Wat was het moment dat voor u duidelijk werd dat digitale inclusie een belangrijk onderwerp is?

'Een steeds groter deel van ons dagelijks leven speelt zich af in de digitale wereld en dat maakt digitale inclusie een belangrijk onderwerp. Ik kan niet één specifiek moment aanwijzen waarop ik besefte dat dit belangrijk is. Ik denk dat het begon toen ik mijn middelbare school afrondde en ging studeren. Dat was rond het millennium, toen we als student voor het eerst een e-mailadres en mobiele telefoon kregen. Ik ging studeren in Canada en wilde via e-mail contact houden met mijn opa’s en oma’s. Met één oma is dat niet gelukt, zij heeft nooit een e-mailadres gehad. Voor haar was alle technologische vooruitgang juist een stap achteruit, zij vond het bijvoorbeeld heel moeilijk dat het bankfiliaal in haar dorp dicht ging en ze naar een pinautomaat moest. Wat ik daarmee wil zeggen is dit: digitalisering en technologische ontwikkelingen brengen ons veel, maar we moeten er tegelijkertijd voor zorgen dat iedereen wel mee kan blijven doen.'

Wat is daarin de rol van de overheid?

'Die is tweeledig. Aan de ene kant heeft de overheid de verantwoordelijkheid om haar eigen dienstverlening inclusief te maken. Zodat we alle inwoners kunnen helpen. Aan de andere kant heeft de overheid een bredere verantwoordelijkheid, als hoeder van de democratie. Het is heel belangrijk dat iedereen mee kan doen. Als overheid heb je je te bekommeren om de groep mensen die niet goed meekomt met de technologische ontwikkelingen. Als je dat niet doet, dan gebeuren er ongelukken. Dat zie je vooral terug in het sociaal domein, waar we als overheid sommige dienstverlening zo ingewikkeld hebben gemaakt dat mensen erdoor in de problemen komen.

Daarnaast vinden veel mensen het ook gewoon fijn om persoonlijk contact te hebben met de overheid. Dat er een balie is waar ze naartoe kunnen met hun vragen. Daar moet je als overheid rekening mee houden, je moet die toegankelijkheid bieden.'

Over wie en wat gaat digitale inclusie?

'Het gaat over mensen met een beperking, mensen die digitaal niet vaardig zijn, mensen die moeite hebben met de Nederlandse taal... Je kunt allerlei specifieke doelgroepen benoemen waarvoor digitale inclusie belangrijk is, maar eigenlijk gaat het over iedereen. Ook over mij, want ook ik kan in een bepaalde fase of situatie in mijn leven komen waardoor ik problemen krijg in mijn contact met de overheid.'

Hoe pakken jullie digitale inclusie in Meierijstad aan?

'Ongeveer twee jaar geleden gaven we een aparte projectstatus aan dit onderwerp, zodat er structureel aandacht voor kwam. De projectleider is het merendeel van haar tijd bezig met bewustwording van dit onderwerp in de hele organisatie. We borgen het in de lijn, bij de afdeling communicatie en ook in ons klant contact center, de ICT-afdeling en de afdeling inkoop die rekening houdt met digitale inclusie als er ICT wordt ingekocht. We hebben al onze websites geïnventariseerd en we passen deze aan als ze niet inclusief zijn. We communiceren zoveel mogelijk in klare taal. En als we een nieuwe website of app willen, dan is het ons doel om inclusie vanaf het begin mee te nemen. Daarnaast implementeren we de chatbot Gem, die is ontwikkeld door de VNG. Deze chatbot helpt mensen door onze dienstverlening heen, zodat het makkelijker wordt om bijvoorbeeld een verhuizing door te geven.'

Wat en wie is er nodig gebleken om het onderwerp organisatiebreed in te bedden?

'Brede aandacht is belangrijk en dat is er bij ons, in onze organisatie, de politiek en de samenleving. De gemeenteraad vindt inclusiviteit heel belangrijk, we bespreken het onderwerp regelmatig met de raad. Het is in brede zin een programmalijn, mijn collega-wethouder is hier programmabestuurder van. Het is een rode draad in ons beleid voor het sociaal domein. Daarnaast worden digitale ontwikkelingen en dienstverlening door de directie als heel belangrijk gezien. En vanuit de maatschappij is er de Stichting Toegankelijk Meierijstad, die ons scherp houdt.

Is dat bijzonder voor onze gemeente? Het speelt mee dat we een fusiegemeente zijn, denk ik. Meierijstad ontstond in 2017 uit drie kleine gemeenten. Het gevoel dat je als gemeente niet te ver van de mensen af komt te staan, dat iedereen kan blijven meedoen, is sterk bij ons.'

Hoe werken jullie samen met lokale partners?

'We hebben in onze gemeente veel maatschappelijke partijen die ondersteuning aanbieden om mensen digitaal vaardiger te maken. Zoals de Stichting Toegankelijk Meierijstad, onze lokale welzijnsinstelling, de Katholieke Ouderenbond en de Informatiepunten Digitale Overheid bij bibliotheken, IDO. IDO is een persoon, iemand die op een vaste tijd bij de bibliotheek zit en mensen helpt met het aanvragen van allerlei dienstverlening bij de overheid. We hoeven daar als gemeente niet op te sturen, dat programmeren deze organisaties zelf. We omarmen het en nemen het mee in onze subsidies aan deze instellingen. Het is fijn dat zij mensen helpen om digitaal vaardiger te worden. Maar dat ontslaat ons als gemeente natuurlijk niet van onze eigen verantwoordelijkheid om onze dienstverlening en communicatie begrijpelijk en toegankelijk te maken.'

Meer lezen? Elyane Dickhaut, projectleider digitale toegankelijkheid bij de gemeente Meierijstad, vertelt in dit interview op de website van Swink hoe zij het in de gemeente aanpakt.