Grote stappen

Begin 2022 was bij de gemeente Bodegraven-Reeuwijk de Plan- en TR-software voor de Omgevingswet aanwezig, maar er was niemand om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. “Ik sprong in dat gat”, steekt Bakker van wal. “En al snel kwam de IKT-oproep van de VNG langs. Dit leek ons een heel interessante manier om verder te testen en specifieke scenario’s te doorlopen. Hierbij legden we ons als gemeente steeds meer toe op het testen van de planketen en toepasbare regels. De VTH wordt dan ook gezamenlijk geregeld door de omgevingsdienst Midden-Holland en de gemeente, hiervoor hebben we in overleg regionale werkafspraken gemaakt.”  

Terugkijkend op de eerste testrondes, is Bakker erg te spreken over de vooruitgang. “Erg leuk om onze ontwikkeling te zien. We begonnen heel klein, maar in de testomgeving hebben we nu 29 definitieve en zes ontwerpbesluiten gepubliceerd. Best veel en daar ben ik trots op.” 

Een goede start

Het vele testen resulteerde in een intensieve samenwerking met de softwareleverancier. “Erg waardevol”, aldus Bakker. “Ik heb veel inzicht in de software gekregen, in de functionaliteiten en mogelijkheden die er zijn.” Tot de inwerkingtreding werden er volop nieuwe functionaliteiten getest. “Maar nu, zo kort na de start van de Omgevingswet, ligt de focus op stabiliteit”, vervolgt Bakker. “We zijn er nu vooral bij gebaat dat de huidige functionaliteiten doen wat ze moeten doen. Voor onze softwareleverancier is dit gelukkig ook echt prioriteit.” 

Inmiddels zijn we zo’n acht weken op dreef. Paniek blijft vooralsnog uit. “Er gingen allerlei rampscenario’s door mijn hoofd, een nieuw stelsel brengt zoveel onzekerheid met zich mee, maar vooralsnog heb ik geen schokkende dingen meegemaakt. Het lijkt goed te lopen. We hebben wekelijkse regionale stand-ups voor DSO-gerelateerde perikelen, nieuws, vragen of updates en tot nu toe komen er alleen kleine dingen langs. Vooral vragen over hoe iets werkt binnen een bepaalde functionaliteit.”

Test, testen, testen... en delen

Met 27 testrondes achter de rug, blijkt de grootste les nog altijd dezelfde als die van het prille begin. Bakker: “Echt, blijf vooral testen! Ook nadat een foutmelding is opgelost; ga er niet klakkeloos vanuit dat dingen wel werken. Soms gaan zaken waarvan je zeker denkt te weten dat ze goed gaan, toch mis. Of blijkt de oplossing van een foutmelding tot een ander probleem te leiden. Daar wil je zo snel mogelijk achter komen.”  

Blijf testen, ook nadat een foutmelding is opgelost; ga er niet klakkeloos vanuit dat dingen wel werken

Ook hecht hij veel belang aan het verspreiden van kennis. “Wees niet te veel afhankelijk van één persoon. Zo ben ik op dit moment nog de enige binnen mijn gemeente die continue bezig is met de verschillende software. Mijn vakgebied is zo specifiek. Graag maak ik meerdere collega’s wegwijs in de materie, zodat ik sparringpartners heb en ook eens op vakantie kan, haha. Vandaar dat ik nu ook bezig ben met handleidingen voor collega’s.”  

Bakker is positief over de ontwikkeling binnen de organisatie. “Het is mooi om te zien dat nu ook in de rest van de organisatie de bal steeds meer gaat rollen. Zes weken voor de inwerkingtreding heerste er nog veel onzekerheid, maar nu, acht weken erna, zie je collega’s in de materie groeien. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van regels op de kaart. Ruimtelijke plannen kent iedereen inmiddels wel, maar in het nieuwe omgevingsloket is dat toch een slagje anders. Het is belangrijk om te snappen hoe annotaties werken. Zodat de regel die je schrijft ook ‘machineleesbaar’ is, oftewel: dat het DSO ook begrijpt waar je het over hebt. En behalve intern, zijn we als gemeente nu ook bezig met het opstellen van handboeken voor bewoners.”

DSO 2.0

Voorlopig blijft de gemeente doorgaan met IKT. Bakker: “Ik vind het nog steeds leuk. Graag wil ik nieuwe functionaliteiten blijven testen, zoals consolidatie, annotaties zoals gebiedsaanwijzingen en de plan-plan koppeling. Zo blijven we vooruitgaan. Ook zijn we volop bezig met het testen van omgevingsnormen en kennisgeving in de PRE-omgeving. Ik ben echt heel benieuwd naar het DSO 2.0, waar nu een roadmap voor ontwikkeld wordt. Welke functionaliteiten en verbindingen gaan er nog komen, welke info kunnen we straks opvragen in het loket?”  

Gemeentes hebben tot 2032 om bestemmingsplannen om te zetten in één omgevingsplan. Bakker: “Wij zijn nu met een bureau bezig voor een goede aanpak. Over pakweg een jaar hoop ik dat we de bruidsschat technisch in beheer hebben genomen en met een paar publicaties een aantal nieuwe regels in het omgevingsplan hebben opgenomen.” Voor gemeente Bodegraven-Reeuwijk past deze aanpak. Voor een andere gemeente kan gelden dat ze eerder bruidsschat in beheer willen nemen en een overgangsperiode kortere overgangsperiode hanteren. Dit is sterk afhankelijk van de lokale situatie. Het belangrijkste is dat de gemeente een weloverwogen plan heeft wat betreft de ontwikkeling van het omgevingsplan.  

Bakker sluit af met: “En natuurlijk houd ik tegenwoordig ook de PLEIO-community, het samenwerkingsplatform voor alle overheidsorganisaties en bestuurslagen in Nederland, in de gaten omtrent verschillende vakgebieden. Hier komen goede discussies en vragen langs.” 
 

Fotobijschrift v.l.n.r.: Marc van den Hout (plansoftwareleverancier Cadac Compass), Stefan Bakker (gemeente Bodegraven-Reeuwijk), Britt van Waveren (IKT VNG) en Ricardo Noordermeer (IKT Kadaster).