VNG Magazine nummer 16, 21 oktober 2022
Auteur: Leo Mudde | Beeld: Robert Hoetink
Twentse gemeenten zijn ‘not amused’ omdat ze van Den Haag te snel moesten overstappen van Gazprom naar een andere gasleverancier. Wethouder Jaimi van Essen (D66) van Losser is hun woordvoerder.
Waar gaat de kwestie eigenlijk over?
‘Een jaar of drie geleden startten Twentse gemeenten een innovatief traject voor de inkoop van gas en stroom, met een regionaal inkoopmodel in plaats van de standaard aanbestedingen met grote nationale en internationale partijen. We stonden op het punt ons gas duurzaam regionaal in te gaan kopen, toen Rusland Oekraïne binnenviel en Europa met sanctiemaatregelen tegen Rusland kwam. Vóór 10 oktober moesten we ons contract met Gazprom opzeggen. Noodgedwongen moesten we onze gasinkoop gunnen aan een andere partij, wat flinke vertraging betekende voor ons regionale, duurzame traject. Op vrijdag 2 september verstuurden we onze gunningsbrief naar Vattenfall, en na dat weekend schreef de minister aan de Tweede Kamer dat het toch 1 januari kon zijn. Ja, dat leidde bij collega’s van mij wel tot chagrijn. Vooral de gemeenten die én langlopende contracten met Gazprom én grote zwembaden met veel gasverbruik hadden, stonden op hun achterste benen.’
Wat verwijt u de minister?
‘Het voelt alsof we op het verkeerde been zijn gezet. We hebben EZK meermaals gevraagd, volgens mij wel tot tien keer toe, of ze de EU-sancties goed hadden geïnterpreteerd. En steeds was het antwoord bevestigend. Nu blijkt het een nationale interpretatie van de Europese regel te zijn geweest, in andere landen werden de sancties anders uitgelegd. We moeten het doen met de Haagse vertaling en interpretatie van de regels. Er zijn gemeenten die zeggen: bekijk het maar, we gaan onze eigen weg. Ik vind daar wat van. Die sancties zijn niet zomaar ingesteld. Die kun je als gemeente niet lichtvaardig negeren, we moeten ons als overheid aan onze eigen regels houden.’
Wat verwacht u nu van energieminister Rob Jetten, uw partijgenoot?
‘Ik ben er uiteraard voor het belang van de Twentse gemeenten en onze inwoners. Je hoopt dat je dan je lijntje naar de minister en Den Haag kunt gebruiken. Wat ik van hem verwacht? Compensatie. Als Twentse gemeenten hebben we gelukkig in goed overleg met Vattenfall de starttijd van ons contract kunnen uitstellen, maar ik zie collega-gemeenten in de regio’s Zwolle en Achterhoek die wel al sinds 1 oktober veel meer voor hun gas moeten betalen. Voor ons is nu belangrijk: worden de regels straks wéér anders geïnterpreteerd en geldt die datum van 1 januari dan ook niet meer? Dan moeten we echt een hard gesprek met EZK gaan voeren. Ik heb de minister in Hart van Nederland horen zeggen dat hij nadenkt over compensatie. Krijgen we die niet, dan wil ik die compensatie samen met collega’s zelf in Den Haag ophalen.’