De VNG heeft een ‘Handreiking Erfgoedverordening en omgevingsplan’ opgesteld. Gemeenten kunnen de handreiking gebruiken voor inhoudelijke aanpassing van de erfgoedverordening in verband met de Omgevingswet.
Ga naar de Handreiking Erfgoedverordening en omgevingsplan (pdf, 188 kB)
De Handreiking Erfgoedverordening en omgevingsplan omvat een advies voor inhoudelijke aanpassing van de model-erfgoedverordening in samenhang met het op te stellen definitieve omgevingsplan. Dit is een nieuwe stap volgend op de in 2021 gepubliceerde model-erfgoedverordening en helpt gemeenten gedurende de overgangstermijn van het omgevingsplan.
Elke gemeente heeft een erfgoedverordening. De gemeentelijke erfgoedverordening omvat een groot aantal bepalingen die betrekking hebben op (een wijziging van) de fysieke leefomgeving. De handreiking concludeert dat die bepalingen vervallen uit de erfgoedverordening en in het omgevingsplan ‘moeten’ worden opgenomen.
De optionele vangnetbepaling in de model-erfgoedverordening voor archeologie wordt bij inwerkingtreding van de Omgevingswet van rechtswege onderdeel van het tijdelijk omgevingsplan. Ook identificeert de handreiking bepalingen in de model-erfgoedverordening die niet in het omgevingsplan mogen worden opgenomen.
De handreiking dient als inspiratiedocument voor gemeenten. Voor de VNG dient het document ter inspiratie bij het inhoudelijk aanpassen van de model-erfgoedverordening.
Voorbeeldregels voor het omgevingsplan
De RCE heeft onlangs een Handreiking Voorbeeldregels cultureel erfgoed in het omgevingsplan gepubliceerd. Bijlage 3 van de RCE Handreiking bevat voorbeeldregels cultureel erfgoed in aanvulling op de geïntegreerde staalkaarten omgevingsplan van de VNG. Het gaat om voorbeeldregels voor erfgoedbepalingen waarvan het advies in de handreiking is deze naar het omgevingsplan over te zetten, omdat het gaat om wijzigingen van de fysieke leefomgeving.
Inspiratie voor gemeentelijk gesprek over erfgoed en omgevingsplan
De Handreiking Erfgoedverordening en omgevingsplan vormt samen met de voorbeeldregels cultureel erfgoed in de RCE Handreiking een tweeluik over de samenhang tussen erfgoed en omgevingsplan en samenwerking tussen beleidsterreinen. Met het tweeluik biedt de VNG inspiratie voor het gemeentelijk gesprek over deze onderwerpen.
De inhoudelijke wijziging van uw erfgoedverordening zal hand in hand moeten gaan met het opstellen en vaststellen van het omgevingsplan in uw gemeente. Met uitzondering van de archeologiebepaling kunt u tot 2032 zelf beslissen wanneer u regels uit de erfgoedverordening overhevelt naar het omgevingsplan. Na einde overgangsfase zullen de regels in de verordening die naar het omgevingsplan moeten van rechtswege vervallen uit de erfgoedverordening.
Erfgoedverordening juridisch-technisch aanpassen en verordening op de gemeentelijke adviescommissie vaststellen
Naast de inhoudelijke aanpassing van de erfgoedverordening moet deze verordening zijn voorzien van de juiste wettelijke grondslagen en formele verwijzingen. Heeft u deze juridische-technische aanpassingen nog niet doorgevoerd, dan moet u dit zo spoedig mogelijk doen. Alleen dan kunt u na inwerkingtreding tot 2032 doorwerken met de erfgoedverordening.
De VNG heeft deze aanpassingen van de model-erfgoedverordening in 2021 gepubliceerd. De optionele vangnetbepaling voor archeologie kunt u na 1 januari 2024 uitsluitend wijzigen via een besluit tot wijziging van het omgevingsplan.
Gemeenten moeten een nieuwe gemeentelijke adviescommissie instellen per 2024 voor advisering over rijksmonumenten. Advies over welstand en andere onderdelen van ruimtelijke kwaliteit kunnen ook bij deze nieuwe gemeentelijke adviescommissie worden neergelegd. De taken en bevoegdheden van de huidige monumenten- en welstandscommissies vervallen van rechtswege bij inwerkingtreding van de Omgevingswet. De VNG heeft in 2020 de modelverordening op de gemeentelijke adviescommissie gepubliceerd.
Informatie over andere modelverordeningen
Voor andere modelverordeningen die over de fysieke leefomgeving gaan (APV, beheer begraafplaatsen, havenbeheer, hemel- en grondwater, kabels en leidingen), heeft de VNG ook een handreiking gepubliceerd. Zie hiervoor de pagina’s Verordeningen en omgevingsplan. De Handreiking Marktverordening en omgevingsplan verschijnt in januari 2024.
Voor meer informatie over de noodzakelijke juridisch-technische aanpassingen in andere modelverordeningen zie het Overzicht VNG adviezen aanpassen verordeningen voor inwerkingtreding Omgevingswet.