Lokaal sportbeleid is primair gericht op een sportaanbod dat voor iedereen toegankelijk is, en waar inwoners plezier aan beleven. Sportbeleid is effectief als inwoners veel en vaak sporten. Op andere beleidsterreinen is sport vaak een beleidsinstrument, denk aan preventief gezondheidsbeleid, leefbaarheid en versterking van het vestigingsklimaat.
Wat er in een gemeente nodig is aan sportaccommodaties en -voorziening verandert in de loop van de tijd. Het is van belang om van tijd tot tijd te onderzoeken of het ‘gemeentelijk sportkapitaal’ nog aansluit op de behoefte. Dat betekent dat de gemeente goed zicht moet hebben op het sportgedrag, de behoeften, mogelijkheden en belemmeringen bij de te onderscheiden groepen inwoners.
De Wet Markt en Overheid bepaalt dat er een ‘gelijk speelveld’ moet zijn voor de gemeente en ondernemers. Gemeenten moeten voor het sportaanbod minimaal de integrale kostprijs hanteren. Er is een uitzondering mogelijk. Vrijwel alle gemeenten hebben bepaald dat sport een `dienst van algemeen economisch belang’ is, waarmee een uitzonderingspositie voor de sport is veiliggesteld en sportdiensten, zoals de huur van sportaccommodaties, onder de integrale kostprijs kunnen worden aangeboden.
Modellen van lokaal sportbeleid
De meeste gemeenten gebruiken een of meer modellen uit het Visiedocument Sport van Vereniging Sport en Gemeenten. Dit zijn:
- Het sportstimuleringsmodel: Vergroten van het rendement van het aanwezige sportkapitaal en levensloopgerichte sportstimulering;
- Het sociale ontwikkelingsmodel: Sport inzetten als middel om gezondheid en welbevinden, leefbaarheid en participatie te bevorderen;
- Het economische ontwikkelingsmodel: Sport als onderdeel van economisch beleid gericht op bijvoorbeeld City Marketing, gebiedsontwikkeling, (sport)toerisme en werkgelegenheid.
Andere aandachtspunten zijn:
- beweegvriendelijk inrichten van de buitenruimte
- verduurzaming van sportaccommodaties
- multifunctioneel gebruik van sportaccommodaties
- (veilige) bereikbaarheid van sportaccommodaties
- kleinschalige wijkgebonden sport- en spelvoorzieningen
- betaalbaarheid van zwembaden en schoolzwemmen
- regionale afstemming van (de uitvoering van) het sportbeleid
Instrumenten voor de raad
De gemeenteraad kan het college van B en W opdracht geven beleid op te stellen of te actualiseren. Gemeenten betrekken daar vanaf het begin de sportverenigingen en –aanbieders bij, en daarnaast organisaties met raakvlakken met de sport, zoals WMO-raad, seniorenraad, gehandicaptenplatform, welzijn en zorg, bestuurders van jeugdcentra, onderwijs, kinderopvang en dorps(belangen)verenigingen. Op de agenda staan dan naast de visie op sport onderwerpen als sportstimulering, sportaccommodaties, tarifering en subsidies, de doelstellingen en de prioriteiten.
De raad is op allerlei manieren bij de uitvoering van het sportbeleid betrokken. Zoals het aanpassen van de tarieven- en subsidieverordening sport, het vaststellen van een (sport)evenementenverordening, het aanbrengen van verbindingen met andere beleidsterreinen en ervoor zorgen dat allen voorzieningen goed toegankelijk zijn. Door het aanpassen van bestemmingsplannen kan meer ruimte worden gemaakt voor sport- en speelterreinen in de nabijheid van woongebieden en in de wijk.
Toegankelijkheid en samenwerking
Een Jeugdsportfonds, een jeugdpas, kortingsregelingen en subsidies maken voorzieningen toegankelijk voor sociale minima en voor mensen die onbekend zijn met sport en bewegen. Scholen spelen een rol in het aan jongeren bijbrengen van een gezonde leefstijl. Samenwerking tussen scholen en sportorganisaties bevordert bewegen bij de jeugd. De gemeente kan dat stimuleren. U kunt ook aandacht geven aan een geschikt sportaanbod voor ouderen en mensen met een beperking, en aan de mogelijkheden die sport biedt binnen de Wmo. Vrijwel alle gemeenten in Nederland zetten hierbij Buurtsportcoaches in.
Samenwerken met sportorganisaties
Sportverenigingen zijn belangrijke medespelers en krijgen steeds vaker een maatschappelijke functie. Zij moeten zich aanpassen aan de veranderende bevolking, de eisen aan het bestuur, de snel wisselende sportbelangstelling en de afname van het vrijwilligersbestand. Sportverenigingen hebben hierbij ondersteuning nodig. Inwoners sporten ook steeds vaker buiten verenigingsverband. Dat stelt andere voorwaarden aan het gebruik van voorzieningen.
Meer informatie
- VNG-dossier sport voor nieuws en praktijkvoorbeelden
- Vereniging Sport en Gemeenten: de VNG werkt op het gebied van sport- en beweegbeleid nauw samen met de VSG
- Sport en bewegen in de buurt: goede voorbeelden op het gebied van sport in de buurt en combinatiefuncties
- Beweeg ABC: voor meer informatie over monitoring van het beweeggedrag en zwemlesniveau van kinderen kunt u terecht op
- Visiedocument Nederland Sportland van de Vereniging Sport en Gemeenten