Indringend Keten Testen (IKT) vormt een van de belangrijkste voorbereidingen op de inwerkingtreding van de Omgevingswet, op 1 januari 2024. Samen met verschillende gemeenten doorloopt de VNG de hele keten van het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet). Dit geeft een helder en actueel beeld van wat goed werkt en wat nog niet. De gemeente Apeldoorn test nu een aantal maanden mee. “De begeleiding door de VNG en het werken met een gestructureerde set van testgevallen zijn grote voordelen.” 

De gemeente Apeldoorn is al langere tijd bezig met het uitvoeren van ketentesten. Maar de mogelijkheid om aan te haken bij een meer gestructureerde en indringende aanpak, greep men met beide handen aan. IKT test zowel de nieuwe landelijke voorzieningen van het DSO als de gemeentelijke (Plan-, TR- en VTH-)software en de samenhang tussen deze. 

Kort-cyclisch testen

Chris: “De begeleiding en het werken met een gestructureerde set van testgevallen zijn grote voordelen. De VNG heeft een heleboel test scenario’s opgesteld die we kunnen doorlopen. Om de week testen we twee uur lang. Onze testbevindingen worden vervolgens voor ons opgetekend én waar mogelijk opgelost, ideaal.” Elke deelnemende gemeente volgt hetzelfde stramien. Testen gebeurt in de oneven weken en de testbevindingen worden gemeld. In de even weken houdt iedereen de handen zoveel mogelijk van het DSO, zodat het waar nodig aangepast kan worden.  

Inzicht in de complete keten

“In de huidige fase loopt het testteam vooral tegen softwarebeperkingen aan”, constateert Chris. “Ik verwacht dat we tot begin oktober nog wel bezig zijn met het testen van alle functionaliteiten. Eigenlijk is de software nog niet helemaal af, maar we moeten door – 2024 komt steeds dichterbij. Het is ontzettend waardevol dat we met IKT echt de diepte in kunnen gaan en de hele keten leren kennen.” Momenteel kijkt het Apeldoornse team of het publiceren en het muteren goed werkt. Chris legt uit: “Binnen onze gemeentelijke software verliep het aanpassen van een juridische regel soepel. Maar zodra we wilden publiceren naar de landelijke voorziening, kregen we foutmeldingen. Maar waar de fout nu precies in zat, was niet altijd helder. Dan is het erg prettig dat er een heel team – zowel de softwareleverancier als mensen van het DSO – meedenkt over wat er misgaat en hoe het opgelost kan worden.” 

Multidisciplinair

Om iedereen goed aan boord te krijgen, onderkent de gemeente het belang van testen met een multidisciplinair team. Naarmate het testproces vordert, betrekt Apeldoorn steeds meer disciplines die een rol krijgen. Chris: “Los van de softwarespecialisten en mensen van de VNG die voorzitten en testbevindingen noteren, heb je in het testteam sowieso een planjurist, geo-specialist en een TR-specialist nodig. Maar de aankomende tijd zullen ook collega’s aanhaken die zich bezighouden met vergunningen, toezicht, handhaving, communicatie en klantcontact. Waarmee ik maar wil zeggen: als gemeente zit je zo aan een mannetje of 10 tot 15 die je erbij moet betrekken.”  

Méér dan IKT

Een ander belangrijk voorwaarde voor een soepele overgang naar de Omgevingswet, is de gemeentelijke organisatie. Chris: “Het testteam is natuurlijk een selecte kopgroep. Wij hebben bijvoorbeeld wel 19 planjuristen binnen de gemeente die óók allemaal ervaring en kennis op moeten doen. Iedereen zal moeten wennen aan de nieuwe manier van werken.” De gemeente besteedt dan ook veel aandacht aan interne opleidingen en communicatie over het nieuwe proces. Chris: “De afgelopen vijf jaar was een intern programma actief om onze gemeente voor te bereiden op de komst van de omgevingswet. Inmiddels is de lijnorganisatie zelf verantwoordelijk voor de verdere implementatie, de opleidingen en de communicatie.” 

 
Mooie kans 

Als Chris één advies mag geven aan collega-gemeenten, dat is dit om klein te beginnen en schouder aan schouder samen te werken. “De Omgevingswet vergt een meer multidisciplinaire samenwerking dan voorheen. Dat betreft de hele keten, dus van plan tot publicatie en van idee tot afhandeling. Begin klein en zorg dat je juridische regels vanaf het begin heel goed toepasbaar maakt, onder andere door ook geo- en communicatiedeskundigen in een vroeg stadium hierbij te betrekken. Al met al is het een mooie kans om het omgevingsplan een goede structuur te geven en voor iedereen toegankelijk en bruikbaar te maken.”