‘Gemeenten laten ambitie zien, de energietransitie is vol in uitvoering. Daarbij lopen ze tegen praktische problemen aan, zoals netcongestie en natuurwetgeving. In de praktijk kom je erachter wat wel en niet werkt. Gedurende de rit moeten we die dingen oplossen; de wetgeving is nog niet op orde, de betaalbaarheid evenmin. Met het rijk waren we goed in gesprek, maar door de kabinetsval is het politieke perspectief ongewis. Tegelijk zie ik dat gemeenten zich eigenaar voelen van de energietransitie, en zoeken naar hoe ze die rol kunnen invullen. Het is zoeken naar balans, ook in het licht van een veranderende politieke werkelijkheid.’

‘Maatschappelijke onrust neemt toe, er is polarisatie en er zijn steeds meer protesten en demonstraties. Met de Agenda Maatschappelijke Onrust ondersteunen we gemeenten. We verbeteren de informatiepositie van gemeenten, stellen expertise beschikbaar en er is een forum waar gemeenten leren van elkaars ervaringen. Zo komen we samen met het NGB (Nederlands Genootschap van Burgemeesters) in actie om sterker te staan in deze roerige tijd.’  

‘1 stap naar voren, 2 stappen achteruit. Dat is de situatie op het gebied van Gemeentefinanciën. Ja, het gesprek met het rijk verloopt ordelijker en de toon is beter. Maar er is nog niets veranderd aan de grote tekorten waar we in 2026 mee te maken krijgen, de opschalingskorting is niet weg en de zorgkosten blijven stijgen. 80% van de gemeenten voorziet tekorten vanaf 2026. Een lichtpuntje is dat de meeste politieke partijen het werk van gemeenten belangrijk vinden, en de dreigende tekorten onderkennen. Een stap naar voren is ook ons begrotingsadvies om de tekorten in de meerjarenbegrotingen zichtbaar te maken, en niet te bezuinigen.’

‘Gemeenten staken in 2023 eensgezind hun nek uit voor loonsverhoging voor mensen met een arbeidsbeperking. Door de inflatie was het noodzakelijk dat werknemers in de cao Aan de Slag er geld bijkregen. Maar, de onderhandelingen met het ministerie van SZW bleven in kringetjes ronddraaien. Toen het kabinet viel, zeiden het College voor Arbeidszaken, de VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie en het VNG-bestuur: we gaan het zelf regelen. Ik vind het stoer dat ze die verantwoordelijkheid hebben genomen, maar ik zie ook welke tekorten bij gemeenten ontstaan. We zetten alles op alles om het geld voor deze cao alsnog van het rijk vergoed te krijgen.’

‘Vanuit een diepgeworteld rechtvaardigheidsgevoel vind ik het belangrijk dat geld vanuit de Jeugdwet en Wmo terechtkomt bij de mensen die dat nodig hebben. Daarom help ik gemeenten om de ogen te openen voor de realiteit: niet iedereen heeft goede bedoelingen met het oprichten en runnen van een zorgorganisatie. Helaas wordt er soms misbruik gemaakt van zorggelden. Het is bijvoorbeeld echt gebeurd dat zorggeld in het casino verdween. Dat vraagt om actie en een stap naar voren. Samen met de regio’s Twente en Hart van Brabant bedenken we vernieuwende manieren om zorgfraude aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan een integriteitsscreening voor zorgaanbieders bij de aanbesteding.’

‘In 2023 hebben we onze nek uitgestoken in de asielopvangcrisis. In plaats van te wachten op inzet van het rijk, namen wij initiatief om een wetsvoorstel te verbeteren zodat gemeenten ermee kunnen werken. Na een enerverende behandeling in de Tweede Kamer, volgde een nog hogere laatste horde in dit wetstraject in de Eerste Kamer. Dit kwam doordat de verkiezingsuitslag én een motie roet in het eten dreigden te gooien. Al met al een unieke gebeurtenis: de Spreidingswet is aangenomen. Dit was niet geslaagd zonder de bijzondere steun en inzet van onze achterban en alle collega's bij de VNG: woordvoerders, beleidsmedewerkers en lobbyisten. De VNG doet ertoe!’

‘Wil een groot bedrijf zich nieuw vestigen in de gemeente? Dan is het belangrijk om meteen in de beginfase een afweging en afspraken te maken over kwalitatief goede huisvesting van arbeidsmigranten. Dit is een krachtig middel om de leefsituatie van arbeidsmigranten substantieel te verbeteren. Zo geven gemeenten en VNG samen uitvoering aan de aanbevelingen die Emile Roemer met zijn Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten naar buiten bracht. Door zo bewust een rol te pakken, zetten de gemeenten een stap naar voren om toekomstige misstanden te voorkomen. Als VNG ondersteunen wij onze leden door de aanbevelingen concreet te maken.’

‘De stap naar voren? Die moet je vooral sámen zetten. Daarom is het zo belangrijk om kennis uit te wisselen, ook in internationaal opzicht. Je kunt als lokale overheid zichtbaar het verschil maken in de dienstverlening, denk aan het ophalen en verwerken van afval. Daarom besteden we daar in Georgië veel aandacht aan, en hielpen wij dit EU-kandidaat lidstaat in 2023 met intergemeentelijk leren. Het geeft inspiratie wanneer je ontdekt wat er allemaal mogelijk is. Je merkte dat het enthousiasme onder de deelnemers van de kennisuitwisseling steeds verder groeide. Het lokaal bestuur mag er echt zijn.’ 

‘Resultaten boeken; ook dát is de stap naar voren. Dat zie je heel concreet in de gezamenlijke inkoop van vaste Gemeentelijke Telecommunicatie (GT). Al 257 gemeenten nemen deel aan deze collectieve aanbesteding. Denk je eens in hoeveel tijd dit bespaart van alle individuele juristen en financieel adviseurs! Ook mooi: de goede afspraken met de huidige leveranciers voor spoedaanleg van vaste communicatieverbindingen, zodat ook vluchtelingenlocaties snel aangesloten konden worden. Daarnaast levert dit gemeenten geld op, want de tarieven zijn hartstikke gunstig. Dat is een wereld van verschil met kosten voor individuele gemeenten (> 40%). Kortom, het helpt om de handen ineen te slaan.’

‘Gemeenten kunnen hun werk alleen goed doen als nationale en Europese wetten en regels ruimte bieden voor uitvoerbaarheid én lokaal maatwerk. Daarom signaleert de VNG tijdig wat eraan komt in Brussel. We focussen daarbij op de groene en digitale wetgeving omdat díe de grootste impact op gemeenten hebben. We lobbyen op concrete dossiers; van inkoopbeleid tot AI en duurzaamheid. De EU stelt steeds meer de kaders vast, daarom is het voor de VNG belangrijk om ‘Europa-proof’ te zijn. Gelukkig zijn steeds meer gemeenten en provincies dat ook. Dit maakt meer gezamenlijke lobby mogelijk en dat versterkt de positie van Nederlandse gemeenten in Brussel.’