Schoon en emissieloos bouwen en Duurzame grond-, weg- en waterbouw

Het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) biedt een aanpak voor de verduurzaming van mobiele werktuigen en bouwlogistiek tot aan 2030. Het is een overkoepelend programma om ontwikkelingen op het vlak van emissiereducties (Klimaatakkoord, stikstof, Schone Luchtakkoord) integraal op te pakken en het aantal overleggremia te reduceren.

In het Klimaatakkoord en het Schone Luchtakkoord zijn afspraken gemaakt over het terugdringen van CO2-emissies en fijnstof. Met de Wet Stikstofreductie en natuurverbetering (inwerkingtreding juli 2021) zijn en worden wijzigingen aangebracht in de Stikstofwet en Omgevingswet. 

Routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen

In de Wet Stikstofreductie en natuurverbetering is onder andere aangegeven dat er een routekaart moet worden ontwikkeld, waarin staat hoe en in welk tempo partijen emissies in de bouw reduceren. De routekaart SEB gaat concrete maatregelen en acties omvatten, met als doel de inzet van emissieloos bouwmaterieel. In het najaar van 2022 wordt de routekaart SEB vastgesteld.

Invulling van de verplichte emissiereductie bij de bouw

Gemeenten zijn al bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet verplicht om ‘adequate’ maatregelen te nemen om stikstofemissies van mobiele werktuigen op de bouwplaats te verminderen (artikel 7.19a uit het Besluit bouwwerken leefomgeving, dat in werking treedt met de Omgevingswet). De routekaart SEB helpt gemeenten te voldoen aan die verplichting. 

Gemeenten moeten dan bij de inkoop en het aanbesteden van bouwprojecten de in de routekaart gestelde eisen aan werk-, voer- en vaartuigen toepassen. In de rol van bevoegd gezag, zijn gemeenten verantwoordelijk voor de vergunningverlening, toezicht en handhaving rond het gebruik van mobiele werktuigen bij de bouw. 

Overige onderdelen van de routekaart SEB, zoals verduurzaming bij wegwerkzaamheden

De andere onderdelen van de routekaart zijn niet te verplichten via het Besluit bouwwerken leefomgeving. Voor gemeenten betreft het vooral de verduurzaming van mobiele werktuigen bij wegwerkzaamheden en de verduurzaming van voertuigen die nodig zijn bij de bevoorrading van bouwwerken (bouwlogistiek). Ook hier hebben gemeenten zowel een rol als opdrachtgever als een rol bij de vergunningverlening, toezicht en handhaving.  

Convenant Schoon en Emissieloos Bouwen

Er wordt ook gewerkt aan een convenant Schoon en Emissieloos Bouwen. Dat heeft als doel om zoveel mogelijk partijen te committeren aan de doelstellingen en benodigde acties van SEB. Het commitment van overheden maakt dat het bedrijfsleven bereid is om te investeren in duurzaam materieel. 

Als gemeenten instemmen met de routekaart en het convenant ondertekenen als dat af is, dan hebben zij een inspanningsverplichting om actief met de routekaart aan de slag te gaan. In het convenant wordt ook opgenomen hoe gemeenten die het convenant ondertekenen, worden ondersteund vanuit het programma SEB.

Inzet van de VNG

De VNG ondersteunt de routekaart SEB. De gemeenten die al aan de slag zijn met SEB, zijn tevreden over het duidelijke concept en de vereisten. Omdat SEB nog geen vast onderdeel van de procedures bij gemeenten is, is tenminste het volgende nodig:

• Ondersteuning: SEB heeft impact op verschillende onderdelen van de organisatie. We vragen IenW om, zeker in de eerste jaren, gemeenten ondersteuning te bieden bij het inbedden van SEB in de bestaande werkprocessen. Bijvoorbeeld met de mogelijkheid om iemand in te huren die hierbij helpt. Over de vorm en intensiteit van deze ondersteuning spreken we nog met IenW. 
• Financieel: Gemeenten moeten voldoende middelen hebben voor de uitvoering van SEB.   
• Toezicht en handhaving: Toezicht en handhaving moeten zo georganiseerd worden dat het nauwelijks extra inzet betekent.   
• Evaluatie: Het is moeilijk om precies in te schatten welke inzet en kosten gepaard gaan met het implementeren van SEB. De VNG vraagt IenW om evaluatiemomenten in te plannen om zo nodig te kunnen bijsturen. 

