Op de ovale tafel staan roze en oranje bloemen, er zijn paaskoekjes op porseleinen bordjes. Met Sharon Dijksma en de voorzitters en directeuren van het IPO en de UvW zijn we op bezoek bij de politieke hoofdrolspelers: de informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf en de leiders van de formerende partijen met hun secondanten. ‘Den Haag’ toont ons vandaag, op Witte Donderdag,  een hartelijk, innemend gezicht.
Sharon krijgt alle ruimte om te vertellen over de werkelijkheid in Utrecht; hoe pijnlijk het schuurt in de scenario’s voor de bezuinigingen na 2025, voor het geval dat de korting van 3 miljard euro op het gemeentefonds niet van tafel zou gaan. Het verhaal van Utrecht is exemplarisch voor dat van elke gemeente. De kwaliteit en de veiligheid in wijken staan op het spel, net als de zorg voor ouderen en kwetsbare kinderen, sportvelden, de bibliotheek, het muziekcentrum et cetera.
Na een paar minuten stelt een van de gesprekspartners een vraag, wat het begin markeert van een evenwichtig en respectvol gesprek. De sfeer is gepast amicaal – het is een ontmoeting van deels oude bekenden –, maar ook scherp. Onze boodschap is dat de gemeenten willen meedoen in een gezamenlijke agenda voor de grote opgaven, maar dat hier financiële kanten aan zitten. Het moet voor de gemeenten – en voor de provincies en de waterschappen – uitvoerbaar zijn. Het werk in gemeenten is mooi, het doet er enorm toe, maar niemand komt het gratis doen.

Het werk in gemeenten is mooi, maar niemand komt het gratis doen

Eén tandje van een radertje in de Haagse machinekamer kan een aardverschuiving veroorzaken in wijken en buurten. Daarom willen we graag meedenken over een akkoord op hoofdlijnen, en over de uitwerking daarvan in deelakkoorden. We hebben elkaar nodig, het land en de decentrale overheden. Pasen is een nieuw begin; de bonus van deze formatie is dat we, op dit moment in het proces, aan tafel zitten. In tijden van politiek dichtgetimmerde akkoorden stond alles altijd al vast en had je het nakijken.
Zelfs met Pasen en in de week daarna zijn er nog tal van gesprekken. Met de demissionaire bewindspersonen van Financiën, Binnenlandse Zaken, ambtenaren van de departementen en met bestuursleden van de VNG. De afloop is –  ook na het  bestuurlijk overleg financiële verhoudingen van afgelopen 4 april – nog ongewis. In deze dagen komt alles samen waar we met 342 gemeenten al zo lang aan trekken: zekerheid over de gemeentefinanciën, betere interbestuurlijke verhoudingen en een langetermijnagenda voor de grote opgaven. Gaat eindelijk de opschalingskorting voor altijd van tafel? Bij het schrijven van dit commentaar is het nog geen gelopen race. Maar ik durf alvast te hopen.