Dertien jaar lang was Marijnissen gemeenteraadslid in Oss. Ze heeft meer ervaring met de lokale politiek dan in de landelijke en kent de kracht en de schoonheid van het lokaal bestuur. Ook haar partij is zeer begaan met gemeenten. ‘We maken ons zorgen over de huidige situatie van gemeenten. Er moeten harde keuzes gemaakt worden op de terreinen die de SP juist heel belangrijk vindt: ondersteuning van kwetsbaren, goede zorg, lokale voorzieningen. De positie van gemeenten gaat ons aan het hart.’

Voor de VNG staan de gemeentefinanciën bovenaan op de prioriteitenlijst. Het gaat daarbij vooral om de compensatie van de tekorten in het sociaal domein en om de opschalingskorting, daar willen gemeenten graag vanaf. ‘Wij steunen gemeenten volledig in alle aspecten rondom het sociaal domein’, zegt Marijnissen. ‘De sociale voorzieningen op lokaal niveau zijn voor ons belangrijk. Ik vind het heel kwalijk dat gemeenten nu voor keuzes komen te staan: moet de bieb dicht of het zwembad? Gaan we iemand zijn jeugdzorg afpakken of huishoudelijke zorg? Gemeenten mogen niet gezien worden als bezuinigingspost. Zeker nu niet, in de coronacrisis. We zien overal de tekorten oplopen, terwijl hier in Den Haag de miljarden eruit vliegen. Dat vinden wij heel onverstandig, onwenselijk en onacceptabel. In de debatten in de Kamer over het gemeentefonds hebben wij gepleit voor een extra miljard.’

We maken ons zorgen over de huidige situatie van gemeenten

Wooncrisis

Wonen staat hoog op de agenda bij de SP. Marijnissen: ‘Nederland zit in een diepe wooncrisis. Wij willen dat er als een razende betaalbare huizen worden gebouwd. Daarnaast zien we dat de huren zijn geëxplodeerd, waardoor veel huurders in de knel komen. De huren moeten daarom omlaag. Wat ons betreft, komt er weer een minister van Wonen. Ook vinden wij dat er een nationaal bouwplan moet komen. Daarmee kunnen we samen met gemeenten bepalen waar, hoe en op welke manier we moeten bouwen.’

Een heikel punt voor de SP is de verhuurderheffing. De partij wil ervan af. Marijnissen: ‘Ik heb goede hoop dat dat eindelijk gaat lukken. Steeds meer partijen zien in dat deze heffing, die ooit een crisismaatregel was, niet houdbaar meer is. Er moet meer ruimte komen voor woningcorporaties om te gaan bouwen. Bovendien moeten huurders meer zeggenschap en betrokkenheid krijgen. Voor ouderen zien wij een oplossing in zorgbuurthuizen. Wij vinden het belangrijk dat mensen in hun eigen buurt oud kunnen worden en dat hun partner mee mag verhuizen, ook als die geen zorg nodig heeft. Die buurthuizen zouden ook een inloopfunctie voor de wijk moeten hebben, zodat ouderen die nog wel zelfstandig wonen kunnen langskomen voor een praatje of samen kunnen eten. Gemeenten kunnen dat samen met inwoners oppakken.’

Klimaatrechtvaardigheid

De SP ondertekende de Klimaatwet, maar met het Klimaatakkoord stemde de partij niet in. Belangrijk argument daarbij is dat de kosten voor de hele energietransitie eerlijk verdeeld moeten worden, en dat zag de SP onvoldoende terug in het Klimaatakkoord. ‘We hebben de term klimaatrechtvaardigheid gebruikt om te illustreren hoe wij denken dat het zou moeten. Het grootste deel van de energiesubsidies gaat naar de mensen met het meeste geld. Zij hebben het het minst nodig. Wat ons betreft is dat andersom.’

De energietransitie moet voor mensen betaalbaar zijn, vindt de SP-leider. ‘De overheid moet hier een voortrekkersrol in hebben, meer dan nu het geval is. De rekening mag niet bij individuele burgers terechtkomen. Vergelijk het met de riolering. Die is aangelegd omdat dat goed was voor de nationale volksgezondheid. Dat was hygiënischer. Toen vroegen we ook niet huishouden voor huishouden of mensen wilden meedoen. En dat zij dan zelf maar iemand moesten bellen om het te regelen.’ 

Toegankelijk

De SP wil de economische ongelijkheid aanpakken, op alle vlakken. ‘Voor ons is steeds de vraag: wie hebben er wel of niet geprofiteerd van de groei de afgelopen jaren? De lonen van een groot deel van de beroepsbevolking zijn flink achtergebleven. Sinds de coronacrisis hebben we een lijst met vitale beroepen, maar dat zijn vaak de beroepen die niet de hoogste salarissen verdienen. Daarom hebben we een concreet voorstel om het minimumloon te verhogen. We willen naar een eerlijke economie waarin iedereen een eerlijk deel krijgt. Dat vergt andere politieke keuzes. Daarbij is het ook belangrijk dat de uitvoering verbeterd wordt en dat zaken toegankelijk zijn voor mensen, of het nou een bankkantoor is of de Belastingdienst. Wij willen investeren in het menselijke contact, de menselijke maat. Dat is de basis van de samenleving. Gemeenten hebben daarin een belangrijke rol. Dit is de overheid, het loket, waar mensen letterlijk naar binnen kunnen stappen.