Hoe levert de mediator een bijdrage aan het herstel van vertrouwen tussen inwoners en overheid?
‘Een mediator wordt ingezet bij een geëscaleerd conflict. De VMO bevordert ook de toepassing van mediationvaardigheden door bestuurders en ambtenaren om een conflict te voorkomen. Bij een geschil schieten we tegenwoordig in het automatisme van de formele procedures, met zienswijzen, bezwaarschriften en de gang naar de rechter om je gelijk te halen. Dat zorgt alleen voor een verliezer en winnaar. Vat weerstand van inwoners niet als zodanig op, maar als een waardevolle vorm van betrokkenheid. Omarm als overheid die behoefte om te participeren en zet daar mediationvaardigheden bij in. Dan kom je tot een heel andere relatie met inwoners. Bij een goed gesprek ontstaat vanzelf begrip voor elkaars situatie. De overheid zou ook veel beter eigen dilemma’s kunnen delen: “Beste inwoner, u heeft gelijk, maar ik zit echter juridisch of financieel klem”. De praktijk leert dat een conflict dan verzacht en dat er oplossingen op tafel komen die samen zijn bedacht.’

Heeft u die ervaring zelf ook als burgemeester van Twenterand?
‘Ik zet mijn mediationvaardigheden bijvoorbeeld in bij gesprekken met autonomen en soevereinen. Die accepteren het bevoegd gezag niet. Dan blijkt dat ik ze sympathiek vind. Ik snap ze, maar ga niet mee in hun motieven en ideeën, omdat die niet passen binnen onze rechtsstaat. Omgekeerd hoor ik dat ik dan wel een representant van de kroon ben, maar dat we toch een fijn gesprek hadden. Mediation is geen trucje. De kernwaarde is oprechtheid. Een eerlijk gesprek waarin je de zorgen deelt en oplossingen zoekt waarbij je elkaar zo mogelijk versterkt.’

De VMO houdt volgende week donderdag haar jaarcongres. Wat laat u daar zien?
‘Mediationvaardigheden vormen de basis voor een goed gesprek. Dat helpt bij het overbruggen van de kloof tussen overheid en inwoners. Deelnemers krijgen in één dag alle facetten daarvan voorgeschoteld door specialisten als bijvoorbeeld de Rotterdamse ombudsman. Vaak lijkt een probleem helder, maar het komt nooit zomaar uit de lucht vallen. Er zit een voorgeschiedenis aan vast, de inwoner voelt zich niet serieus genomen. Mediation krijgt dat op tafel. Het voorkomt juridische haarkloverij, waardoor ook veel energie uit de organisatie lekt. Medewerkers vinden dat niet fijn. Die gaan ’s avonds liever naar huis met het gevoel samen met inwoners een mooie oplossing te hebben bedacht. Bestendig de relatie met inwoners langdurig, want zij gaan niet weg. Die staan over twee jaar met een ander probleem op de stoep.’