklozen en het aantal inwoners met financiële zorgen en wonend in bijvoorbeeld slecht geïsoleerde woningen.

De basis op orde en lokale keuzes 

Bestaanszekerheid is van groot belang om als inwoner te kunnen rondkomen en te kunnen meedoen in de samenleving. Om dit te realiseren vraagt het een brede inzet van de rijksoverheid en gemeenten. Het rijk is grondwettelijk verantwoordelijk voor een toereikend en zeker inkomen en dat (meer) werken loont. Op gemeentelijk niveau zit het in de haarvaten van de samenleving, van wonen, kinderopvang, onderwijs tot re-integratie en het voorkomen van financiële zorgen. Juist als raadslid kunt u elk beleid door ‘een sociale-economische bril’ bekijken. 

Is de dienstverlening zo georganiseerd dat het eenvoudig, nabij, proactief, begrijpelijk en laagdrempelig is? Sluit de woningvoorraad aan op de inwoner en hun besteedbaar inkomen? Kunnen energiezuinige woningen helpen om armoede te bestrijden? Zet uw gemeente in op het vroegtijdig signaleren van financiële zorgen en zo ja, met welke ketenpartners? Hebben kinderen en jongeren in uw gemeente dezelfde kansen en toegang tot kinderopvang, onderwijs en werk? U staat ook voor de maatschappelijke opgave om de participatie van inwoners te bevorderen, passend bij hun mogelijkheden, levensfase en omstandigheden. Bijvoorbeeld door werk, maar ook door een andere zinvolle vorm van dagbesteding, vrijwilligerswerk en mantelzorg. Welke keuzes maakt uw gemeente in het begeleiden, bemiddelen en scholen van werkzoekenden? Als raadslid kunt u invloed uitoefenen op dit soort keuzes. 

Rol van de raad

Veel gemeenten hebben de afgelopen periode het beleidsplan of de kadernota voor het brede sociale domein, bestaanszekerheid of specifiek op werk, armoede en schulden voor de komende jaren vastgesteld. Tegelijkertijd komt veel op de gemeentelijke uitvoering af. Denk aan (de wettelijke kaders van) de Participatiewet in Balans, Handhaving sociale zekerheid, proactieve dienstverlening, arbeidsmarktinfrastructuur en basisdienstverlening schuldhulpverlening. De gemeentelijke uitvoering heeft rust en ruimte nodig om de inwoner goed te kunnen bedienen. Dit vraagt ook om bespreking en vaststelling in de raad.

In veel gevallen is het college van B&W verantwoordelijk voor de doorontwikkeling en de keuzes die daarmee samenhangen. De raad heeft vervolgens de taak om het beleid te controleren. Bereiken we in onze gemeente de doelstellingen die we zelf hebben gesteld? Wat kan beter? Het is daarbij van belang dat u als raadslid weet wat er in uw gemeente en regio speelt en wat daar wordt afgesproken. U hebt (al dan niet met uw fractie) contact met lokale maatschappelijke organisaties, ervaringsdeskundigen, het onderwijs en andere betrokkenen uit de gemeenschap. Wat zijn de problemen waar huisartsen en werkgevers tegenaan lopen? Wat leeft er onder uitkeringsgerechtigden, ondernemers en bij de leerlingen van het primair en voortgezet onderwijs en hun ouders? Maken we in de gemeente voldoende gebruik van ieders sterke punten?

Financiën

Het armoede- en schuldenbeleid en de bijbehorende uitvoeringskosten financieren gemeenten uit hun algemene uitkering uit het gemeentefonds en regelmatig leggen gemeenten eigen middelen toe. Het is belangrijk dat u zich goed laat informeren over de budgetten waarop uw gemeente kan rekenen op het terrein van proactieve dienstverlening, begeleiding naar participatie of betaald werk, de aanpak van schulden en armoede en de overige onderdelen van het sociaal domein. En welke kansen en risico’s u loopt bij het maken van bepaalde keuzes.