Meer informatie 

Website Op weg naar SEB 

Afspraken over grond-, weg- en waterbouw (GWW) in het Klimaatakkoord

• Bij grond-, weg- en waterwerken zal de rijksoverheid met regionale overheden de inkoopkracht vergroten en uiterlijk in 2020 afspraken maken om in 2030 zoveel mogelijk klimaatneutraal en circulair te werken (werktuigen, materiaalketens), inclusief aanbestedingen en standaardisatie van uitvragen. 
• De rijksoverheid en decentrale overheden stellen hun ervaring met duurzaam GWW beschikbaar en zullen kennis delen gericht op het verduurzamen van de materiaalketens, energiebesparing en -opwekking in de GWW-sector om zo sneller te leren en kosten te besparen in de uitvoering. 

Ondersteuning bij verduurzamen GWW

De grond-, weg- en waterbouw levert voor gemeenten een grote bijdrage aan de ecologische voetafdruk, dus daar is veel te winnen. Maar waar staat uw gemeente nu? En hoe gaat u het doel voor 2030 – GWW zoveel mogelijk klimaatneutraal en circulair – concreet realiseren? Duurzaam GWW 2030 helpt gemeenten daarbij. 

Duurzaam GWW 2030 is een samenwerking tussen marktpartijen (Bouwend Nederland, MKB Infra en NL Ingenieurs), overheden (rijk, provincies, waterschappen en gemeenten) en kennispartijen (onder meer TNO, SKAO en Stadswerk). Deelnemers onderschrijven het Manifest DGWW2030. Gemeenten kunnen gratis deelnemen omdat de contributie voor alle gemeenten samen wordt betaald door het Fonds Fysieke Leefomgeving.

Bekijk het manifest DGWW2030 (duurzaamgww.nl) 

Aanpak Duurzaam GWW

Deelnemers worden in de eerste plaats ondersteund met de Aanpak Duurzaam GWW en het bijbehorende instrumentarium. Deze aanpak, waarmee al 10 jaar ervaring is opgedaan, zorgt ervoor dat duurzaamheid vanaf de vroege planfase tot en met de realisatie de plek krijgt die het verdient. 

Lees meer over de Aanpak Duurzaam GWW en de tools (duurzaamgww.nl)  

Als u een concreet project in gedachten heeft waarin u deze aanpak wilt toepassen, kunt u tegen een beperkte investering (€ 6.000) gebruikmaken van het startpakket. Dan zorgt CROW voor een doorgewinterde adviseur die uw organisatie begeleidt. Het pakket vormt een goede start om duurzaamheid een serieuze plek te geven in uw GWW-projecten. 

Lees meer over het startpakket (duurzaamgww.nl) 

Nieuw in 2022: Dashboard Monitoring

CROW werkt aan een uniform Dashboard Monitoring DGWW. De gemeenten Eindhoven, Oss en Zevenaar doen mee in de kopgroep en mede met hun ervaringen komt dit dashboard eind 2022 beschikbaar. Het dashboard gaat deelnemers aan DGWW2030 inzicht geven in onder meer de CO2-uitstoot, de mate van circulariteit en de uitstoot van stikstofoxiden als gevolg van hun GWW-activiteiten. Op het dashboard kunt u zien welk effect uw maatregelen hebben. En of de doelen van uw gemeente binnen bereik liggen, of dat er nog een stapje extra nodig is. 

Lees meer over het dashboard (duurzaamgww.nl) 

Ervaringen en tips uitwisselen 

Veel gemeenten lopen tegen vergelijkbare vragen aan als ze met duurzaamheid aan de slag gaan. Om die reden is er een Community of Practice gestart, die begeleid wordt door deelnemer Koninklijke Stadswerk. Gemeenten wisselen daar ervaringen en tips uit. Als u hiervoor belangstelling heeft, kunt u contact opnemen via info@duurzaamgww.nl. 

Deelnemen of op de hoogte blijven

• Meld uw gemeente aan om deel te nemen aan het Manifest (duurzaamgww.nl) 
• Registreer om op de hoogte blijven van alles wat er speelt bij DGWW2030 (duurzaamgww.nl). U ontvangt dan  een nieuwsbrief op maat en uitnodigingen voor bijeenkomsten.