Economische zaken (EZ) vormt vanuit gemeenten de eerste schakel in het ondernemerscontact met bedrijven en wil ook actief bijdragen aan een goede ondernemersdienstverlening en zo laag mogelijke (beleving van) regeldruk voor ondernemers. Het is dan ook van belang dat economische zaken in de implementatie en uitvoering van de Omgevingswet wordt betrokken.
Ervaringen Omgevingswet vanuit perspectief ondernemersdienstverlening
De VNG deed een steekproef onder teams economie via het Panel Economie, gericht op de eerste indrukken en ervaringen van de Omgevingswet vanuit het perspectief van ondernemersdienstverlening. De vragen gingen onder andere in op het gemak en de snelheid van het aanvragen van vergunningen of het doen van meldingen, onderlinge samenwerking binnen gemeenten en in de regio en de mate waarin ondernemers participatie inzetten bij het aanvragen van vergunningen.
Algemene indruk: tijd nodig voor implementatie
Een algemene indruk die uit de uitvraag naar voren komt is dat gemeenten, gezien de opgaven die de Omgevingswet met zich meebrengt, nog tijd nodig hebben voor de implementatie. Het kost tijd en er is capaciteit, kennis en samenwerking nodig om de wet te vertalen in juridische en toepasbare regels, zodat aanvragen en checks op vergunningen goed werken.
Nog niet makkelijker en sneller
De slogan ‘eenvoudig beter’ die werd gebezigd bij de invoering van de Omgevingswet is nu nog niet van toepassing op de realiteit. Medewerkers zeggen hier het volgende over: 'Het is nu voor ondernemers nog niet makkelijker of sneller geworden om een vergunning aan te vragen of een melding te doen. Veel is nog onduidelijk en ruimtelijke processen werken nu vertragend in plaats van versnellend. Dit komt mede ook door een gebrek aan kennis en/of capaciteit bij gemeenten zelf.'
Teams EZ betrokken bij aanvragen
De meeste teams EZ worden betrokken bij aanvragen door ondernemers. Zo zitten zij steeds vaker aan een zogeheten ‘intaketafel’. Als teams in het vervolg daarop dan de status van een aanvraag willen weten, is het wel vaak nog ‘speuren bij andere afdelingen die dan weer geen capaciteit hebben’. Kleinere gemeenten hebben het voordeel dat men elkaar sneller weet te vinden. Over het algemeen is er meer contact met de afdeling vergunningen door de invoering van de Omgevingswet.
Regionale samenwerking gelijk gebleven
De samenwerking met organisaties zoals met andere gemeenten, de waterschappen, uitvoeringsorganisaties, de vervoersregio, departementen en de provincie is nog gelijk gebleven sinds de invoering van de Omgevingswet. Wel zijn er signalen dat partijen meer bij elkaar komen in het opstellen van omgevingsvisies. Provincie en gemeenten voeren gesprekken en houden elkaar op de hoogte van belangrijke gebiedsoverstijgende ontwikkelingen.
Meer eisen aan participatie
De Omgevingswet stelt meer eisen aan participatie vanuit een initiatiefnemer. De meeste ondernemers doen aan participatie bij het indienen van plannen/het aanvragen van vergunningen. De manier waarop dat gebeurt is vormvrij, wat ervoor zorgt dat dit op veel verschillende manieren gebeurt. Gemeenten adviseren ondernemers daarom vaak om participatie goed en uitgebreid aan te pakken.
Suggesties, wensen en behoeften
Teams EZ hebben de volgende wensen en behoeften richting de gemeentelijke organisatie rond de verdere invoering van Omgevingswet ten behoeve van de ondernemersdienstverlening:
- Er is meer kennis nodig over de eisen en voorwaarden waar een aanvraag moet voldoen. De meeste teams weten dit niet en moeten dan meteen doorverwijzen naar de afdeling ruimtelijke ordening, terwijl aan de voorkant misschien al veel vragen afgevangen kunnen worden.
- De vergunningscheck is voor ondernemers en inwoners nog te onduidelijk.
- Zorg ervoor dat regels meer door gemeenten worden losgelaten, ga uit van vertrouwen.
- Zorg ervoor dat er 1 loket komt voor de ondernemer.
- Ga bij grootschalige initiatieven zo snel mogelijk met de initiatiefnemers in gesprek om haalbaarheid, verwachtingen en mogelijkheden in kaart te brengen en af te stemmen (wel of geen vergunning mogelijk/nodig).
- Schrijf voor zover mogelijk de teksten in eenvoudige taal (B1-niveau) en hanteer daarnaast een beslisboom, zodat een korte scan al meer duidelijk maakt.
Tenslotte benadrukken teams EZ het volgende aspect: zorg dat alle gemeentelijke medewerkers het belangrijk vinden om duidelijkheid te bieden waar het kan en te werken aan een vlotte afhandeling van aanvragen. Van ondernemers mag verwacht worden dat ze open en transparant, volledig en onderbouwd een aanvraag indienen. Daar schort het regelmatig ook aan. Dat is ook een kwestie van 'opvoeden' en blijvende voorlichting bieden richting ondernemers. Het is tweerichtingsverkeer: de bal ligt niet alleen bij de gemeente. 'Goede samenwerking tussen gemeenten en het bedrijfsleven gaat helpen bij de daadwerkelijke implementatie.'
Over de Omgevingswet
De Omgevingswet is per 1 januari 2024 ingevoerd. Gemeenten hebben tot 1 januari 2031 om te komen tot 1 omgevingsplan voor de hele gemeente. Met de invoering van de Omgevingswet kwamen 26 wetten samen in één nieuwe wet. Een van de doelen is het makkelijker en sneller maken van het aanvragen van vergunningen voor bedrijven in de gemeente, bijvoorbeeld voor een bouwproject. Als ondernemer doe je één aanvraag bij één loket en krijg je één besluit.