VNG Magazine nummer 12, 30 augustus 2024
Auteur: Leonard Geluk
Eind augustus brengt het gevoel van schone schriften en vers gekafte boeken. Het vervult me bij het kennismakingsbezoek aan het kabinet-Schoof. Voor het eerst treffen we een grote delegatie in het Catshuis, en niet zoals eerder in de Trêveszaal. We zitten in de grote, lichte tuinkamer, in de parlementaire geschiedenis het toneel van menig crisisberaad. De vertegenwoordigers van de provincies en waterschappen, en Sharon en ik, aan de ene kant van de ovale tafel, de ministersploeg aan de andere. De historische accommodatie geeft het samenzijn plechtig gewicht. Onwennig kijken we naar elkaar, verwachtingsvol, de lucht vol van goede wil. Als op de eerste dag op een nieuwe school.
Er komen straks moeilijke toetsen aan
Premier Dick Schoof benadrukt in zijn openingswoord het belang van met elkaar samenwerken voor een beter Nederland. Het Hoofdlijnenakkoord wordt uitgewerkt in een regeerprogramma dat het kabinet samen met ons wil uitvoeren. Sharon Dijksma reageert constructief. Tegelijk laat ze er geen misverstand over bestaan dat gemeenten in de problemen zitten, horrorbegrotingen moeten maken met ingrijpende bezuinigingen omdat taken en middelen niet in balans zijn. Het kabinet heeft ambities om woningnood en armoede aan te pakken. Dat willen wij ook, het zijn de onderwerpen die inwoners het meeste raken. Gemeenten doen er alles aan.
Maar voor alle ambities en medebewindstaken krijgen gemeenten te weinig geld. Dit betekent dat ze of minder taken moeten krijgen, of meer geld. Dit vraagt aanpassingen van bijvoorbeeld de Wmo, wat scherpe keuzes nodig maakt. Dat is politiek niet gemakkelijk.
In de vakantie las ik een managementboek over slow productivity, een reactie op het doorgeschoten timemanagement, het idee dat je steeds meer kunt doen als je maar goed genoeg je tijd managet. De schrijver, Cal Newport, breekt een lans voor minder dingen doen, in een natuurlijker tempo met focus op kwaliteit. In het ontspannen ritme van de zomer bracht dit mij het geruststellende besef dat niemand tot het onmogelijke is gehouden. Ook gemeenten niet.
In het Catshuis maken de ministers van BZK en Financiën duidelijk hoe belangrijk ze het vinden te werken als één overheid. ‘Burgers willen geen losstaande loketten en petten, maar één overheid die het regelt,’ zegt minister Eelco Heinen van Financiën. Het kabinet erkent dat gemeenten nodig zijn voor de ambities van het kabinet. De komende weken gaan we in gesprek hoe we het zo kunnen vormgeven dat het uitvoerbaar is. So far, so good.
Buiten in de nazomer sta ik ineens op het schoolplein. Het nieuwe rooster netjes opgeschreven, klasgenoten en leraren gemonsterd. Het is duidelijk dat er straks moeilijke toetsen aankomen, nog weinig van te zeggen hoe dat zal gaan. Maar, het was wel een goede eerste schooldag.
Leonard Geluk is algemeen directeur van de VNG, leonard.geluk@vng.nl, linkedin.com/in/leonardgeluk.