De afgelopen weken is er een hoop gebeurd in de landelijke politiek. De verkenning liep vast, er volgde een hoogoplopend debat. Het kan nog maanden duren voor er overeenstemming is bereikt tussen partijen.
Onlangs heeft de Tweede Kamer u, Herman Tjeenk Willink, als informateur benoemd. In uw loopbaan heeft u zich een verdediger getoond van de democratische rechtsstaat en heeft u zich verzet tegen de overheid als bedrijf. In uw boek Groter denken, kleiner doen uit 2018 beschrijft u hoe Nederland de afgelopen decennia in de problemen is geraakt door toenemende bureaucratisering en afnemend vertrouwen. De ontwikkelingen van de afgelopen tijd illustreren dat.

De komende tijd moeten we er met elkaar voor zorgen dat de overheid beter gaat functioneren. Dat kan alleen als beleid echt werkt in de praktijk, als beleid echt uitvoerbaar is. En dat kan ook alleen als er een goede samenwerking bestaat tussen het rijk en de decentrale overheden. Want voor een groot deel van de thema’s uit het regeerakkoord is het kabinet op die decentrale overheden aangewezen. In onze brief, die wij samen met het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) aan u hebben geschreven, noemen we de harde voorwaarden waaraan voldaan moet worden om de formatie te laten slagen en tot een uitvoerbaar regeerakkoord te komen.

Weeg de belangen van decentrale overheden vanaf het begin mee

Die voorwaarden gaan voornamelijk over de financiën, de bestuurlijke positie en de gezamenlijke focus op een haalbare uitvoering. De taken die voor ons liggen, kunnen wij niet naar behoren uitvoeren als wij daartoe niet in staat worden gesteld. Dit is geen nieuwe boodschap. Ook u heeft daar, in uw rol als vicevoorzitter van de Raad van State, al vaker aandacht aan besteed.

Met name bij gemeenten zijn de problemen nijpend. De afgelopen tijd heeft de VNG meermaals aandacht gevraagd voor de financiële tekorten. Ze belemmeren een daadkrachtige uitvoering van beleidsplannen, terwijl we nog zoveel meer zouden willen betekenen voor onze inwoners. Gemeenten willen niet blijven ploeteren om het hoofd boven water te houden, maar met krachtige slagen naar de overkant zwemmen.

Namens de gemeenten, en de andere decentrale overheden, vragen wij u om de belangen van decentrale overheden vanaf het begin mee te wegen en dit gegeven te betrekken bij de broodnodige wijzigingen in de bestuurscultuur. Want alleen zo kunnen wij de positie innemen die ons toebehoort. En kunnen we tijdig aangeven of kabinetsplannen waarbij gemeenten een rol spelen haalbaar en uitvoerbaar zijn. Wij zijn het, als één overheid, aan onze inwoners verplicht.